کرخت شدگی مردم و مسئولان در برابر فاجعه تلفات سوانح رانندگی

برآیند بیست‌ودومین جلسه کمیسیون ‌حمل‌ونقل اتاق بازرگانی تهران، حمایت جدی اتاق بازرگانی تهران از جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها و به تبع آن پرداختن به موضوع ایمنی در همایش روز ملی ‌حمل‌ونقل و همچنین پیگیری اجرای مدل مشارکت عمومی- خصوصی برای بهره‌برداری از پروژه‌های نیمه‌تمام بود.

پیمان سنندجی، رئیس کمیسیون ‌حمل‌ونقل اتاق تهران، در آغاز این نشست طی سخنانی با اشاره به وضعیت سوانح رانندگی در ایران و اهمیت کاهش تلفات جاده‌ای در کشور از محمد بخارایی، رئیس جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها، خواست توضیحاتی در مورد عملکرد این تشکل ارائه کند.

بخارایی درباره اهمیت توجه به موضوع ایمنی راه‌ها، اهمیت فرهنگ‌سازی در حوزه ایمنی و در کنار آن درباره همایش «گرامی‌داشت تلفات حوادث رانندگی» سخن گفت. او افزود: توسعه فرهنگ ایمنی به مراتب از ایمنی خودرو، ایمنی راه‌ها، مهندسی نظارت و ... با اهمیت‌تر است.

او در ادامه به اقدامات فرهنگی که در جمعیت صورت پذیرفته اشاره کرد و گفت که به موجب این اقدامات، ایام مهمی در تقویم درج شده که شامل روز ملی ‌حمل‌ونقل، روز جهانی یادمان قربانیان ‌حمل‌ونقل و .... است. او سپس توضیحاتی درباره برگزاری رویداد تلفات حوادث رانندگی در 27 آبان ماه ارائه کرده و درخواست همکاری و حمایت اتاق از این رویداد جهت برگزاری هر چه بهتر و اثرگذارتر آن را مطرح کرد. مدیران این انجمن خواهان امضای تفاهم‌نامه‌ای مشترک با اتاق درحوزه مسولیت اجتماعی و ایمنی نیز بودند.

در ادامه حمید صفریان، رئیس کمیته فرهنگی جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها، توضیحات مبسوطی از برگزاری سومین رویداد در نوامبر که هر ساله با جلب مشارکت گروه‌های مختلف از اقشار جامعه و در راستای فرهنگ‌سازی در زمینه ایمنی و کاهش تلفات جاده ای برگزار می‌شود، ارائه کرد. او به مطالبات و موضوعات حائز اهمیت در این رویداد شامل، تحقق حداکثری برنامه‌های ایمنی راه در برنامه هفتم و 10 درصد کاهش سوانح و حوادث سالانه، پیگیری برنامه اقدام ملی 10 ساله ایمنی راه‌ها، تشکیل فراکسیون ایمنی در مجلس شورای اسلامی، هماهنگی با برنامه‌های جهانی بهداشت جهانی، پیگیری و تقویت نهاد راهور ایمنی و نهادهای مسئول، رونمایی از طرح مسئولیت اجتماعی ایمنی راه‌ها، ناوگان ‌حمل‌ونقل و طرح برچسب ایمنی و ... اشاره کرد.

ایجاد حساسیت، اصلاحات را ساده‌تر می‌کند

دبیرکل سابق اتاق تهران در ادامه این جلسه به اهمیت موضوع ایمنی اشاره کرد و گفت: در سال 2023 که تلفات جاده‌ای در ایران شرایط بحرانی را ایجاد کرده بود، بانک جهانی به ایران و کشورهای مانند ایران توصیه کرد که برای رفع بحران ایجاد شده، ایجاد حساسیت کنند. کارشناسان بانک جهانی عقیده داشتند که ایجاد حساسیت، اصلاح جامعه را ساده‌تر می‌کند.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، بهمن عشقی به مطالعه‌ای که در سال 1382 در دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص هزینه خسارت ناشی از حوادث و سوانح رانندگی صورت گرفته بود، اشاره کرد و گفت: مطالعه دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1382 نشان می‌داد، هزینه خسارت ناشی از تلفات رانندگی 3 هزار میلیارد تومان است. البته این رقم، جدای از هزینه‌هایی است که از بعد از کارافتادگی و فوت افراد در این سوانح به کشور تحمیل می‌شود.

