«آدم و هوا»؛ اقدامی جهت تربیت شهروند مطالبه‌ گر در کاهش آلودگی هوا

اقدامات کوتاه مدت مانند طرح فرد و زوج ، طرح ترافیک، تعطیلی ادارات و مدارس ، شعارها و وعده های بدون پشتوانه و مغایر با واقع برخی از مسئولان نه تنها چاره درمان مدیریت هوای ناسالم نبوده است، بلکه به هیچ وجه مؤثر و قابل توجیه نیست، به همین خاطر نیاز است در کنار اهتمام مسئولان برای کنترل و کاهش آلودگی هوا مردم نسبت به موضوع آلودگی هوا و ترک فعل های برخی از دستگاه ها در کنترل و کاهش این پدیده مخرب محیط زیست مطالبه گر باشند.

بر همین اساس است که تربیت شهروند آگاه و مطالبه گر کلید توسعه شهری است که بسیاری از معضلات شهری با افزایش آگاهی و مطالبه گری شهروندان برطرف خواهد شد و نیاز است که مدیریت شهری شهرهای کشور به موضوع تربیت شهروند آگاه و مطالبه گر در حوزه کنترل و کاهش آلودگی هوا بیش از گذشته توجه داشته باشد. شهر اصفهان هم از این قاعده مستثنی نیست، به همین جهت گفت وگویی با سعید امامی، معاون اجتماعی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان انجام داده ایم و سیاست های این معاونت در کنترل و کاهش آلودگی هوا و تربیت شهروند مطالبه گر را بررسی کرده ایم که در ادامه از نظر می گذرانید.

معاونت اجتماعی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان چه رویکرد و راهبردی را در حوزه کاهش آلودگی هوا دنبال می کند؟

موضوع آلودگی هوا یک بحث اصلی است که این روزها برای همه شهروندان دغدغه شده و دارای ابعاد مختلفی است. راین موضوع باعث ایجاد نگرانی برای شهروندان شده و شنیدن اخبار ضدونقیض درباره آن نگرانی ها را افزایش داده است و همه به دنبال پیدا کردن مقصر اصلی در ایجاد آلودگی هوا هستند.

از نظر ما موضوع آلودگی هوا ابعاد مختلفی دارد و برای کاهش آن، سیاست های کلان در سطح کشور باید با جدیت دنبال شود و به موازات آن دغدغه مندی برای کاهش این معضل زیست محیطی در مدیریت کلان کشور به ویژه در استان اصفهان باید وجود داشته باشد، ضمن اینکه نباید نقش مردم را در کنترل و کاهش آلودگی هوا نادیده گرفت.

به همین جهت معاونت اجتماعی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان برای کنترل و کاهش این معضل زیست محیطی سعی کرده است به تمام ابعاد و عوامل این مسئله بپردازد و آن را با مشارکت شهروندان حل کند، در همین راستا پویشی تحت عنوان قصه «آدم و هوا» را برنامه ریزی کرده ایم که پایه اصلی فعالیت های این پویش اطلاع رسانی دقیق به شهروندان در خصوص علل آلودگی هوا و نقش مردم در کنترل و کاهش آن است.

در این پویش سعی شده است اهمیت هوای پاک و نقش مداخلات انسان برای کاهش آلودگی هوا به شکل روایت گونه و در قالب گرافیک و فضای بصری، اثربخشی در معابر و بزرگراه ها و شریان های اصلی شهر ارائه شود.

در پویش آدم و هوا به طور ویژه چه اهداف و چشم اندازی دنبال می شود؟

قصه آدم و هوا نام کمپینی است که قرار است در آن به ارتباط انسان ها با محیط زیست به ویژه با هوا به عنوان اصلی ترین عنصر ادامه حیات پرداخته شود. در اولین اقدامی که در این حوزه صورت گرفته است ارائه اطلاعات و آمارهای رسمی و مستند در خصوص آلودگی شهر اصفهان است که در گالری های شهری یعنی پشت تابلوهای شهری به آن پرداخته شده است و در اقدام بعدی که در روزهای آتی شاهد آن خواهیم بود این محتواها در سایر رسانه ها، ایستگاه های بی آر تی و مترو و داخل کابین مترو نیز منتشر و ارائه خواهد شد.

