تصاویری از پلازای میدان ولیعصر، 100روز پس از افتتاح که سوت و کور افتاده و صدای همه را هم درآورد

چندسالی، میدان ولیعصر(عج) در میان حصارهای اطرافش محبوس شده بود، هیچ کس نمیدانست در پس حصار اطراف این میدان نوستالژیک چه خبر است و قرار است چه اتفاقی برای این میدان که محل تلاقی دو خط مترو است بیفتد؛تا اینکه نهایتا مشخص شد میدان ولیعصر با شکلی جدید و در قالب «پلازا» رونمایی خواهد شد! پلازایی که قرار بود به راسته فرهنگی بدل شود اما حالا تنها به محلی متروک که تنها نیمکت‌هایش جایی برای نشیمن و خواب شهروندان است، بدل شده است!

 پروژه موسوم به پلازای تهران در اوایل سال 88 کلید خورد و قرار بود ظرف مدت 32 ماه (2.5 سال) و نه 8 سال اجرایی شود با اینکه از ابتدا قرار بود تنها یک ورودی برای ایستگاه مترو واقع در این میدان ایجاد کنند؛ اما رفته رفته این پروژه تغییر ماهیت داد و شهرداری تهران از ایجاد یک بنای ورودی ایستگاه در مرکز میدان ولی‌عصر(عج) صرف‌نظر کرد و تصمیم گرفت مرکز میدان را به پلازا تبدیل کند.

«پلازا» به معنای محل و معبری است که در آن پیاده رو بر سواره‌رو و خودرو غلبه داشته و در آن مراکز خرید و صندلی‌هایی برای استراحت موقت عابران تعبیه می‌شود و به عبارتی پلازا نسخه مدرن همان بازارچه‌های سنتی است که نمود امروزی آن را می‌توان در میدان نقش جهان اصفهان و یا خیابان 15 خرداد دید. حالا پروژه موسوم به پلازای میدان ولی‌عصر(عج) حدود 42 هزار مترمربع وسعت دارد و در هفت طبقه مجزا در فضای زیرسطحی میدان اجرا شد و در اسفندماه سال گذشته نیز با حضور شهردار تهران به بهره برداری رسید.

مازیار حسینی معاون حمل ونقل ترافیک شهرداری تهران در پاسخ به شبهات پلازای ولیعصر(عج) با بیان اینکه این پلازا کاربری فرهنگی و نه تجاری خواهد داشت، گفت: 3000 متر فضای فرهنگی در پلازای ولیعصر(عج) فرصت مناسبی است تا در راستای ارتقای سطح فرهنگ مردم اقدام شود و به دلیل اینکه بخشی از این فضا مسقف نیست، می‌توان برای ترویج هنر خیابانی نیز از این فضا استفاده کرد.

وی در پاسخ به این سوال که چه تضمینی وجود دارد که راسته فرهنگی پلازای ولیعصر(عج) به سرنوشت زیرگذر چهارراه ولیعصر(عج) بدل نشود گفت: موفقیت نسبی است و ممکن است برخی‌ها این تصور ناموفق بودن در خصوص زیرگذر فرهنگی چهارراه ولیعصر را نداشته باشند اما چیزی که مهم است اینکه 3000 متر فضای پلازای ولیعصر (عج) به امور فرهنگی اختصاص داده می‌شود و قطعا تجاری نیست و فضای مطرح شده در این راسته نیز فرهنگی خواهد بود و از آنجایی که ترویج کتاب و فرهنگ کتابخوانی نقش بسزایی در ارتقای سطح فرهنگی مردم دارد قطعا یکی از مسائل مورد تاکید در این راسته کتاب خواهد بود که در دستور کار معاونت فرهنگی مترو نیز قرار داده شده است.

شهرداری به دنبال شو و مانورهای نمایشی است

با اینکه حسینی از تبدیل این راسته به فضای فرهنگی سخن گفته اما این روزها پلازای ولیعصر همه چیز بخود دیده الا محصولات و اقدامات فرهنگی! عملکرد ایوان انتظار در این حدود چهارماه بگونه‌ای بود که صدای اعتراض اعضای شورای شهر را بلند کرده است، بطوری که رحمت الله حافظی رئیس کمیسیون سلامت شورا با بیان اینکه با عملکرد شهرداری در پروژه های فرهنگی_عمرانی مشکل زیرساختی داریم به ایسنا گفت: شهرداری به دنبال شو ، مانورهای نمایشی و تزئینی است اما زخم‌ها و مشکلات فرهنگی جامعه بسیار عمیق تر از آن است که با راه‌اندازی راسته فرهنگی و رفتارهای سطحی درمان شود.