او ادامه داد: یعنی در آن مقطع رقمی در حدود 4 میلیارد دلار در سال به عنوان هزینه ناشی از خسارت تصادفات جاده‌ای به کشور تحمیل می‌شد. اگر بر اساس آنچه در این گزارش آمده بود، آمار سوانح رانندگی همچنان رشد 6 درصدی داشته باشد که احتمالاً بیش از این است، ظرف 20 سال اخیر این خسارت به حدود 9 میلیارد الی 10 میلیارد دلار رسیده است.

به گفته عشقی اگر تولید ناخالص داخلی ایران در 1403 حدود 403 هزار میلیارد تومان باشد، عملاً 3 درصد آن در تصادفات جاده‌ای از دست می‌رود. بانک جهانی، رشد اقتصادی ایران در سال 2024 را 3.3 درصد برآورد کرده است. بنابراین رشد اقتصادی کشور با آمار تصادفات صفر می‌شود. دبیرکل سابق اتاق تهران ادامه داد: من صرفاً به جنبه اقتصادی این ماجرا اشاره کردم؛ قطعاً جنبه‌های انسانی تصادفات هم هزینه‌هایی به جامعه تحمیل می‌کند.

او در ادامه پیشنهاد کرد که برای ایجاد حساسیت در جامعه، اتاق تهران با همکاری جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها، پروژه پژوهشی تعریف کند که نرخ حوادث در ایران و خسارتی که به اقتصاد سلامت کشور تحمیل می‌کند، محاسبه کند و سپس این آمار در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار داده شود.

بهمن عشقی در بخش دیگری از اظهاراتش پیشنهاد همکاری با معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد در باب مساله کاهش حوادث و سوانح ناشی از تصادفات رانندگی را نیز مطرح و عنوان کرد که این هدف در قالب مثلثی از اتاق، رسانه‌ها و معاونت مطبوعاتی قابل پیگیری است. موضوع دیگری که عشقی بر آن تاکید کرد، بررسی حوادث رانندگی از منظر قانون بود؛ پیشنهاد او این بود که بررسی شود قوانین و استانداردهای موجود چه تاثیری بر کاهش حوادث و سوانح گذاشته است.

دبیرکل سابق اتاق تهران در ادامه گفت: در نهایت جمعیت برنامه همکاری خود را با اتاق ارائه دهد و اعلام کند که چه انتظاری از اتاق تهران دارد و اگر قرار است تفاهم‌نامه‌ای امضا شود، این تفاهم‌نامه چه خروجی قابل قبولی خواهد داشت.

پیمان سنندجی، رئیس کمیسیون ‌حمل‌ونقل اتاق بازرگانی تهران، نیز به برگزاری همایش روزملی ‌حمل‌ونقل اشاره کرد و گفت: ‌می‌توانیم بحث ایمنی و آنچه جمعیت مدنظر دارد را در آن همایش مطرح کنیم.

مردم کرخت شده‌اند

در این نشست مسعود ذهبیون مدیر مسئول تین نیوز - رسانه تخصصی حوزه حمل و نقل -  در واکنش به بخشی از اظهارات عشقی به نقد وضع موجود پرداخت و از کرخت‌شدگی مسئولان و مردم در مقابل سوانح رانندگی سخن گفت.

او در بخشی از اظهاراتش به تغییر سیاست‌های رسانه‌ای دولت‌ها اشاره کرد و گفت که همین موضوع می‌تواند شدت حساسیت مردم به موضوعی را کاهش یا افزایش دهد.

در ادامه این جلسه، محمود رستم افشار، دبیر کمیسیون تسهیلات گمرکی و تجاری کمیته ایرانی نیز راه خروج از وضع موجود را ساماندهی تعطیلات خواند. به باور او، برنامه تعطیلات باید براساس اقتضائات منطقه‌ای یا فصلی اصلاح شود. رستم افشار گفت که درحال حاضر، حجم بالای سفرهای تابستانی و بهاره به افزایش تصادفات دامن زده است.

 محمد عیقرلو از فعالان حوزه ‌حمل‌ونقل نیز بر این عقیده بود که برای حل‌وفصل موضوع ایمنی باید بیمه مرکزی وارد عمل شود. به گفته او، شرکت‌های بیمه بالاترین درآمد را از تصادفات کسب می‌کنند و آنها با سرمایه‌گذاری در این حوزه ‌می‌توانند از ناحیه کاهش تصادفات هم برد کنند. ایرج رهبر، رئیس کمیسیون عمران، احداث و امورزیربنایی اتاق تهران هم از ضرورت توجه به همه ابعاد مبارزه با کاهش سوانح جاده‌ای اعم از مساله مهندسی، بیمه، فرهنگ‌سازی و تبلیغات سخن گفت.