داستان فوق در قالب های مختلف آماده شده است؛ مانور خیابانی، تبلیغات محیطی و تولید محتوا برای فضاهای چندرسانه ای و شبکه های اجتماعی و آموزش، همه ابزارهایی است که برای این موضوع به خط شده اند تا در قالب یک کمپین و قصه به تنویر افکار عمومی بپردازند.

چند گالری شهری به این موضوع اختصاص پیدا کرده است؟

حدود ۲۵۰ تابلو در چهارراه ها به این موضوع پرداخته و عنوانی که برای شهرمان انتخاب شده "اعداد نفس گیر" است؛ به تعبیری آمار و اطلاعاتی را با شهروندان در میان گذاشتیم و سرفصل هایی را برای آموزش انتخاب کرده ایم که نفس گیر است. هرچند شاید ارائه این اعداد و آمار در ابتدا بی اهمیت باشند اما از اهمیت قابل توجهی برخوردار است زیرا توجه نکردن به کاهش این اعداد و آمار باعث افزایش آلودگی هوا در شهر اصفهان می شود.

در اعداد نفس گیر به چه موضوعاتی پرداخته شده است؟

به موضوعات مختلفی در زمینه کاهش آلودگی هوا پرداخته شده است که اولین موضوع مازوت سوزی است. در این طرح اعلام کردیم که روزانه حدود پنج میلیون لیتر مازوت در نیروگاه اصفهان در حال سوختن است که این عدد نفس گیر و قابل تأمل است و نیاز به سیاست گذاری دقیق در سطح کلان کشور دارد. همان طور که همه مطلع هستند فک پلمبی که در نیروگاه تولید برق اصفهان اتفاق افتاده به ظاهر بر مبنای مجوز صادر شده در شورای عالی امنیت ملی بوده است و باید هر مرجعی که این دستور را داده است، پاسخگو باشد.

البته پرداختن به موضوع آلودگی هوا توسط معاونت اجتماعی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان مختص به سال جاری نیست بلکه در سال های گذشته هم به این موضوع با روش های و شیوه های مختلف پرداخته شده است و هم اکنون و در سال جاری با ورکشاپ های هنری و گروه های هنرمندان در قالب تصویرگری و پوستر به طراحی و خلق آثار در این زمینه پرداخته ایم.

موضوع دومی که در گالری های شهری در قالب این طرح به آن اشاره شده این است که روزانه حدود ۲.۵ لیتر بنزین در اصفهان مصرف می شود و این عدد قابل توجهی در ایجاد آلودگی است، هرچند گفته می شود سهم خودروها در ایجاد آلودگی هوا کم است زیرا سهم مازوت در دوماهه گذشته افزایش پیداکرده اما از ابتدای سال تا امروز طبق اعلام سازمان محیط زیست، اصفهان حتی یک روز هوای پاک هم نداشته است، درحالی که فقط دو ماه است مازوت سوزانده می شود، پس نقش خودروها در آلودگی هوا قابل توجه است. بر مبنای پژوهشی که در سال ۹۹ توسط معاونت برنامه ریزی و پژوهشی شهرداری اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان صورت گرفت، سهم خودروها از آلودگی هوا حدود ۳۳ درصد و سهم صنعت حدود ۳۷ درصد اعلام شد. تمام آمارهای بیان شده علمی و مستند است؛ بر اساس آماری که مرکز حمل ونقل ترافیک در اصفهان اعلام کرده در ترددها بیش از ۵۰ درصد خودروهای تک سرنشین است که اگر از حمل ونقل عمومی در اصفهان به صورت صددرصد استفاده شود، بسیاری از این ترددهای غیرضروری کم خواهد شد و به طورقطع باعث کاهش مصرف بنزین و کاهش آلودگی هوا خواهد شد؛ اما سهم اصلی در آلودگی هوا را مازوت سوزی دارد.

