بلندمرتبه‌سازی ۴ برابر ظرفیت در پایتخت
کارشناسان معتقدند در بلندمرتبه‌سازی، حفظ فرهنگ، حفظ ارزش‌های محیطی، ارزش‌های دینی و مذهبی و توجه به هویت شهری بسیار مهم است. امروز بلندمرتبه‌سازان حتی به ارتفاعات رحم نکرده‌اند و ساخت‌وسازهای وسیعی را به جریان انداخته‌اند.
کارشناسان معتقدند در بلندمرتبه‌سازی، حفظ فرهنگ، حفظ ارزش‌های محیطی، ارزش‌های دینی و مذهبی و توجه به هویت شهری بسیار مهم است. امروز بلندمرتبه‌سازان حتی به ارتفاعات رحم نکرده‌اند و ساخت‌وسازهای وسیعی را به جریان انداخته‌اند.
برج‌های بی‌قواره آنها تنها منظره‌های زیبای شهری را زشت نکرده است، بلکه در یک نگاه مشخص می‌شود بخش مهمی از آلودگی هوای تهران به همین خاطر است. ساختمان‌های بلندمرتبه، جلوی جریان باد از ارتفاعات شمالی شهر می‌ایستند و کار را حتی برای جریان طبیعی هوا سخت می‌کنند.
در شهر تهران ۷۴۵ ساختمان بیش از ۱۲ طبقه وجود دارد که نیمی از آنها در دهه ۸۰ به بعد ساخته شده‌اند. در دهه ۶۰ به خاطر جنگ تحمیلی ساخت ساختمان‌های بلند در تهران کاهش پیدا کرد و در دهه ۷۰، ۲۲۵ ساختمان بلند در تهران ساخته شد اما از سال ۸۵ تا ۹۲ تعداد ساختمان‌های بلند مرتبه افزایش داشته که حدود ۳۷۰ ساختمان است. مجوز ساخت این برج‌های بلندمرتبه‌ها چرا و چطور صادر شده است؟ در این باره محمد شکرچی‌زاده، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌گوید: شیوه‌نامه‌هایی درباره ساخت‌وساز بلندمرتبه‌ها وجود داشت و مسئولیت مدیریت شهری این بود که سال ۱۳۸۶ در مدت ۶ماه ضوابط را عرضه کنند اما این کار را نکردند و در سال ۱۳۹۳ این اقدام را انجام دادند.
در آن شرایط از خلأ قانونی استفاده شد و اجازه ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه در معابر کوچک صادر کرد.سال‌های گذشته در شهرداری برای ساخت صدها ساختمان بلندمرتبه در معابر باریک مجوز صادر شد که اگر اتفاقی در آن موقعیت‌ها بیفتد امکان مدیریت مناسب بحران وجود نخواهد داشت.
در این باره نماینده مردم دورود و ازنا و عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه به نظر می‌رسد سیاست‌های شهرسازی در پایتخت نیازمند دگرگونی است، گفت: درحال‌حاضر مناطقی در مرکزیت شهر واقع شدند و حیاط شهری در آنها جریان دارد، به جای اینکه جذبه نوسازی و مرمت و احیا را در اینگونه مناطق ایجاد کنیم سعی کرده‌ایم ساخت‌وسازها را به سمت و سویی هدایت کنیم که در خارج از آن مناطق مرکز شهر و بیشتر در اطراف شهر هستند.
مجید کیان‌پور در گفت‌وگو با صمت افزود: در زمینه بلندمرتبه‌سازی‌هایی که در حال انجام است کوتاهی‌هایی اتفاق می‌افتد، مقصر این کوتاهی‌ها یک نفر نیست بلکه عوامل متعددی از جمله وزراتخانه‌ها و دستگاه‌هایی اجرایی نقش دارند، ما نمی‌توانیم شخص خاصی را مقصر این کوتاهی‌ها اعلام کنیم.
به عنوان نمونه گفته می‌شود در منطقه ۲۲ حدود ۴ برابر ظرفیتی که دارد بارگذاری انجام شده است، این پرسش پیش می‌آید این ظرفیت‌ها را چه کسی ایجاد کرده؟ یا اینکه چه کسی ارزش‌افزوده برای اراضی ایجاد کرده است؟ آیا مسائل زیست‌محیطی درنظر گرفته شده؟ آیا جرایان هوا مد نظر قرار گرفته شده است؟ اگر این موارد درنظر گرفته می‌شد و با تمام سمت و سوهای مختلف کارها به اتمام می‌رسید این بلندمرتبه‌سازی‌ها در تهران انجام نمی‌شد.
