◄ افزایش شرکت‌های تولیدکننده برای فرار از حل مساله است

صنعت خودرو سازی ایران سال هاست با مشکلات زیادی مواجه است و در این میان سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان در هر دوره برای رفع مشکلات این صنعت به صورت مقطعی راه حل هایی مطرح می کنند که نه تنها به حل مشکلات کمکی نمی کند بلکه مسائل خودروسازی کشور را نیز پیچیده تر می کند. افزایش قیمت خودروهای داخلی و شیوه قیمت گذاری از جمله مشکلات این صنعت است که آن را به بن بست کشانده است. در این میان چندی پیش علی رضا رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت در رابطه با حل مشکل افزایش قیمت محصولات داخلی گفته بود به دنبال این هستیم که خودروسازی را از انحصار خارج کنیم و سیاست‌ وزارت صمت این است تا زمانی که خودرو انحصاری است، قیمت‌ها متعادل نیست.

رزم حسین تاکید کرده بود: باید تلاش کنیم تا شرکت‌های جدید را در بازار خودرو تقویت کنیم تا اینها بیشتر در بازار فعالیت کنند و کیفیت خودرو نیز مورد توجه خاص خواهد بود. حال سوال اینجاست که ورود شرکت های جدید به بازار خودرو چه اندازه در اصلاح این بازار و نیز قیمت واقعی محصولات تاثیرگذار است؟ امیر حسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو اما ضمن نقد سخنان وزیر صمت معتقد است که ما در حال حاضر تولید کننده داخلی کم نداریم به نوعی که در حال حاضر نزدیک به 28 خودروساز خصوصی در کشور فعالیت دارند درواقع مشکل صنعت ما افزایش تولید کنندگان نیست بلکه سیاست گذاری ها در این صنعت است که آن را به بن بست رسانده است.

امیر حسین کاکایی در گفت و گو با «تین نیوز»، گفت: ما به جز دو خودروسازی دولتی (ایران خودرو و سایپا) 28 خودروساز خصوصی دیگر داریم که در این بازار فعالیت می کنند و میلیاردها تومان سرمایه گذاری کرده اند که الان در حال ورشکستگی هستند. بنابراین ما ابتدا باید ریشه یابی کنیم که چه اتفاقی افتاده است که به این وضعیت دچار شده اند نه اینکه دوباره شرکت خودروساز جدید وارد بازار کنیم. باید مساله باشد که چرا با وجود بیش از 30 شرکت خودرو ساز داخلی باز جامعه ایران احساس رقابت در این بازار نمی کند؟ تا زمانی که به این سوال پاسخ داده نشود ما به جواب های می رسیم که با منطق اقتصادی همخوانی ندارد.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: بنابراین زمانی که تعداد شرکت های خودروساز زیاد شود بدون اینکه بسترها فراهم شود شاهد رشد شرکت های کوتله اقتصادی هستیم که هیچکدام تونایی رقابت در سطح جهانی را ندارند. هر چند در ایران این رقابت نیز وجود ندارد. بنابراین ایجاد شرکت های جدید خودروساز یا همان کوتوله پروری مشکلی از صنعت خودرو حل نخواهد کرد و توانمندی در صنعت خودرو  رقابت در آن را بوجود نمی آرود. باید توجه داشت که اگر شرکت های خودروساز داخلی تاکنون نتوانسته اند براساس پیش بینی ها و برنامه ریزی ها حرکت کنند دلایل مختلف و عمده ای دارد و به معنی انحصار بازار نیست. کسی مانع ورود شرکت های مختلف خودروساز جدید را نگرفته است

وی خاطرنشان کرد: اینکه ما فکر کنیم با واردات خودرو رقابت ایجاد می شود از نظر تئوری حرف درستی است اگر کشور شراط مناسبی داشته باشد تحریم نشده بودو از نظر ارزی در مضیغه نبودیم و در کنار آن شفافیت نیز در عملکرد وجود داشت. در این رابطه من مثال تیم فوتبال را برای درک بهتر این موضوع می زنم اگر لیگ داخلی را ما تعطیل کنیم و باشگاه های خارجی را را برای برگزاری مسابقه و رقابت به کشور دعوت کنیم آیا باعث ارتقا و کیفیت فوتبال ما خواهد شد یا فقط جنبه سرگرمی خواهد داشت. در حال حاضر کشور ما در میدان یک جنگ اقتصادی است که این جنگ در تلاش دارد که ما را از مسیر خود منحرف کند.

