بخش اول/ برتری مفهوم «کالا» بر «تامین» در لجستیک

وبلاگ تین‌نیوز:  اصطلاح مدیریت زنجیره تامین، برگردان supply chain management است. در این ترکیب کلمه supply به مفهوم «تامین» در نظر گرفته شده است. البته در متون تخصصی، به‌ویژه نظامی و سازمان‌های بین‌اللملی مانند «ناتو» supply به معنی «کالا» نیز درنظر گرفته می‌شود.

این یادداشت قصد دارد، در این تعریف مفهوم «تامین» را جایگزین واژه «کالا» کرده و در ادامه مولفه‌های زنجیره «کالا» را با توجه به این جایگزینی ارائه کند.

یکی از دلایل و مزایای جایگزینی مفهوم «کالا» به جای مفهوم «تامین»، امکان تمرکز روی یک مفهوم و واقعیت ملموس یعنی «کالا» به جای یک مفهوم کیفی و غیرمشخص و نارسا یعنی «تامین» است. دلیل دیگر این است که وجود ارزش ذاتی ـ محتوایی همراه با مفهومی همچون «کالا» بسیار شفاف و راهگشاتر از مفهوم «تامین» است. باید توجه کرد رهگیری حرکت درباره مفهومی همچون «کالا»، در طول و دامنه‌ای معین در بازار، قابل تصورتر، ملموس و حتی قابل مشاهده است. از سوی دیگر قابلیت‌های مفهوم کالا برای ایجاد یک برداشت، درک و زبان مشترک در دامنه مشخصی از فضای تجارتی و بازار از مفهوم «تامین» بسیار بالاتر است.
 
مفهومی همچون «کالا» نسبت به مفهوم «تامین» قابلیت‌های بیشتری در ایجاد پروتکل‌های ارتباطی و همکاری بین شریکان تجاری دارد. از سوی دیگر مفهوم «کالا» در مقایسه با مفهوم «تامین» به واسطه ارزش مالی که دارد، می‌تواند اساس و پایه مشخص‌تری را در معاملات و تغییر مالکیت و موقعیت‌های متبادر بر آنها نشان دهد. از دیگر مزایای مفهوم «کالا» این است که حدود محور آن، می‌توان جریان و چرخه عملیات لجستیکی را به‌طور کامل تصور کرده و به همه بازیگران انتقال داد.

محتوا، دامنه و تبادل، مولفه‌های زنجیره کالا هستند. منظور از محتوا، ویژگی‌ها، اطلاعات، ارزش ذاتی و محتوایی است که در کالا یا مستندات آن وجود دارد. مانند نام، نوع بسته‌بندی، اشکال قرارگیری، واحدهای بار، ویژگی‌های کالا، نام تجاری، استانداردها و گواهی‌های تضمین کیفیت، اطلاعات فنی و کاربردی آن و...
 
منظور از دامنه، محدوده‌ای است با ویژگی‌های تجاری همچون بازارهای محلی، منطقه‌ای، ملی و جهانی، مراکز فروش، کانال‌ها و مراکز توزیع، مراکز تولید و مبادی ورود و خروج کشور که کالاها در این فضاها موردمبادله قرار می‌گیرند. دامنه براساس نوع و ویژگی‌های کالا نیز قابل تفکیک است. همچنین می‌توان در این‌باره بازیگران و ذی‌نفعان دیگری را نیز در دامنه مطرح کرد؛ برای نمونه شرکت حمل‌کننده کالا به عنوان سرویس‌دهنده و صاحب کالا به عنوان سرویس‌گیرنده.

منظور از تبادل نیز هرگونه معامله و تبادل کالایی است که در دامنه اتفاق می‌افتد و منجربه رویداد و تبادل مالی می‌شود. در رابطه با تبادل کالا در زنجیره کالا، ۲جریان عملیاتی و اطلاعاتی رخ می‌دهد که در یادداشت بعدی به آن اشاره خواهد شد.