در همایش ‌حمل‌ونقل چه خواهد گذشت؟

در بخش دیگری از این نشست، عشقی به محتوای دومین همایش روز ‌حمل‌ونقل اشاره کرد و گفت: بخش اصلی همایش روز ملی ‌حمل‌ونقل به موضوع مشارکت عمومی و خصوصی اختصاص دارد؛ موضوعی که در همایش سال گذشته در حضور رئیس مجلس شورای اسلامی تبیین شد. جان کلام در مورد مدل مشارکت عمومی- خصوصی این است که سرمایه‌های خرد مردم و جریان نقدینگی به سمت پروژه‌های راکد دولتی هدایت شود تا از این سرمایه‌ها برای بهره‌برداری‌ از این پروژه‌ها استفاده شود.

او با اشاره به اقبال محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، نسبت به آنچه در سال گذشته توسط بخش خصوصی مطرح شد، گفت: اتاق تهران در یک‌سال اخیر، پروژه‌های عمرانی راکد دولت را استخراج کرده و فهرست این پروژه‌ها را براساس میزان نیاز آنها به سرمایه‌گذاری و سوددهی تفکیک تنظیم شده است. چرا که همه پروژه‌ها قابلیت سوددهی نداشت و اگر هم پروژه‌ای سوددهی نداشته باشد، جذابیتی برای بخش خصوصی ندارد. در نهایت این موضوع نیز مورد بررسی قرار گرفته است که مالکیت این دارایی چگونه از دولت به بخش خصوصی منتقل شود. این انتقال را هم به این شیوه طراحی کردیم که ابتدا سرمایه‌گذار، سرمایه را از بازار سرمایه جذب کند، طرح را راه بیاندازد و سپس نگهداری کرده و از عوایدش سود ببرد و در یک بازده زمانی، مبلغی که دولت سرمایه‌گذاری کرده را عودت دهد. در نهایت این دارایی در مالکیت بخش‌خصوصی قرار می‌گیرد. بدین ترتیب شان دولت از اجرا به سمت نظارت سوق داده می‌شود. اکنون این طرح تا حدی پخته شده است ولی باید چالش‌های آن به بحث گذاشته شود.

 او با بیان اینکه «مقرر شده همایش ‌حمل‌ونقل یک روزه باشد» ادامه داد: قرار است، ماحصل مباحث مطرح شده، به یک سند تبدیل شده و به دولت اعلام شود که الزامات قانونی، الزامات انتقال مالکیت و الزامات جریان مالی پروژه پیشنهادی اتاق مشخص است. در ادامه، دولت در چارچوب این الزامات، برنامه راهبردی خود را ارائه می‌دهد تا براساس آن میان اتاق و دولت یک همکاری مشترک شکل بگیرد و دولت ناظر و اتاق مجری باشد.

عشقی تاکید کرد که موضوع ایمنی نیز می‌تواند به عنوان یکی از محورهای همایش مورد بحث قرار گیرد و درکنار ایجاد حساسیت در جامعه به سایر موضوعات حول مساله ایمنی هم بپردازیم. در ادامه این جلسه، حاضران به طرح نظرات خود درباره جزییات برگزاری همایش روز ‌حمل‌ونقل پرداختند.

سپس سنندجی ضمن ارائه توضیحاتی پیرامون برگزاری همایش، تاکید کردکه اقدامات اجرایی مورد نیاز برگزاری این همایش و همچنین محتوی قابل ارائه در آن در کمیته ای ذیل کمیسیون در حال پیگیری است.

در بخش دیگری از این جلسه، عشقی ضمن اشاره به نشست پیشین کمیسیون با حضور مسئولانی از معاونت برنامه‌ریزی ستاد مدیریت ‌حمل‌ونقل سوخت سازمان راهداری و ‌حمل‌ونقل جاده‌ای و مکاتبه وزیر راه با وزیر صمت پیرامون واردات و تامین خودروهای تجاری، بر ضرورت تنقیح قوانین این حوزه و همچنین واگذاری مدیریت خودرو به بخش خصوصی تاکید کرد.