او ادامه داد: من مخالف بلند مرتبه‌سازی نیستم اما در صورتی که با اصول انجام شود، نباید فقط واحدها را در کنار هم بسازیم بلکه باید از تجربه‌های موفق در دنیا استفاده کنیم و اگر بلندمرتبه‌سازی داریم همراه آن اصول شهرسازی هم رعایت کنیم.نماینده مردم دورود و ازنا و عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: باید فضاها و کاربری‌های موردنیاز در اطراف شهر لحاظ شود، حداکثر در ۱۰ درصد زمین اجازه بلندمرتبه‌سازی داده شود که بتوانیم کاربری‌های مرتبط با آن را در زمینه ورزش، فضای سبز، خدماتی و بهداشتی و درمانی را احیا کنیم اما در کشور ما هیچ‌کدام از این موارد رعایت نمی‌شود.
کیان‌پور اظهار می‌کند: در تمام کشورهای دنیا که بلندمرتبه‌سازی انجام می‌شود در مرحله نخست ملزومات آن فراهم می‌شود و به این موضوع فکر می‌کنند که بلندمرتبه‌سازی چه سودی دارد؟ از مزایای بلند مرتبه‌سازی می‌توان تجمیع خدمات شهری، حمل‌ونقل و جمع‌آوری زباله و.... را نام برد. این استانداردها در تمام دنیا رعایت می‌شود و به طور حتم حریم‌های حفاظتی فضای سبز مربوط به آلودگی‌های سمعی، بصری و صوتی در نظر گرفته شده است و با اجرای این برنامه‌ها یک فضای بسیار مناسبی ایجاد می‌شود.او تاکید کرد: در کشور ما در برابر مشکلاتی که وجود دارد همه مقصر هستند، باید طرح‌هایی که در این زمینه مصوب می‌شود را به طور کامل پیگیری کرد.
بلندمرتبه‌سازی کار بسیار خوبی است اما باید ملزومات و زیرساخت‌های آن فراهم شود.باید تلاش کنیم مناطق مرکزی شهر و مناطقی که در حال فرسوده شدن هستند را دریابیم و برای آنها معافیت مالیاتی درنظر بگیریم و عوارض را رایگان کنیم در این صورت مناطق مرکزی شهر حیات شهری خود را پیدا می‌کند، در این زمینه می‌توانیم اقدامات مناسبی انجام دهیم. نماینده مردم دورود و ازنا و عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه باید مناطق مرکزی شهر را آسیب‌شناسی کنیم، افزود: باید به دنبال این موضوع باشیم که فضایی نشاط‌آور را به وجود آوریم و شهروندان از اینکه در تهران زندگی می‌کنند احساس رضایت داشته باشند.
درآمد غیرقانونی
نماینده مردم جهرم و رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت بلندمرتبه‌سازی در پایتخت گفت: شهرداری‌ها قسمت عمده درآمد خود را از ساخت‌وساز، کاربری‌ها و فروش تراکم تامین می‌کنند، حال این نهاد با توجه به وضعیت رکود در حوزه مسکن، برای تامین درآمد خود در بسیاری از شهرها به تراکم‌فروشی روی آورده‌اند که بر اساس طرح جامع شهری خلاف قانون است.
محمدرضا رضایی‌کوچی در گفت‌وگو با صمت افزود: تراکم‌های اضافی یا با مجوزهای کمیسیون ماده ۱۰۰ ساخته شده یا از ابتدا با تخلفی که شهرداری‌ها نسبت به فروش تراکم مرتکب شده‌اند، ایجاد شده که مشکلات جدی برای مردم به وجود آورده، حتی سبب اسکان حجم بسیاری از مردم در منطقه محدودی شده است.او تصریح کرد: تراکم فروشی‌ها و بلندمرتبه‌سازی سبب تخریب زیرساخت‌ها و اشکال در رفت و آمد مردم شده است، درواقع شهرداری‌ها باید به مصوبات شورای‌عالی شهرسازی و معماری پایبند باشند، تاکنون هم اگر این ملاحظات موردتوجه مجریان قرار می‌گرفت، پایتخت با مشکلات کمتری مواجه بود.
