ایران و آذربایجان زیرساخت ها را به نفع کریدور شمال جنوب پیوند می دهند

همگرایی ایران و آذربایجان برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری دو کشور با استفاده از تغییر وضعیت ژئوپلیتیک موجود، باعث شده احیای کریدور حمل و نقل بین المللی شمال جنوب در دستور کار دو طرف قرار بگیرد.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، کریدور شمال جنوب که راهگذر راهبردی و مهمی برای کشورهای در مسیر این کریدور یعنی کشورهای روسیه، ایران، آذربایجان و هند و همچنین کشورهای حاشیه این راهگذر به شمار می رود، می تواند در بهره مندی کشورها از اثرات مثبت این کریدور نقش ایفا کند.

در عین حال برخی از همسایگان مانند قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان به نحوی محصور در خشکی هستند و برای رسیدن به دریا باید از طریق ایران کالاهای خود را حمل کنند. بهره مندی ایران از کریدورها از جمله کریدور شمال -جنوب از این منظر، بسیار حائز اهمیت است.

حضرت آیت الله خامنه ای، فروردین ماه امسال چند اقدام کلیدی و زمینه ساز جهش اقتصادی «بهره گیری از موقعیت حساس و ممتاز جغرافیایی کشور برای حمل و نقل بین المللی به خصوص در مسیر شمال- جنوب» را خواستار شدند.

ایران و آذربایجان منافع و زیرساخت ها را به نفع کریدور شمال جنوب پیوند می دهند

در این میان بی ثباتی ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز نه تنها مانع توسعه روابط بین ایران و جمهوری آذربایجان نشده، بلکه آنطور که سازمان کشتیرانی گزارش می کند، روابط آن ها را تقویت کرده به طوری که دو کشور در حال حاضر بر هم افزایی تمرکز کرده و می خواهند از فرصت تغییر وضعیت ژئوپلیتیک موجود در همسایگی خود استفاده کنند و از طریق آن روابط اقتصادی و تجاری خود را توسعه دهند. این همگرایی باعث شده تا ایجاد خطوط راه آهن جدید، توسعه پایانه های بار و احیای کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب در دستور کار دو طرف قرار بگیرد.

به نظر می رسد حل مناقشه قره باغ، به ثبات بیشتر روابط جمهوری آذربایجان و ایران می انجامد؛ چراکه اکنون متعهد به توسعه زیرساخت های حمل و نقل و شکل دهی کریدور مشترک در چارچوب دالان ترانزیتی بین المللی شمال - جنوب هستند.

مهرداد بذرپاش -وزیر راه و شهرسازی- اوایل ماه اکتبر با شاهین مصطفی اف -معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان- دیدار کرد و آنها بر سرمایه گذاری هایی تاکید کردند که می تواند چشم انداز حمل و نقل منطقه قفقاز و کریدور شمال - جنوب را از جمله برای روسیه و هند تغییر دهد.

به طور خاص، دو کشور طرح هایی را برای احداث زیرساخت های جاده ای و ریلی که جمهوری آذربایجان را از طریق ایران به منطقه خودمختار نخجوان متصل می کند، اعلام کردند.  این پروژه شامل ساخت یک پل مرزی جاده ای (که انتظار می رود تا دو ماه دیگر به بهره برداری برسد) و همچنین ساخت یک پل ریلی است که نخجوان را به زیرساخت های راه آهن ایران متصل خواهد کرد و از آنجا خط جدیدی برای اتصال نخجوان به سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان ساخته خواهد شد.

به گفته بذرپاش،  پل آستارا - آستارا یکی از پروژه های مهم است که وعده ساخت آن برای دو ماه آینده داده شده و تکمیل این پل ظرفیت های ترانزیتی بالایی را به دنبال دارد.

این پروژه به مسیری جایگزین برای کریدور زنگزور (که از سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان، ارمنستان و نخجوان می گذرد و در حال حاضر با توجه به اختلافات ژئوپلیتیکی بین ارمنستان و آذربایجان، توسعه آن غیرممکن است) تبدیل می شود.

این در حالی است که به گفته کارشناسان، همین حالا هم بیشترین ارتباط ترانزیتی ما با کشورهای شمالی از خاک آذربایجان بوده؛ خصوصا ترانزیتی که محصولات صادراتی خودمان را به روسیه فرستادیم، اکثرا از خاک جمهوری آذربایجان بوده است.

علاوه بر این، دو طرف در مورد ساخت پایانه بار آستارا که نقطه مرزی بین ایران و جمهوری آذربایجان در سواحل دریای خزر است، گفت وگو کردند.  انتظار می رود این ترمینال جابه جایی سالانه پنج میلیون تن بار را تسهیل کند و به مرکزی برای تردد بار از طریق کریدور شمال - جنوب که INSTC هم نامیده می شود، تبدیل شود. بذرپاش و مصطفی اف در جریان گفت وگوی خود تاکید کردند که تمام تلاش خود را برای تکمیل ساخت ترمینال مذکور در اسرع وقت انجام خواهند داد.

با وجود این، ساخت پایانه آستارا بدون خط ریل کاربردی که از مرز تا داخل ایران و بنادر جنوبی آن امتداد دارد، جای سوال است. ایران و روسیه در ماه می سال گذشته توافق کردند که ساخت راه آهن رشت - آستارا، حلقه مفقوده حیاتی برای کریدور شمال-جنوب، تا حدی توسط روسیه تامین شود. اینکه روسیه تا چه میزان در سطح فنی و اجرایی با ارائه مصالح، پرسنل و دانش کمک خواهد کرد، مشخص نیست.

با این حال، بدون هیچ چارچوب زمانی مشخص، گامی اساسی در رفع شکاف های زیرساختی کریدور شمال جنوب محسوب می شود. در عین حال این احتمال وجود دارد که توسعه ترمینال، اگر قبل از احداث خط رشت - آستارا آغاز شود، توسعه خط ریلی را نیز تسهیل کند و بالعکس. هر چیزی که اول اتفاق بیفتد، مکمل دیگری خواهد بود.