بالا رفتن هزینه صادرات در کنار زیان رانندگان ترانزیتی
به دنبال شیوع بیماری کرونا و بسته شدن مرزها، رانندگان فعال در بخش ترانزیت با مشکل جدیدی روبه‌رو شده‌اند که به گفته خودشان عملا آنان را زمین‌گیر کرده است.
به دنبال شیوع بیماری کرونا و بسته شدن مرزها، رانندگان فعال در بخش ترانزیت با مشکل جدیدی روبه‌رو شده‌اند که به گفته خودشان عملا آنان را زمین‌گیر کرده است. بنا به اطلاعات موجود، به دلیل بسته بودن مرزها، شرکت‌های حمل و نقلی و حتی رانندگان خود مالک ترکیه‌ای، کامیون‌های خود را به صورت «خالی» به این طرف مرز می‌فرستند و کالاهای ایرانی را که برای صادرات در نظر گرفته شده، بار می‌زنند و به آن طرف مرز می‌برند.
به گزارش تین نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، در این بین رانندگان ترانزیت ترکیه با قیمت‌های نجومی کار حمل کالاهای صادراتی ایران را از مرز ترکیه انجام می‌دهند و تولیدکنندگان داخلی نیز برای تداوم صادرات محصولات خود، چاره‌ای جز پذیرش قیمت‌های نجومی حمل بار به ترکیه را ندارند.
ترکیه پیش از این و در اوایل اسفندماه سال گذشته، ورود کامیون‌های ایرانی به کشور خود را ممنوع کرد و موجب صف‌های طویل در پشت مرزها شد. این در حالی است که از هفدهم اسفندماه سال گذشته، ایران نیز در اقدامی متقابل ورود کامیون‌های ترک از مبدا گمرکات ترکیه را به کشور ممنوع کرد.
به گفته رانندگان ترانزیت این مشکل از آنجا شکل گرفت که تا پیش از این اقدام متقابل ایران نیز، کامیون‌های ترکیه نمی‌توانستند به صورت خالی وارد ایران شوند و اقدام به بارگیری کنند ولی اکنون این کار را با ترفندی خاص انجام می‌دهند. رانندگان ترانزیتی می‌گویند کامیون‌های ترکیه که از کشور ترکیه برای جمهوری آذربایجان بار زده‌اند، به جای برگشت از مسیر گرجستان تغییر مسیر داده و از مبادی ورودی گمرک آستارا و بیله‌سوار وارد ایران شده و اقدام به بارگیری کالا به ترکیه می‌کنند. در واقع این کامیون‌ها به دلیل اینکه از گمرکات مشترک ایران با ترکیه قادر به ورود به ایران نیستند؛ مسیر خود را عوض کرده و به آذربایجان می‌روند و از آنجا به ایران وارد می‌شوند. این در حالی است که مرزهای مشترک ایران با ترکیه بسته است و کامیون‌های ایرانی اجازه حمل کالاهای صادراتی به ترکیه را طبق دستور مقامات ترکیه ندارند.
تکرار مشکل در افغانستان
همزمان با ترکیه و مرزهای مشترک ایران با این کشور، رانندگان از وجود مشکلات مشابه در مرزهای شرقی خبر می‌دهند و می‌گویند در مرزهای شرقی، به وی‍ژه مرز دوغارون، ناوگان افغانستانی به صورت خالی وارد کشور شده و بارگیری و اقدام به حمل بار می‌کنند اما اجازه ورود از مرز دوغارون به کامیون‌های ایرانی داده نمی‌شود و این موضوع عملا رانندگان ایرانی فعال در بخش حمل و نقل بین‌المللی را بیکار کرده است. مشکل تردد کامیون‌های ترانزیتی ایران که حامل کالاهای صادراتی است در حالی شدت گرفته که پیش از این مدیرعامل یک شرکت حمل و نقل بین‌المللی در آذربایجان نیز در نامه‌ای به رییس کل گمرک ایران مشکلات مربوط به این بخش را تشریح کرد و خواستار رسیدگی به مشکلات موجود شد. او در این نامه عنوان کرده است: با توجه به شرایط موجود فعلی و شیوع بیماری کرونا در کل دنیا و بسته بودن مرزها، کامیون‌های کشور ترکیه از طریق آذربایجان اقدام به حمل محموله به کشورهای همجوار کرده و سپس از طریق گمرکات شمال شرق، ایران وارد کشور شده و اقدام به بارگیری محموله‌های صادراتی ایران به قیمت‌های نجومی و دلبخواه به مقصد ترکیه می‌کنند و این درحالی است که صنعت حمل و نقل ایران به خصوص شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی و کامیون‌های فعال در زمینه بین‌الملل در حالت سکون هستند.
