انرژی ایران در کمال سکوت به ترکیه وابسته شد

یک کارشناس بین الملل انرژی گفت: قرار بر این بود معاوضه نفت خام دریای کاسپین از مسیر بندر نکا تا خلیج فارس اجرایی شود، اما زمان میرکاظمی متوقف و مسیر باکو- تفلیس- جیحان در شرق مدیترانه که اتفاقا غیراقتصادی هم بود، فعال شد. چون عملیات معاوضه به دستور ایران متوقف شده بود، در نتیجه صادرات گاز از مسیر ایران به اروپا تحت الشعاع قرار گرفت.

به گزارش تین نیوز، محمود خاقانی درباره تبعات اجرای دالان زنگزور بر تجارت انرژی ایران اظهار داشت: ابتدا اینکه به نظر می رسد هم دولت و مجلس فعلی و هم دولت یازدهم و دوازدهم از این پروژه غافل بوده اند، اما اهدافی که ترکیه در قفقاز دنبال می کند به این معناست که متوجه شده دنیا در حال تغییر اساسی است، یعنی دیگر جهانی شدن مطرح نیست و این مطلب را برگزارکنندگان اجلاس داووس منتشر کردند که یک بازنگری عظیم در جهان نیاز است و ملت ها به سمت ملی گرایی پیش می روند یعنی از این پس نه دین و مذهب بلکه ملیت و زبان است که کشورها را به هم پیوند می دهد و این رویه کاملا در آسیای مرکزی و قفقاز نمایان است.

وی افزود: مسئله ملی گرایی در قفقاز حساس تر است چون هنوز روسیه نفوذ زیادی در آذربایجان و حوزه ارس دارد و هر زمان منافع نظامی و توافق با ناتو اقتضا می کند، مواضع این چنینی اتخاذ می کند. این مسئله را در برخورد نظامی آذربایجان علیه ارمنستان شاهد بودیم، تعداد زیادی نظامی کشته شدند و روسیه واکنشی نداشت تا اینکه به هر دلیل آذربایجان به واسطه گری ترکیه آتش بس موقت را پذیرفت و بلافاصله جمهوری زنگزور را اعلام موجودیت کرد.

این کارشناس بین الملل انرژی تصریح کرد: اتصال ترکیه به آذربایجان برای تامین انرژی اروپا و محصور کردن ارمنستان به خشکی و بستن هر گونه مرز و راه تردد بین ارمنستان و ایران، همچنین ناگزیر کردن ارمنستان به وصل شدن به ترکیه برای اتصال به دنیا از جمله اهداف این پروژه بوده و این در حالی است که در تمام این مدت وزارت خارجه ایران در حالت انفعالی واکنشی نشان نداده و غافل بوده است.

وی با بیان اینکه تشکیل یک جمهوری خودمختار جدید به طور قطع منافع بلندمدت جمهوری اسلامی ایران را تحت تاثیر قرار می دهد، گفت: سازمان همکاری اقتصادی اکو تنها سازمان چندملیتی است که مقر آن در تهران است اما هر زمان که دبیر کل آن ایرانی بوده کمترین فعالیت را داشته و این در حالی است که زمان دبیر کلی ترکیه این سازمان به شدت در راستای منافع ترکیه فعال بود، اکنون نیز که دبیرکل از آسیای مرکزی است بازهم هر زمان ترکیه تمایل داشته باشد، این سازمان فعال است و اگر دبیرکل از کشورهای دیگر انتخاب شده ضرورت سیاست ترکیه ایجاب می کند که سازمان به سکوت فرو رود، از مدیران ایرانی هم که فعالیتی دیده نمی شود.

خاقانی با بیان اینکه ترکیه توانسته خود را به عنوان مهم ترین راه تامین انرژی اروپا از آسیای میانه و کاسپین معرفی کند، ادامه داد: دولت هفتم و هشتم طرح های متعددی برای این منظور معرفی کردند و سرمایه گذاری زیادی برای صادرات نفت قزاقستان از ترکمنستان به خلیج فارس انجام شد، حتی احداث پالایشگاه در شمال در منطقه گرگان مطرح و بندر نفتی نکا ساخته شد. در مجموع عملیات معاوضه نفت خام و گاز مطرح شد اما در یک اقدام ناپخته و مطالعه نشده دو پروژه ای که طراحی شده بود منتفی شد.

وی توضیح داد: قرار بر این بود معاوضه نفت خام کاسپین از مسیر بندر نکا تا خلیج فارس اجرایی شود، اما زمان میرکاظمی متوقف شد و مسیر باکو- تفلیس- جیحان در شرق مدیترانه که اتفاقا غیراقتصادی هم بود، فعال شد. چون عملیات معاوضه به دستور ایران متوقف شده بود، در نتیجه صادرات گاز از مسیر ایران به اروپا تحت الشعاع قرار گرفت.

این کارشناس بین الملل انرژی  بیان داشت: تلاش زیادی برای انرژی کاسپین انجام شد بر این مبنا که گاز منطقه به برق تبدیل شده و با تکنولوژی جدید از مسیر ایران به کشورهای دیگر صادر شود اما این طرح هم در دولت دهم مورد بی توجهی قرار گرفت، دولت یازدهم هم که درگیر توافق هسته ای شد و در دولت دوازدهم هم فشار برای ناکارآمد نشان دادن دولت و وزارت نیرو آغاز شد بنابراین این طرح ناکام ماند، در حالی که طبق برنامه ششم قرار بود ایران محور صادرات انرژی منطقه باشد، اکنون دولت سیزدهم هم درگیر برجام شده و در جای دیگری گیر افتاده است.

وی گفت: اکنون ترکیه و آذربایجان با بهره برداری از مسایل داخلی ایران یک جمهوری خودمختار جدید پدید آوردند و هنوز هم موضع رسمی ایران مشخص نیست، در حالی که باید مقامات سیاسی و دیپلماتیک این موضوع را جدی بگیرند.

خاقانی تاکید کرد: در هر حالت ما در ایران باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که صنعت گاز برای توسعه به سرمایه عظیم نیاز دارد، عنوان شده که برای جبران کسری داخلی گاز به ۸۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز است و برای اینکه ما به کشور صادرکننده گاز هم تبدیل شویم باید سه برابر این میزان یعنی ۲۴۰ میلیارد دلار در کوتاه مدت سرمایه گذاری کنیم و این در حالی است که با وجود مسایل داخلی که از جمله آن قطعی اینترنت در روزهای اخیر و مسایل اینچنینی، هیچ سرمایه گذاری حاضر به پذیرش ریسک عدم امنیت نمی شود.

وی ادامه داد: با توجه به شرایط ایران فرصتی برای ترکیه ایجاد شده که با احداث سدهای متعدد برق زیادی تولید کند، همچنین اگر گاز ترکمنستان از عرض خزر و آذربایجان به طور مستقیم به ترکیه برود این کشور محور صادرات انرژی در منطقه خواهد بود و ایران هم چاره ای ندارد که از مسیر ترکیه صادرات انرژی داشته باشد چون به تاسیسات ال ان جی هم دسترسی ندارد.