◄ تامین مالی تولید لکوموتیو با استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه
باید توجه داشت که اساسی‌ترین مشکل تامین مالی است و تا این موضوع راه کار اساسی پیدا نکند رویه غلط موجود ادامه دارد.
احمد خدایی، مدیرعامل بخش ریلی مپنا
پاسخ به مصاحبه منتشرشده در پایگاه خبری-تحلیلی تین‌نیوز با عنوان: «نوسازی در لکوموتیوهای قدیمی، راهی برای رهایی از کمبود لکوموتیو»
تامین لکوموتیو آن هم در همه موارد مثل باری- مسافری- مانوری از ضرورت‌های توسعه ریلی در کشور است که در تحلیل آن باید کمی به عقب برگردیم. حدود بیست سال پیش، کل لکوموتیوهای موردنیاز توسط دولت و عمدتا با استفاده از فاینانس کشورهای تولیدکننده تامین می‌شد که از این طریق امکان تامین در لکوموتیوهای با تکنولوژی روز دنیا برای ایران ممکن بود. لکوموتیوهای GE-آلستوم و در فعالیت مسافری زیمنس نمونه بارز تامین فوق است.
در سال 1384 دولت به استفاده از توان بخش خصوصی در تامین لکوموتیوهای موردنیاز کشور پرداخت. از آن زمان، دولت تنها به خرید لکوموتیو مسافری اکتفا کرد و تامین لکوموتیو باری توسط دولت انجام نشد. این اقدام، راه را برای ورود بخش خصوصی باز کرد.
بنابراین می‌توان گفت که از آن زمان تاکنون، اکثریت لکوموتیوهای واردشده به شبکه ریلی از نوع دست دوم و بازسازی شده بوده است و حتی خرید راه‌آهن در حوزه تامین لکوموتیو مانوری نیز چهار سال است که بلاتکلیف است؛ این در حالی است که ورود لکوموتیو از هر نوع به شبکه ریلی کمک به کل نیاز بخش ریلی به تامین لکوموتیو است.
در حال حاضر نیاز به لکوموتیو مانوری توسط نوع اصلی و باری تامین می‌شود و نیاز ناوگان مسافری نیز به‌صورت کامل با لکوموتیوهای مسافری زیمنس (ایران سفیر) تامین نمی‌شود و حدود 40 درصد از ناوگان فعلی نیاز به تامین جدید دارد.
در همین شرایط در 20 سال اخیر پروژه نوسازی ناوگان قدیمی جزو اجرایی‌ترین پروژه‌های راه‌آهن بوده و هیچ زمان متوقف نشده است.
بنابراین نوسازی در لکوموتیوهای قدیمی از بیست سال پیش در دستور کار اجرایی و عملیاتی هم بخش دولتی و هم بخش خصوصی بوده است و این کار، موضوع جدیدی نیست.
اما این مقوله تا کی می‌تواند ادامه یابد؟ عملا با توجه به اتمام ناوگان قدیمی کشور سمت و سوی این روش به سمت بازسازی ناوگان قدیمی کشورهای دیگر (مثل کره) سنگین‌تر شده و این رویه ادامه هم دارد. این روش موجب استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی و حل مشکل دیگر کشورها (خروج ناوگان قدیمی و ورود نو در دیگر کشورها) می‌شود و چنانچه لازم است که این رویه نیز در دستور کار جدی قرار گیرد بهتر است در لکوموتیوها اورهال شود و تا حدی به تکنولوژی جدیدی مجهز شوند تا بتوان عمر اقتصادی بالایی از آنها به‌دست آورد.
در یک دهه اخیر حرکت بسیار مناسبی در تولید مشارکتی لکوموتیو آن هم در نوع بالای تکنولوژی خود (مسافری، دیزلی) شروع شده و به نتیجه رسیده است. ظرفیت و دانش لازم در این زمینه به‌خصوص در گروه عظیم مپنا ایجاد شده و سرمایه‌گذاری آن در نوع خود بی‌نظیر است.
بنابراین باید توجه داشت که اساسی‌ترین مشکل تامین مالی است و تا این موضوع راهکار اساسی پیدا نکند رویه غلط موجود ادامه دارد.
تلاش گروه عظیم مپنا در همین زمینه بوده و رأسا اقدام به سرمایه‌گذاری در تولید لکوموتیو کرده است. یک‌بار و برای همیشه با توجه به ظرفیت موجود باید تصمیم گرفت که جلوی واردات را گرفت. در سالی که مزین به مقاومت اقتصادی و تکیه بر توانمندی‌های داخلی است، اولاترین موضوع در صنعت ریلی کشور با توجه به پتانسیل بسیار قوی موجود، استفاده از توان تولید داخلی چه از نوع ساخت ملی و چه از نوع اورهال کردن لکوموتیوهای خارجی با استفاده از تکنولوژی جدید است، که در این زمینه صندوق توسعه ملی و دیگر امکانات تامین مالی باید بسیج شوند که البته فقط برای تولید داخلی باید استفاده شود.
متاسفانه در همین زمان، امکان استفاده از سرمایه داخلی نیز صرف واردات و آن هم از نوع دست دوم می‌شود. دولت جمهوری اسلامی ایران و به نیابت آن وزارت راه‌وشهرسازی باید با تکیه بر امکان تولید داخل، همه ظرفیت‌های ممکن را در این راستا هدف‌گذاری کرده و هم‌چنین با استفاده از ظرفیت‌های مالی بازار سرمایه (با کمک و تضمین دولت)، صندوق توسعه ملی و حتی فاینانس‌های بین‌المللی (مثل وام دولت‌ها) به پشتیبانی از صنعت تولید لکوموتیو داخلی کمک کند.
تنها در این صورت است که شرکت‌های مالک فعلی لکوموتیو که به شکل خصوصی اداره می‌شوند، نیازی به بازسازی لکوموتیوهای دست دوم خارجی و از رده خارج شده آنها نخواهند داشت.
