«دلار» از مرز ۳۸۰۰ تومان گذشت

نرخ دلار درحالی که مدت‌ها بود روندی باثبات را طی و بر مدار ۳۷۰۰تومان حرکت می‌کرد، اما هفته گذشته نرخ ۳۸۰۰ تومانی را تجربه کرد و به ۳۸۱۱تومان رسید.

به گفته فعالان بازار ارز مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی از یک سو و عوامل سیاسی همچون تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران از سوی دیگر زمینه افزایش نرخ دلار را فراهم کرده است و از آنجا که افزایش این نرخ نمی‌تواند موضوع چندان مثبتی باشد، ازاین رو تاکید دارند که بانک مرکزی با توجه به ابزارهایی که در اختیار دارد باید ضمن اینکه دست واسطه‌گران که در تشدید افزایش نرخ‌ها می‌توانند اثر بگذارند را از بازار کوتاه کند و از سوی دیگر با عرضه بیشتر ارز به بازار، اجازه رشد بیشتر را به بازار ارز ندهد.

افزایش تقاضای ارز از سوی حجاج

ناصر موسوی لارگانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره افزایش نرخ ارز در بازار معتقد است: به طور معمول نرخ ارز در کشور متاثر از عوامل روانی و اقتصادی است که عرضه و تقاضا را در بازار متاثر می‌کند و با توجه به سفر حجاج در روزهای آتی، تقاضا در بازار ارز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و بدیهی است که افزایش تقاضا روی رشد نرخ ارزی مانند دلار تاثیرگذار است.

به گفته او علاوه بر عواملی مانند تقاضای ارز از سوی حجاج، بازار ارز به‌صورت جزئی و در مدت چند روز به‌صورت کاذب و روانی تحت تاثیر عهدشکنی امریکایی‌ها در اجرای برجام قرار گرفته است.

این نماینده مجلس افزود: امریکایی‌ها در اجرای برجام بدعهدی داشته‌اند و در زمینه راه‌اندازی مبادلات بانکی بین‌المللی به‌صورت مطلوب کارشکنی می‌کنند.با وجود توافقنامه برجام، رونقی که فعالان اقتصادی انتظار داشتند در اقتصاد ایجاد نشده، بنابراین نمی‌توان عنوان کرد رونق در اقتصاد در افزایش نرخ ارز تاثیر جدی داشته است. موسوی لارگانی اظهار کرد: با توجه به ثبات نسبی در کسب درآمدهای کشور، پیش‌بینی می‌شود بازار ارز با نوسانات شدید روبه‌رو نشده و ثبات نسبی در بازار ارز حاکم شود.

تاثیر عهدشکنی‌ها در اجرای برجام

مصطفی خانزاده، از فعالان حوزه بازار ارز هم دراین باره درگفت‌وگو با «گسترش تجارت»، در دلایل رشد نرخ ارز در بازار ارز معتقد است، این رشد تدریجی در حالی در بازار اتفاق افتاده که در خرید و فروش‌ها تغییر خاصی ایجاد نشده و بازار روندی آرام را طی می‌کند.

او با بیان اینکه دلار درحالی مدت‌ها بود روی نرخ ۳۷۰۰ تومان قرار داشت که این نرخ درحال‌حاضر به بالای ۳۸۰۰ تومان رسیده است افزود: دلیل این رشد این نیست که بازار تکان خورده و یا خرید و فروش‌ها در بازار گرم شده است و این افزایش به عوامل دیگری وابسته است.

این فعال بازار، به عوامل اثرگذار بر رشد قیمت‌ها در بازار ارز اشاره کرد و گفت: مدتی است که بحث‌ها درباره برجام پررنگ شده و طرف مقابل با بدقولی‌هایی که انجام داده، بحث تحریم‌ها را بار دیگر مطرح کرده است که این موضوع می‌تواند از جمله عواملی باشد که بر بازار ارز تاثیر گذاشته و قیمت‌ها را نسبت به گذشته تقویت کند.

