ادعای بزرگ وزارت راه و شهرسازی/ ایران تبدیل به هاب ترانزیت منطقه می شود!

ایران یکی از کریدورهای کلیدی حمل و نقل در منطقه به شمار می آید. با این حال و باوجود ظرفیت های بالای ترانزیتی، با چالش هایی از جمله مشکلات لجستیکی و عدم هماهنگی در زیرساخت ها مواجه هستیم.

به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم، ایران با موقعیت استراتژیک خود در قلب خاورمیانه، نقش مهمی در ترانزیت کالاها بین آسیای مرکزی، قفقاز، اروپا و خاور دور ایفا می کند. کشورمان با داشتن شبکه های گسترده جاده ای و ریلی، یکی از کریدورهای کلیدی حمل و نقل در منطقه به شمار می آید. با این حال و باوجود ظرفیت های بالای ترانزیتی، از جمله کریدور شمال جنوب و مرزهای مهم ریلی مانند سرخس و اینچه برون، با چالش هایی از جمله مشکلات لجستیکی و عدم هماهنگی در زیرساخت ها مواجه هستیم.

 برای بررسی وضعیت زیرساخت های ترانزیتی کشور، برنامه ها آتی، اهداف و چشم انداز های این بخش با امین ترفع سرپرست مرکز امور بین الملل وزارت راه و شهرسازی گفت وگویی را انجام داده که در ادامه می آید.

در زمان حاضر وضعیت ناوگان کامیون کشور در مراودات تجاری با کشورهای همسایه چگونه است؟

در حال حاضر تجارت با همسایگان کاملا متکی بر حمل و نقل جاده ای از طریق کامیون ها است و اما چگونگی عملکرد آنها به نحوه ارتباط دو جانبه با کشور مقابل بستگی دارد. به عنوان مثال، با برخی کشورها ترانشیپ مرزی حاکم است و در برخی کامیون های ایرانی از مرزها عبور می کنند و وارد خاک آن کشور شوند.

کامیون های ایرانی به کشورهایی مانند ترکیه یا ترکمنستان وارد می شوند؟

کامیون های ایرانی مشکلی برای ورود به ترکیه و ترکمنستان ندارند و ترانزیت هم از قلمرو این 2 کشور مجاز است. اما با کشورهای دیگر مثل افغانستان یا پاکستان، کامیون های ایرانی حداکثر تا اولین شهر مرزی مقابل وارد این کشورها شده، بار را تخلیه می کنند و سپس به کشور برمی گردند.

چرا در برخی کشورها کامیون ها مجبورند بار را در مرز تخلیه کنند؟

این مورد نیز به قوانین طرف ها و توافقات دو جانبه بستگی دارد. مثلا در عراق و اقلیم کردستان، صادرات و واردات صرفا در مرزها صورت می گیرد.

چرا در برخی موارد کامیون های ایرانی به راحتی نمی توانند وارد برخی کشورها شوند؟

ممکن است کامیون های خودشان به دلایل امنیتی تمایل به ورود به عمق خاک کشور مقابل را نداشته باشند و از طرف دیگر کشور مقابل هم محدودیت هایی برای ورود کامیونهای خارجی داشته باشد.

ظرفیت جاده ای و ریلی کشور در بخش ترانزیت چه میزانی است؟

از حدود 16.5 میلیون تن بار ترانزیتی در سال 1402 در ایران، تقریباً 15 میلیون تن آن از طریق جاده و 1.5 میلیون تن دیگر از طریق ریل جابه جا شده.

روند ترانزیت ریلی طی چند سال اخیر چگونه بوده است؟

ترانزیت ریلی در سال های اخیر فراز و فرود زیادی داشته است. اما به طور متوسط، حجم ترانزیت ریلی حدود 1.1 تا 1.2 میلیون تن در سال بوده است. در سال های 2020 و 2021 میلادی به دلیل محدودیت های مرزی و بحران شیوه ویروس کرونا، کاهش قابل توجهی در ترانزیت ریلی داشتیم.

مهم ترین مرزهای ریلی ایران کدام ها هستند و چه ظرفیتی دارند؟

قوی ترین مرزهای ریلی ایران، مرزهای سرخس و اینچه برون هستند. این دو مرز روزانه قادر به انتقال حدود 400 واگن بار هستند و می توانند سالانه حدود 6 تا 7 میلیون تن بار را جابه جا کنند.

قیمت های جهانی ترانزیت

قیمت های جهانی چه تاثیری بر ترانزیت به خصوص ترانزیت ریلی دارد؟

قیمت های جهانی تأثیر زیادی بر ترانزیت ریلی دارند. برای مثال، گوگرد یکی از بارهایی بود که در ترانزیت ریلی نقش زیادی داشت. قیمت این کالا تحت تأثیر نوسانات بازار جهانی قرار دارد و در سال 2021، قیمت گوگرد به شدت کاهش پیدا کرد که باعث کاهش ترانزیت ریلی شد.

در زمان حاضر بیشتر چه کالاهایی از ایران ترانزیت می شوند؟

فرآورده های نفتی به خصوص از اقلیم کردستان به ایران ترانزیت می شوند و از بندر امام خمینی (ره) به بازارهای جهانی صادر می شوند.

چرا ترانزیت فرآورده های نفتی در برخی سال ها ممنوع شد؟

سال 2020 میلادی دولت تصمیم گرفت که ترانزیت فرآورده های نفتی به دلیل احتمال سوءاستفاده از قیمت های پایین سوخت ایران، موقتاً ممنوع شود. این تصمیم منجر به کاهش ترانزیت شد، اما بعد از مدتی این محدودیت ها برداشته شد.

ترانزیت فرآورده های نفتی در سال های اخیر رشد داشته است؟

بله، بعد از برداشته شدن محدودیت ها، ترانزیت فرآورده های نفتی به طور چشمگیری افزایش یافت. این روند در سال های 2021 و 2022 با افزایش قابل توجهی همراه بود.

زیرساخت های حمل و نقل کشورمان در رشد ترانزیت نقش داشته است؟

بله، زیرساخت های جاده ای و ریلی ایران تأثیر زیادی در رشد ترانزیت داشته است. اما به نظر می رسد که بازاریابی و ایجاد فرصت های جدید برای ترانزیت نیز نقش مهمی در این روند ایفا کرده است.