◄آینده ناوگان هواپیمایی جهان به کدام سو می‌رود؟

*حميدرضا همتی
تین‌نیوز| در جهان پرتکاپوی امروزی همزمان با رشد جمعیت و نیاز روز افزون جوامع به ارتباطات بیشتر، توسعه صنایع مرتبط با حمل‌و‌نقل هوایی به صورت چشمگیری رو به افزایش است. از این رو شرکت‌های سازنده هواپیما در ارائه بهینه ترین، امن ترین و سازگارترین هواپیماها با محیط زیست همواره  با بکدیگر در حال رقابت هستند. در همین راستا شاید خوب باشد نگاهی به بررسی ها در حوزه وضعیت ناوگان های هوایی در جهان بیاندازیم.

 یاتا، انجمن بین المللی حمل‌ونقل هوایی (IATA)  با مطالعات گسترده، نقشه راهی را هر 4 سال یک بار براساس عواملی مانند رشد جمعیتی،رشد اقتصادی، و نیاز به تهیه وبکارگیری انواع هواپیماهای جدید تدوین می کند.در فصل ششم نقشه راهی که در سال 2013 منتشر شد، به بررسی نیاز به هواپیماها با در نظر گرفتن تعداد صندلی های آنها پرداخته شد.

در آخرین نتیجه‌گیری‌های اراِئه شده توسط این سازمان در سال 2013 تا سال 2020 بیشترین تقاضا برای افزایش ناوگان مربوط به هواپیماهای 101-150 نفره مانند A320 و B737 می باشد.همچنین پیش بینی  کمترین درخواست ها مربوط به هواپیماهایی با ظرفیت‌های 501-600 و 601-650 نفره، مانند A380 و B747 می باشد. با پیگیری اخبار دو کمپانی ایرباس و بویینگ، در می‌یابیم که هر دوی این کارخانه‌ها در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات ناشی از کمبود سفارش برای این دو هواپیمای پهن پیکر خود هستند.

حال این سوال مطرح می‌شود چرا صنعت هواپیمایی که روزی با ورود بویینگ 747 به عنوان ملکه آسمان ها به فاصله ی تقریبی 40 سال به اوج رشد و شکوفایی خود رسید و امکان پرواز های طولانی مدت و آرامش بخش را فراهم کرد، در حال کنار گذاشتن این هواپیما و در پی آن ایرباس 380 است؟

پاسخ این سوال را می‌توان در هزینه‌های نگهداری و به کارگیری این دو هواپیما یافت که دیگر حتی شیخ های عرب نیز برای حفظ تجمل شرکت‌های هوایی خود حاضر به خرید بیشتر این هواپیماها نیستند.

در زمان تولید اولین هواپیمای بویینگ 747 در سال 1969، این هواپیما تنها پرنده ای بود که می توانست فواصل دو قاره ی آسیا و آمریکا را بدون توقف طی کند و بی شک بهترین و تنها گزینه برای این مقصود شناخته می شد. البته قیمت  2دلاری نفت هم در آن زمان نیز مزید بر علت شد تا سفارش برای خرید این هواپیما به اوج خود برسد.صنعت حمل و نقل هوایی در آن زمان، در حال رد شدن از یک مرحله ی گذار بود، رشد اقتصادی باعث به وجود آمدن ایرلاین های نوظهوری شد که عطش اضافه کردن مسیر های هوایی بیشتر و بین قاره ای را نیز داشتند و در نهایت همه نگاه ها به یک سو ختم می شد... بویینگ 747!

اما قصه ی ایرباس 380 از جنس دیگری است.این غول آهنی قرار بود مفاهیم جدیدی از قدرت، بزرگی ،آرامش و پرواز لوکس را به ارمغان بیاورد. در هنگام طراحی این پرنده گرچه بیشترین تلاش ها برای مقرون به صرفه بودن آن به کار گرفته شد ،اما شاید کمتر کسی پیش بینی بحران های مالی پی در پی در اروپا و آمریکا را می کرد. بنابراین پس از تولید، مشتریان پر و پا قرص آن اقتصادهای شرق آسیا و شرکت های عربی بودند که درآمد های بالای نفتی حاصل از افزایش قیمت نفت در سالهای 2004 به بعد، قدرت مالی آنها را جهت خرید این هواپیمای گران قیمت به شدت بالا برد.

و نکته جالب این است که شاید پس از گذشت چند سال عمده ترین دلیل برای کنار گذاشتن همین هواپیماها، بالا رفتن قیمت نفت و البته خود نمایی هواپیماهای برد بلند دو موتوره باشد.

هر دوی این هواپیماهای پهن پیکر با قابلیت جا به جایی بیشترین مسافر در جهان، دارای 4 موتور توربوفن می باشند که در بهترین حالت مصرف سوخت بیشتری نسبت به هواپیماهای  دوموتوره ی برد بلند، مانند بویینگ B777 و یا ایرباس A350 دارند. با رسیدن قیمت نفت به سقف 109 دلار، و به همان نسبت بالا رفتن هزینه های عملیاتی این هواپیماها انگیزه ها برای کنار گذاشتن این دو هواپیمای 4 موتوره قوی تر شد.

از طرفی الگوهای ترافیکی "یاتا" نشان می دهند که بیشترین درخواست برای پرواز در مسیر های برد متوسط ثبت شده که این نشان دهنده  آن است که سفارش ها برای خرید این دو نوع هواپیما رو به کاهش است.
حال می خواهیم پس از این بررسی‌ها، نگاهی به آینده ناوگان هوایی کشورمان بیاندازیم. بر اساس تحلیل های متخصصین تا ده سال آینده، ایران به حداقل 400 فروند هواپیما برای جابه جایی مسافرین نیاز خواهد داشت. برای رسیدن به این مقصود چندی پیش اقدام به مذاکره با شرکت های بویینگ و ایرباس برای خرید 218 هواپیما کردیم.

 بر اساس پیش بینی "یاتا" بیشترین درخواست ها در سال 2026 متعلق به هواپیماهای 101 تا 150 نفره خواهد بود. با مطالعه لیست هواپیماهای درخواستی ایران برای خرید از ایرباس و بویینگ مشاهده می کنیم، در این لیست  8 فروند ایرباس 380 و 4 فروند بویینگ  747_8  به چشم می خورد. با این حساب آیا افزایش درخواست هواپیماهایی مانند بویینگ 777  و 737 و ایرباس 350 و 320  به جای خرید هواپیماهایی که سفارش جهانی برای آنها رو به کاهش است، و به تبع  آن بهره‌برداری بهینه از این هواپیماها را کمتر خواهد کرد، انتخاب مناسب تری نیست؟!



 
*مهندس اویونیک، کارشناس بازرگانی در صنعت هوانوردی