نقش واسطه‌گران در تغییرات نرخ ارز

وی در ادامه به وجود دلالان و واسطه‌گران در بازار ارز و دامن زدن به رشد قیمت‌ها نیز اشاره کرد و افزود: این موضوع برکسی پوشیده نیست که فعالیت دلالان و واسطه‌گران در بازار ارز همواره باعث برهم زدن ثبات قیمت‌ها دراین بازار می‌شود و زمانی که رشدی در بازار ایجاد می‌شود، جنب و جوش این افراد نیز در بازار افزایش می‌یابد. به گفته خانزاده، درحال‌حاضر دست واسطه‌ها در بازار ارز زیاد است و این موضوعی است که بر رشد قیمت‌ها اثر گذاشته است. این افراد ارز را خریداری و آن را نگه می‌دارند تا در یک زمان مناسب که قیمت‌ها کمی رشد می‌کنند، آن را وارد بازار کنند تا از این عملیات سود بیشتری کسب کنند.

به طور حتم زمانی که ارز در بازار کم شود، این امر می‌تواند بر قیمت‌ها تاثیر بگذارد و رشد قیمت‌ها را سبب شود.

این فعال بازار درباره اقداماتی که در رابطه با جمع‌آوری دلالان از سطح بازار تاکنون انجام شده است گفت: موضوع این است که این دلالان جمع‌آوری می‌شوند اما دوباره به بازار بازمی‌گردند. کوتاه کردن دست واسطه‌ها از بازار ارز، یک برخورد قاطع و مستمر می‌خواهد تا به نتیجه مطلوب برسد. به‌نظر می‌رسد که برای این افراد باید جریمه‌های سنگین در نظر گرفته شود تا جرات فعالیت نداشته باشند.

خانزاده با بیان اینکه بخشی از رشد قیمت‌ها به سفته‌بازی‌ها در این بازار برمی‌گردد گفت: به طور حتم اگر برخوردها مداوم و قاطع باشد و سفته بازی از بین برود، این امر اثر لازم بر بازار خواهد داشت.

کاهش نرخ سود می‌تواند ارز را گران کند

او در ادامه سیاست‌هایی که در حوزه پولی و در رابطه با نرخ‌های سود بانکی گرفته می‌شود را مورد تاکید قرار داد و افزود: نرخ سود بانکی از جمله متغیرهای پولی است که وقتی تغییری در آن انجام می‌شود، این موضوع می‌تواند بر بازارها و سایر بخش‌ها اثر بگذارد. ازاین رو با توجه به زمزمه‌های کاهش دوباره نرخ سود بانکی که این روزها تصویب آن تقویت شده است، می‌توان این انتظار را داشت که در صورت اجرا، این موضوع باعث رشد قیمت‌ها در بازار ارز شود. اما مطرح شدن موضوع کاهش نرخ سود، دلیلی بر افزایش نرخ‌ها که به تازگی در بازار ارز ایجاد شده است نیست.

به گفته وی، به طور حتم با تعدیل نرخ سود، این موضوع بر خیلی از بخش‌ها تاثیر خواهد گذاشت و اگر اجرایی شود می‌تواند باعث شود که بخشی از پول‌ها از بانک‌ها خارج و به سمت بازارهای دیگر همچون ارز حرکت و زمینه رشد قیمت‌ها را دراین حوزه با خود همراه کند.

عرضه ارز در بازار مناسب نیست

امیرصادقی، یکی دیگر از فعالان بازار ارز نیز در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» درباره وضعیت فعلی بازار ارز معتقد است که خرید و فروش‌ها درحال‌حاضر در بازار عادی است و هیجانی در بازار ارز برای خرید و فروش وجود ندارد که این موضوع بخواهد روی قیمت‌ها اثر بگذارد و آن را بالا ببرد.