او در بخش دیگری از این نامه تاکید کرد: با توجه به مشخص نبودن وضعیت مرزها و مشکلات مالی پیش آمده برای رانندگان که توانایی تامین مخارج خانواده‌های خود را ندارند این موضوع منجر به اعتراض به وضعیت موجود شده است. لذا خواهشمند است اقدامات و دستورات لازم جهت رفع ممنوعیت تردد کامیون‌های ایرانی و حمل کالا طبق قوانین و به خصوص ممنوعیت تردد و بارگیری کامیون‌های خارجی و غیر ایرانی به خصوص کامیون‌های ترکیه را مبذول نمایید.
روش عجیب «ترانشیب»
با توجه به شیوع کرونا در کشورهای همسایه ایران، روشی که گمرکات و اتاق‌های بازرگانی کشورها برای تبادل کالا در نظر گرفته بود، ترانشیب کالا به صورت مبادله کالا در مرزها بود. کامیون ایرانی، کالای ایرانی را در مرز به کامیون عراقی یا ترکیه‌ای تحویل می‌داد تا هر کشور بر اساس پروتکل‌های مخصوص به خود، اقدام به واردات کالا کند. در واقع این روش، هم برای صادرات و هم برای واردات کالا در نظر گرفته می‌شود و منافع هر دو طرف را به همراه دارد.
اما به نظر می‌رسد که با تحولات رخ داده در مرزهای ترکیه و افغانستان، حداقل در عمل خبری از «ترانشیب کالا» نیست و طرف‌های خارجی، به صورت مستقل وارد کشور شده و کالای داخلی را با قیمت‌های نجومی به کشور خود می‌برند.
شیوع کرونا در مرزها
در یک هفته گذشته، صف کامیون‌های ایرانی که پشت در مرزهای مشترک ایران با کشورهایی چون عراق، اقلیم کردستان، ترکیه، کشورهای آسیای میانه، افغانستان و پاکستان برای تعیین تکلیف بار صادراتی مانده‌اند طولانی‌تر شده است. بسیاری از رانندگان کامیون که کالای وارداتی کشورهای دیگر را حمل می‌کنند برای ورود به خاک ایران دچار مشکل شده‌اند. بیشترین مشکل نیز در مرز «میرجاوه»، مرز مشترک ایران با پاکستان دیده شده که رانندگان ایرانی برای ورود به خاک ایران با صف‌های طولانی و معطلی‌های چند روزه روبه‌رو بوده‌اند. ضمن اینکه مرزهای زمینی ایران با عراق نیز از روز هجدهم فروردین بسته مانده است. پنج مرز مشترک زمینی میان ایران و عراق، شامل شلمچه، شیب، زرباطیه، منذریه و مندلی وجود دارد که بیشتر آنها بسته است و رانندگان با بلاتکلیفی، منتظر ورود و حمل کالای صادراتی به عراق هستند.
اختلال در زنجیره تامین
از همان روزهای ابتدایی شیوع کرونا، مدیریت حمل و نقل و لجستیک به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های تاثیرپذیر از قرنطینه و محدودیت‌های اجتماعی مطرح شد. کشورهای مختلف برای جلوگیری از ورود اپیدمی به کشور خود، اولین راهکار را «بستن مرزها» دیدند و این راهکار همچنان تداوم دارد و البته می‌تواند به «اختلال در زنجیره تامین کالا» و حتی «مختل شدن روند صادرات و واردات» نیز منجر شود.
