مهلت چهارماهه پیوستن ایران به FATF پایان یافت

بالاخره آخرین ضرب‌الاجل چهارماهه گروه ویژه اقدام مالی به ایران برای تعیین‌تکلیف لوایح چهارگانه مربوط به FATF به پایان رسید و هنوز تکلیف 2 لایحه الحاقیه دولت جمهوری اسلامی به دو کنوانسیون پالرمو و CFT روشن نشده است.

به گزارش تین نیوز، لوایحی که پس از چندمرحله رفت و برگشت میان مجلس و شورای نگهبان، با وجود تصویب در مجلس و رفع عمده ایرادهای شورای نگهبان، همچنان در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بحث و بررسی است و جالب آنکه در آخرین تحولاتی که در این رابطه در مجمع تشخیص رخ داد، مشخص شد که این مجمع به‌دلایلی نامعلوم بررسی این لوایح را به‌طور موقت از دستورکار خود خارج کرده و این فرصت گران‌بها که از دست دادن‌شان می‌تواند به قیمت عدم خروج ایران از وضعیت تعلیق و حتی قرار گرفتن در فهرست سیاه FATF تمام شود را صرف بررسی و اصلاح موادی از آیین‌نامه داخلی خود کرده است.

موضوعی که طی هفته‌ها و روزهای گذشته به دفعات به آن پرداختیم و مشخصا در پرونده‌ای که روز 12 خردادماه جاری در همین روزنامه منتشر شد، درحالی که آن زمان حدود 15 روز تا فرارسیدن آخرین مهلت باقی مانده بود، در ارتباط با عواقب عدم ‌تعیین‌تکلیف این 2 لایحه جنجالی هشدار دادیم.

امروز اما دیگر این مهلت به اتمام رسیده و حالا، در شرایطی اجلاس ۵ روزه FATF در اورلاندوی کالیفرنیا برگزار می‌شود که به‌نوشته خبرگزاری پانا، لوایح الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی مقابله با جرایم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو) و مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) ششمین‌ماه سرگردانی خود در مجمع تشخیص مصلحت نظام را می‌گذرانند؛ لوایحی که دی‌ماه سال گذشته و بعد از کش‌وقوس‌های فراوان بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی به مجمع ارسال شد ولی همچنان بلاتکلیف باقی ماند.

حالا با ادامه بلاتکلیفی این دو لایحه در مجمع تشخیص مصلحت نظام، باید بگوییم که این دوران بلاتکلیفی 11ساله شده است، چراکه چنانکه علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگوی نوروزی خود به «اعتماد» گفته بود، آغاز بحث از FATF در ایران، به سال 86 و زمانی که محمود احمدی‌نژاد سکاندار قوه مجریه بود، بازمی‌گردد.

لاریجانی با گلایه از بیش از یک‌دهه اتلاف وقت در این رابطه گفته است: «می‌خواهم بگویم ببینید که این مسیر چگونه در کشور ما طی ۱۱ سال طی شده و این مساله البته که یک اشکال است.» رییس قوه مقننه همچنین اضافه کرده است: «علت این است که بسیاری از منافع ملی، دچار کشمکش‌های سیاسی می‌شوند.

یعنی این یک معضلی است و افراد گاهی شرطی عمل می‌کنند. اگر واقعا خلاف استقلال کشور و منافع ملی بود، چرا در سال ۸۶ تصویب کردید؟! چرا سال ۹۰، دبیرخانه به این موضوع ورود کرد و نظر داد؟! می‌خواهم بگویم بحث FATF چه تفاوتی با قبل دارد؟ مشکل این است موضوعی که محتوایش درباره منافع ملی کشور است، دستمایه مسائل جناحی می‌شود.»

با این حساب حالا، ایران و کنگو، تنها کشورهایی در سراسر گیتی هستند که هنوز به عضویت کنوانسیون پالرمو درنیامده‌اند. آن هم درحالی که حتی کره‌شمالی هم چندی قبل، بالاخره به بلاتکلیفی خود پایان داد و به‌نحوی تکلیف عضویت خود را در این کنوانسیون روشن کرد. هرچند این کشور نیز به‌دلیل عدم اجرای سایر توصیه‌های این FATF، هنوز در فهرست سیاه این گروه ویژه اقدام مالی قرار دارد. در این میان اما به نظر می‌رسد گروه ویژه اقدام مالی در آخرین بیانیه‌اش که در ارتباط با وضعیت ایران صادر کرده، برای تعلیق دوباره اقدامات تقابلی علیه تهران لحنی تندتر از بیانیه‌های پیشین خود اتخاذ کرده و همین موضوع به‌زعم کارشناسان حاکی از تصمیمات جدی‌تر این نهاد در جلسه فلوریدا خواهد بود.

خبرگزاری پانا در گزارشی در این رابطه می‌نویسد: «در هر نشست FATF حدود ۱۴۰ موضوع مورد بررسی قرار می‌گیرد و موضوع ایران تنها یک موضوع از آنهاست و باتوجه به فشار کشورهای امریکا، عربستان، بحرین و آرژانتین در اجلاس پاریس برای تصویب اقدامات تقابلی علیه تهران، به نظر می‌رسد در نشست جاری این فشارها افزایش یابد ضمن آنکه واشنگتن و مسکو بیشترین نقش را در لابی‌های FATF دارند و از قضا روسیه یکی از کشورهای مصر برای تصویب این لوایح در ایران محسوب می‌شود و به این ترتیب نگرانی بازگشت به لیست سیاه بیش از پیش به جان تهران می‌نشیند.»

این گزارش می‌افزاید: «دولتمردان پیش‌تر بازگشت ایران به لیست سیاه FATF را خودتحریمی و بهانه‌دادن به واشنگتن برای تشدید فضای ایران‌هراسی توصیف کرده بودند ولی مخالفان الحاق ایران به لوایح مذکور، این رویه را به‌منزله بستن راه دور زدن تحریم‌ها و تسلیم تهران دربرابر واشنگتن می‌دانستند؛ حال آنکه دولت جمهوری اسلامی صراحتا از اقدامات خود برای دور زدن تحریم‌ها سخن به میان آورد و منطقی نیست که دستگاهی که خود اصلی‌ترین عامل دور زدن تحریم‌ها در کشور است، با الحاق به لوایحی قصد بستن دست خود را داشته باشد.»

این خبرگزاری همچنین به نقل از یک منبع آگاه در تیم مذاکراتی ایران در FATF می‌نویسد: «در نشست پیشین FATF با فشار کشورهایی نظیر امریکا قواعدی وضع شد که در صورت عدم انجام توصیه‌های این نهاد توسط ایران، بخشی از اقدامات تقابلی به صورت خودکار علیه تهران اعمال شود.»

موضوعی که درصورت تحقق و در شرایطی که امریکا و متحدانش تهران را به زیربار شدیدترین اتهامات گرفته‌اند، می‌تواند به منزله بهانه‌ای بزرگ برای تشدید فضای ایران‌هراسی برای آنان محسوب شود.