او با بیان اینکه بخشی از رشد نرخ‌ها در بازار ارز به ارائه نامناسب ارز در بازار و بخشی از آن به افزایش نرخ نرخ‌های ارز دولتی برمی‌گردد افزود: شرایط درحال‌حاضر به گونه‌ای است که وقتی نرخ‌ها در بازار کمی رشد می‌کند، بانک مرکزی به جای کاهش نرخ، اقدام به افزایش آن می‌کند و همین امر باعث رشد بیشتر قیمت‌ها در بازار ارز می‌شود.

وی با بیان اینکه نزدیک کردن نرخ دولتی ارز به نرخ آزاد، مانع از کاهش نرخ ارز در بازار می‌شود افزود: این در شرایطی است که عرضه ارز در بازار به شکل مناسب نیز انجام نمی‌شود. به نظر بنده برای کاهش نرخ‌ها، باید عرضه ارز در بازار بیشتر شود. ضمن اینکه اگر سیاست این است که نرخ ارز آزاد و دولتی به هم نزدیک و ارز در یک محدوده مناسب تک‌نرخی شود، با نزدیک کردن ارز دولتی به آزاد، این امر ممکن نخواهد شد و قیمت‌ها را بالا خواهد برد.

به گفته این فعال بازار، اگر ارز به شکل مناسب در بازار تزریق شود و بازار تشنه نباشد، قیمت‌ها، رشد نخواهد کرد و بازار روند متعادلی را طی می‌کند.

اثر مشکلات موسسه‌های مالی بر بازار ارز

صادقی در ادامه مباحث اخیری که در بازار پولی کشور ایجاد شد را یک عامل اثرگذار دیگر در رشد نرخ ارز عنوان کرد و افزود: پایبند نبودن برخی از موسسه‌های مالی به تعهدات‌شان در رابطه با سپرده‌گذاران و انتشار برخی شایعات درباره وضعیت نظام بانکی، باعث نوعی بی‌اعتمادی به بازار پولی شد که این امر باعث شده تا بخشی از سرمایه‌گذاری‌ها به سمت بازار ارز کشیده شود که می‌توان این موضوع را هم در رشد قیمت‌ها تاحدی دخیل دانست.

کاهش نرخ سود بر نرخ ارز بی‌اثر است

او در ادامه بحث کاهش دوباره نرخ سود را که عاملی برای رشد قیمت‌ها در بازار ارز عنوان کرده‌اند، چندان منطقی ندانست و گفت: شاید بانک مرکزی به دنبال این باشد که نرخ سود بانک‌ها را بار دیگر کاهش دهد اما باتوجه به تجربه‌ای که دراین رابطه وجود دارد، بانک‌ها چندان به نرخ‌های مصوب بانک مرکزی پایبند نیستند و نرخ سود بانکی به شکل واقعی در بانک‌ها کاهش پیدا نمی‌کند که این موضوع بخواهد شرایط را برای خروج سرمایه‌ها به سمت بازار ارز فراهم کند و قیمت‌ها را بالا ببرد.

به گفته او، زمانی می‌توان گفت که تغییر در نرخ سودها می‌تواند بر بازار ارز موثر باشد که این نرخ به شکل واقعی کاهش یابد و دراین رابطه باید با دقت و کار کارشناسی بیشتر جلو رفت.

سخن آخر

از آنجایی که نرخ ارز در کشور ما یک متغیر بسیار اثرگذار بر اقتصاد است، بنابراین اگر افزایش نرخ ارز ادامه یابد موجب اخلال اقتصادی و افزایش تورم می‌شود. آنطور که فعالان و صاحبنظران حوزه بازار ارز می‌گویند، جدای از عوامل اثرگذار بر بازار ارز، باید شرایطی ایجاد شود تا ضمن افزایش درآمدهای ارز، عرضه ارز در بازار افزایش یابد و از سوی دیگر اقدامات وسیاست‌هایی که می‌تواند بر رشد نرخ ارز تاثیر بگذارد به دقت و کار کارشناسی بیشتر انجام شود. به گفته فعالان این بازار، بانک مرکزی ابزارهایی در اختیار دارد که می‌تواند نرخ ارز را کنترل کند و باید از این ابزارها استفاده شود.