کاکایی در ادامه با اشاره به موضوع واردات خودرو به کشور ضمن انتقاد از حامیان این موضوع، گفت: در شرایطی واردات خودرو به صنعت کشورمان کمک خواهد کرد که ارز کافی برای وادرات داشته باشیم. بنابراین واردات در این مقطع زمانی که دچار تحریم هستیم قطعا به ضرر کشور است. ما باید به جای واردات خودرو، تکنولوژی، امکانات تحقیقاتی و تولیدی صنعت خودروسازی را به کشور وارد کنیم، چرا که مدت هاست امکانات تحقیقاتی ما درجا می زند.

وی با تاکید بر عملیات هدایت به جای نظارت گفت: ما در دوسال و نیم گذشته بیش از حد نظارت بر عملکرد داشتیم اما در این بین توجه بیشتر به خروجی ها بوده است، یعنی قیمت های خودروسازی را پایین نگه داشتیم. حال سوال اینجاست که آیا با این نظارت ها مشکل تولید حل شد؛ نه. پس اول باید هدایت کنید بعد نظارت صورت گیرد. اگر می بینید عملیات نظارت به نتیجه مطلوب نرسیده به این خاطر است که عملیات هدایت درست انجام نشده است.

این کارشناس خودرو افزود: ماجرای اصلی این است که هر فردی که وارد صنعت خودرو می شود و نظارت می کند عمق سیاسی کاری ها را که در این صنعت می بیند یا عقب نشینی می کند یا وارد بازی می شود. به همین خاطر مشکل همچنان حل نشده باقی می ماند. حالا می پرسید چرا پس مشکل حل نمی شود به این خاطر که یکسری کارها نیازمند جراحی است. متاسفانه سایه سیاست در صنعت خودرو سنگینی می کند و تا زمانی که جناح ها و گروه های سیاسی در تصمیم گیری های صنعتی کشور دخالت و نفوذ دارند نه تنها از تجارب گذشته استفاده نمی شود بلکه باعث به حاشیه رانده شدن پژوهش ها و تمرکز بر منافع گروهی جناحی می شود.  مشکل جامعه ما مسائل ساختاری صنعت خودرو است که باید حل شود که راه حل آن نیز در دو نکته نهفته است یکی توجه و گسترش پژوهش ها در صنعت است و دیگری قطع کردن دست گروه ها و جناح های سیاسی در این ثنعت مهم و تاثیرگذار است.

وی تاکید کرد: تا زمانی که درآمد دولت به صنعت وابسته است ما همچنان شاهد این روند و تصمیم گیری های غلط هستیم. مشکل در نگاه کلان اقتصادی ما است نه صنعت خودرو  اینکه قرار است مالیات چگونه و براساس چه سازوکاری دریافت شود. مگر گفته نمی شود که باید تولید افزایش پیدا کند تا ارزش افزوده بیشتری در کشور ایجاد شود؛ شما بررسی کنید که در 30 سال گذشته از 28 درصد خودروسازی داخلی کدامیک بیش از 20 درصد داخلی سازی داشته اند؟ نتیجه این بررسی به شما نشان خواهد داد که مشکل صنعت دقیقا کجاست. بنابراین اگر قرار باشد مشکل صنعت خودرو حل شود باید این صنعت جراحی شود وگرنه با عوض کردن مدیر و مسئول این سیستم معیوب اصلاح نخواهد شد.