وی با بیان اینکه مشکلات فرهنگی با ساخت یک راسته حل نمی‌شود و باید برنامه ریزی دقیق داشت و با حرکات سطحی و روبنایی حل نمی‌شود. به اتمام دوره مدیریتی شهردار فعلی اشاره کرد و گفت: جابجایی مدیران فرصت است و ورود افراد جدید می‌تواند موجبات تزریق خلاقیت در حل مشکلات باشد.

انتظارات بی پاسخ از "ایوان انتظار"

شهرام جباری زادگان کارشناس برنامه ریزی شهری نیز در مورد ایوان انتظار و انتظاراتی که از این ایوان می‌رود، گفت: نخستین ویژگی پلازای میدان حضرت ولیعصر (عج)، محو شدن نماد خاطره انگیز این میدان زیبا و جایگزینی سازه‌ای زیر زمینی به جای آن است که باید با هلی کوپتر رفت بالای آن و دید آن پایین و داخل آن چه خبر است.

وی گفت: پلازا از منظر برنامه ریزی شهری، به مجموعه‌ای اطلاق می‌شود که شامل فضایی باز است که عنصر پیاده بر عنصر سواره از ارجحیت و اولویت برخوردار است، سازه‌ای که در میدان حضرت ولیعصر (عج) اجرا شده، فاقد مختصاتی است که در ادبیات شهرسازی از پلازا سراغ داریم و با گذشت یکصد روز از افتتاح پلازای میدان حضرت ولیعصر (عج)، هنوز دسترسی‌های آن از چهارسوی میدان تأمین نشده و این سازه بیشتر از آنکه به یک فضای عمومی شبیه باشد، یک زیرگذر عابر پیاده است که بیشتر به یک "دخمه" شباهت دارد و جذابیت و مطلوبیتی را برای عابران پیاده بر نمی‌انگیزد.

تشبیه پلازای ولیعصر (عج) به "دهانه آتشفشان خاموش"

جبّاری زادگان گفت: قبل از ساخت هر پروژه‌ای باید ببینیم هدف از اجرای آن چیست، نه اینکه بعد از افتتاح، تازه نسبت به تعریف کارکردهای خلق الساعه برای آن پروژه اقدام کنیم، در مورد پلازای حضرت ولیعصر (عج) باید ببینیم این محل، فضایی برای نورافشانی است یا مکانی برای تجمع افراد بزهکار، خلافکار و بی خانمان؟

این کارشناس امور شهری با تشبیه پلازای میدان حضرت ولیعصر (عج) به "دهانه آتشفشانی خاموش"، گفت: پیام غیر مستقیم به قعر فرستادن عابران پیاده در این سازه زیر زمینی در مقابل به صدر بردن خودروها در بزرگراه طبقاتی صدر، این است که طراحی شهر به نفع سواره‌ است و پیاده‌ها از آن سهم چندانی ندارند.

مدیریت پلازای ولیعصر (عج)را به معاونت مربوطه بسپارید

همچنین اقبال شاکری رئیس کمیته عمران شورای شهر نیز با بیان اینکه با وجود انتقادات مطرح شده از پلازا، بازدیدی در آینده نزدیک از این محل خواهیم داشت، گفت: در پروژه‌های شهری وقتی مالک، بهره بردار و سازنده با یکدیگر هماهنگ نباشند شاهد بروز چنین مشکلاتی خواهیم بود، به‌گونه‌ای که یک محل یا پروژه ساخته می‌شود و بعد از آن کاربری برای آن تعریف می‌شود درحالی که از ابتدا باید کاربری فضایی که قرار است ساخته شود مشخص شود.

وی گفت: متاسفانه مدیریت مکان فرهنگی به افراد غیرمرتبط سپرده می‌شود، بهره برداری از مکان فرهنگی باید به سازمان و معاونت تخصصی سپرده شود نه اینکه بمانند پلازای ولیعصر اقدامات فرهنگی به مترو سپرده شود که جزو شرح وظایفش نیست و برهمین اساس مدیریت راسته های فرهنگی باید به سازمان‌های متولی سپرده شود تا برای مردم بهره روی داشته باشد، نه اینکه بگوییم چون مترو ساخته باید مدیریتش با مترو باشد!

آنگونه که به نظر می‌رسد پلازای ولیعصر تنها نخواهد بود و شاید میادین دیگری نیز مانند پلازا تغییر ماهیت دهند؛ اما آنچه که مهم است اینکه باید کاربری مناسبی برای آنها در نظر گرفته شود وگرنه به سرنوشت زیرگذر چهارراه ولیعصر دچار می‌شوند که با صرف هزینه‌های هنگفت تنها محلی برای برپایی بازارچه‌های مقطعی و هفتگی بدل شده است.