در حوزه حمل ونقل نقش خودروها در آلودگی هوای شهر چند درصد است؟

بدون احتساب مازوت، حمل ونقل اصفهان ۳۳ درصد و صنعت ۳۷ درصد در آلودگی هوا سهم دارند و در حوزه حمل ونقل خودروهای دودزا و بدون معاینه فنی تا ۱۰ برابر بیشتر از وسایل نقلیه سالم هوا را آلوده می کنند. شهروندان باید این نکته را رعایت کنند و حس مطالبه گری داشته باشند، ضمن اینکه مدیریت مصرف نکته مهمی است که در پژوهش سال ۹۹ اعلام شد حدود ۳۰ درصد دیگر آلودگی هوا به مصارف خانگی و بین مشترکین اتفاق می افتد. اگر در اصفهان ۱۰ درصد تمام مصرف مشترکان در برق و گاز را کاهش دهیم، نیازی به سوخت مازوت نداریم یعنی اگر ۱۰ درصد مصرف برق خانگی کاهش پیدا کند، باعث می شود ۱۰ درصد حجم تولید نیروگاه کاهش یابد و با این کاهش دیگر نیاز به مازوت سوزی نیست. اگر به نیروگاه گفته شود ۱۰ درصد کمتر برق تولید کند این موضوع در کاهش آلودگی هوا تأثیر بسزایی دارد.

در کشورهای پیشرفته فرهنگی وجود دارد که در منازل لباس گرم می پوشند و تنها قطعه ای که زندگی می کنند را را گرم می کنند، این فرهنگ در کشور ما نیز باید اجرا شود، البته نمی خواهیم مسئله آلودگی هوا را متوجه مردم کنیم و آن ها را مقصر بدانیم و مدیران باید پاسخگو باشند و مبانی تصمیم گیری ها و مدیریت را تشریح کنند. در تابلوهای سطح شهر وظیفه آموزش شهروندی را نیز بر عهده داریم و در حوزه آلودگی هوا با ابعاد مختلف به تنویر افکار عمومی، مطالبه شهروندان، شناخت عوامل متعدد و جایابی می پردازیم و در قالب تئاتر خیابانی، ورکشاپ هنری، مانورها در سطح شهر و تبلیغات محیطی گسترده پشت تابلوها با شهروندان گفت وگو خواهیم کرد.

آیا کمپین «آدم و هوا» دیر شروع نشده است؟

اوج آلودگی ها در زمستان است و هرسال در یک سطحی در زمستان به موضوع آلودگی هوا می پردازیم که مردم بیشتر حس کنند و شاید بیشتر بر آن ها تأثیرگذار باشد، در طول سال هم کارهای مستمری همچون تولید موشن و کاریکاتور انجام داده ایم.

شهروندان درباره موضوعاتی مانند آلودگی هوا و دلایل آن اطلاع دارند. آیا به نظرتان انجام این فعالیت ها تکراری نیست؟

در مورد عوامل مؤثر در آلودگی هوا مردم اخبار ضدونقیضی را می شنوند و رسانه ای رسمی مثل پشت تابلوها که مردم به آن اعتماد دارند شاید اثر بیشتری داشته باشد، به طورکلی همه یک سری مسائل را می دانیم اما رعایت نمی کنیم و اساس کار فرهنگی به تکرار و گفتن است تا اثرگذار باشد؛ ذات انسان فراموشکار است و نیاز به تکرار است. سازمان فرهنگی، اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان این مباحث را در زمینه های مختلف همچون کودک و نوجوان نیز دنبال می کند. ۸۰ درصد مردم گالری ما را دنبال می کنند و امسال از جهاد دانشگاهی دعوت به همکاری کرده ایم تا طی پژوهشی از تابلوهای شهروندی و ضریب نفوذ آن بین مردم آماری دقیق را به ما ارائه دهد.

نقش دستگاه های متولی در همراهی و مشارکت در این پویش به چه اندازه است؟

شهرداری متولی حوزه آلودگی هوا نیست و اگر بخواهد به این موضوع ورود کند باید حوزه حمل ونقل را مدیریت کند که بیشترین تلاش در این زمینه صورت گرفته است. دستگاه های دیگر و دستگاه هایی که نوک پیکان به سمت آن ها است هم باید نقش خود را به عنوان متولی امر ایفا کنند و در این زمینه پاسخگو باشند و بگویند که در رفع مضرات و عواقب آلودگی تاکنون چه کارهایی انجام داده اند.