رضایی‌کوچی با اشاره به مشکلات ترافیک و آلودگی هوای پایتخت اظهار کرد: ساختمان‌ها و برج‌های بلندمرتبه شهر شلوغ و پرترافیک را برای مردم رقم زده است، در تهران برج‌های بلندمرتبه سبب اسکان جمعیت بسیاری شده که متاسفانه توجهی به رفت و آمد و پارکینگ این افراد نشده است.نماینده مردم جهرم و رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی بیان کرد: شورای‌عالی شهرسازی و معماری باید ضمن تقویت نظارت بر اجرای طرح جامع شهری، شهرداری را مجاب به همکاری کند، شهرداری‌ها باید بدانند هرچند با فروش تراکم درآمدی را کسب می‌کنند اما در طولانی‌مدت هزینه‌های بسیاری چون ترافیک را به شهر تحمیل خواهند کرد.
صدها مجوز بلندمرتبه‌سازی در ۷ سال
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: شیوه‌نامه‌هایی درباره ساخت‌وساز ساختمان‌های بلندمرتبه وجود دارد و مسئولیت مدیریت شهری این بود که در سال ۱۳۸۶ در مدت ۶ ماه ضوابط را عرضه کنند اما این کار را نکردند و در سال ۱۳۹۳ این اقدام را انجام دادند. در آن شرایط از خلأ قانونی استفاده شد و کمیسیون ماده ۵ اجازه احداث تعداد قابل‌توجهی از ساختمان‌های بلندمرتبه در معابر کوچک را صادر کرد.محمد شکرچی‌زاده افزود: در سال‌های گذشته شهرداری برای احداث صدها ساختمان بلندمرتبه در معابر باریک مجوز صادر کرد که اگر اتفاقی در آن موقعیت‌ها بیفتد امکان مدیریت مناسب بحران وجود نخواهد داشت.
بنابراین انتظار می‌رود با توجه به انتخابات برگزار شده در شورای شهر، این موضوع به عنوان یکی از اولویت‌ها در دستورکار قرار گیرد تا خطرآفرینی جدید و جدی‌تری همانند ساختمان پلاسکو در شهرهای بزرگ نداشته باشیم.شکرچی‌زاده بر عزم دولت دوازدهم برای ارتقای ایمنی شهرها تاکید و تصریح کرد: درمجموعه وزارت راه و شهرسازی و نیز مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی سعی داریم در دولت دوازدهم به منظور تحقق برنامه‌های اعلامی رئیس‌جمهوری در جریان برنامه‌های انتخاباتی عزم جدی‌تری برای ایمنی بیشتر شهرها، راه‌ها و جاده‌های کشور نشان دهیم.
وی با اشاره به حادثه ساختمان پلاسکو خاطرنشان کرد: با توجه به اتفاقی که در پلاسکو افتاد و باعث جریحه‌دار شدن افکار عمومی شد، باید مسئله افزایش تاب‌آوری شهرها موردتوجه قرار گیرد؛ به ویژه با توجه به تغییراتی که در ترکیب مدیریت شهری در انتخابات ۲۹ اردیبهشت رخ داد، انتظار مضاعفی برای مردم در شهرها ایجاد شده که این مسئله را در دستور کار جدی قرار دهیم.معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: مرکز تحقیقات به مدیریت‌های جدید شهری اعلام آمادگی می‌کند با توجه به اینکه در بیش از ۲۰ شهر بزرگ کشور ترکیب شورای شهر دچار تغییر اساسی شده، در مجموعه این کلانشهرها توان تخصصی خود را برای مقوله افزایش تاب‌آوری قرار دهد تا در نهایت بتوانیم در پایان یک دوره ۴ساله به طور مشخص به مردم اعلام کنیم در زمینه‌ها و مولفه‌های مختلفی که ایمنی شهرها را تحت‌شعاع قرار می‌دهد اقدامات موثرتری را انجام داده‌ایم.
شکرچی‌زاده یادآور شد: مدیریت بحران در شهرها مسئله مهمی است که مسئولیت این کار در تهران با شهرداری است. باید ببینیم اگر با حادثه‌ای مانند زلزله و آتش‌سوزی در شهر مواجه شویم، شهر چقدر توان مقابله علمی و کارشناسانه با این حوادث دارد.از نگاه کارشناسان، مسئله‌ای که باید در دستور کار قرار گیرد این است که با ساختمان‌های موجود چه باید کرد؟ در این زمینه امیدواریم با همراهی مرکز بزرگی مانند مرکز تحقیقات که می‌تواند بر انجام ضوابط و اقدامات پیشگیرانه نظارت داشته باشد خدمات مطلوب‌تری در حوزه مدیریت شهری انجام شود.
