جای خالی تهران در فهرست دولت برای پرداخت بودجه مترو و اتوبوس کلانشهرها
در روزی که یکی از روسای کمیسیون شورای شهر تهران، گفت «دولت متروی تهران را ورشکسته کرد»، سخنگوی دولت اعلام کرد: «تا آنجایی که دست دولت برای گسترش حمل‌ونقل عمومی رسیده، اقداماتش را انجام داده است.»
این در شرایطی است که دولت طی سال‌های اخیر بخش اعظم بودجه متروی تهران را نپرداخته و می‌شود چنین نتیجه گرفت که دولت طی اقدامی خودخواسته متروی تهران را به ورشکستگی رسانده است. نوبخت حتی در بخشی از سخنان خود درباره کمک دولت به متروی شهرهای مشهد، شیراز و تبریز سخن گفته و این به این معناست که دولت فعلی حاضر است برای متروی هر کلانشهری بودجه‌های پیشرفت را بپردازد جز تهران.
- انبوه بدهی‌ها
علیرضا دبیر رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران دیروز در جلسه شورای شهر اعلام کرد که «شرکت بهره‌برداری مترو با توجه به عدم‌پرداخت تعهدات دولت ورشکسته است و شورای بعد باید حق و حقوق این شرکت را از دولت بگیرد.»
اشاره سخنان این عضو شورای شهر تهران به وضعیت بد عدم‌اختصاص یارانه حمل ونقل در سفرهای درون‌شهری تهران بود اما دولت‌های دهم و یازدهم به‌نحوی بودجه‌رسانی به مترو را تحریم کرده‌اند که تاکنون بیش از 10هزار میلیارد تومان بدهی دولت به شهرداری تهران، تنها و تنها در بخش حمل‌ونقل عمومی تلمبار شده است.
طبق قانون دولت باید بودجه 50درصد از توسعه و ساخت مترو و 82درصد از توسعه اتوبوسرانی تهران را بپردازد. به همین منظور دیروز خبرنگار همشهری به نشست سخنگوی دولت رفت و درباره سهم دولت در بودجه‌های مترو و اتوبوس پرسید.
محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت در پاسخ به پرسش همشهری گفت: دولت بخش تاکسی را با جایگزینی 51هزار دستگاه خودروی تاکسی نو به سمت بهتر شدن برده است. برنامه‌های دولت برای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل شهری چه در شهرها و حتی بین‌شهری از نظر اتوبوس، کامیون و مترو نیز در حال انجام است. طرح‌هایی که ما به استان‌های مختلف برده‌ایم برای تسریع در انجام همین کار بوده است. پرداخت‌های مربوط به مترو(در برخی کلانشهرها به‌جز تهران) در همین راستا انجام شده است. در سفر آقای رئیس‌جمهور به شهر مشهد یکی از تقاضای مطرح شده بحث مترو در این شهر بود.
آقای مرتضوی شهردار مشهد از دولت به سبب کمکی که به متروی آنجا شده است قدردانی کردند. در سفری نیز که بنده به شیراز و تبریز داشتم از متروی این شهرها بازدید کردیم و کمک‌هایی که دولت باید انجام می‌داد در آن حدی که توقع ما بود انجام می‌شد، چون ما برای استفاده از منابع اوراق مشارکت قواعدی داریم که به چه ترتیب باید عمل شود، فاینانس‌ها و تضامین توسعه مترو نیز مدنظر هستند.
وی در عین حال از تهران که بزرگ‌ترین طلبکار کشور از دولت در بخش حمل ونقل است، سخنی به میان نیاورد و گفت: معتقدیم تا آنجایی که دست دولت برای گسترش حمل‌ونقل عمومی رسیده است اقداماتش را انجام داده است، البته که دولت برخی محدودیت‌های منابعی دارد و حتی به برخی از طرح‌های خودش نیز نمی‌تواند عمل کند. ما سال گذشته از 58هزار میلیارد تومان تعهد قانونی در بخش‌های عمرانی توانستیم 42هزار میلیارد تومان آن را محقق کنیم. به همین ترتیب درقبال شهرداری‌ها نیز این مشکلات را داریم.
- پرسش‌هایی از آقای سخنگو
در پی سخنان اخیر سخنگوی دولت، این پرسش‌ها از دولت مطرح است که آیا دولت درخصوص بسته نجات خودروسازان از رکود که بودجه 2.5هزار میلیارد تومانی را در قالب 100هزار وام 25میلیون تومانی به مردم می‌داد هم محدودیت و مشکلات داشت؟ این بودجه اگر به حمل‌ونقل عمومی پرداخت می‌شد، می‌توانست 2777 اتوبوس دوکابین بی‌آرتی به شهرهای کشور بدهد که روزانه 5میلیون به ترددهای روزانه می‌افزاید و این عدد قابل مقایسه با 100هزار خودرو برای 100هزار تردد روزانه نیست.
پرسش دیگر اینکه آیا منابع مالی دولت در بودجه سالانه توسط مجلس شورای اسلامی پیش‌بینی نمی‌شود که دولت را با مشکل و محدودیت مواجه می‌کند؟ پرسش سوم اینکه آیا دولت فراموش کرده که از هر6 ایرانی یک نفر هر روز در تهران تردد می‌کند و با مشکلات عدیده ترافیکی و آلودگی هوا روبه‌رو است و مترو و اتوبوس تنها راه‌حل آن است؟
- لزوم توسعه حمل‌ونقل پایدار
در سال‌های اخیر کمتر کسی است که درباره اهمیت حمل ونقل عمومی نشنیده باشد. هر روز بیش از 20میلیون سفر شهری در پایتخت صورت می‌گیرد که تا سال1400 باید 75درصد سفرها با مترو و اتوبوس صورت گیرد. در سال‌های اخیر شهرداری تهران سهم مترو را از 4درصد در سال84 به 18درصد در سال95 رسانده اما باید به‌زودی این سهم به 30درصد برسد و این مهم جز با بودجه‌دهی و توجه ملی صورت نمی‌گیرد.
در اتوبوسرانی نیز باید طلسم 8سال اتوبوس ندادن دولت به تهران بشکند و دولت توجه جدی به حمل ونقل اتوبوسی شهر کند. طبق قانون دولت باید 82.5درصد هزینه خرید اتوبوس‌های تهران را بپردازد اما مجلس به‌عنوان نهاد ناظر بر دولت به این نقش توجه جدی ندارد. شرکت واحد اتوبوسرانی در سال‌جاری با ۲۴درصد کمبود ناوگان مواجه است و در حالی به تهرانی‌ها خدمات‌رسانی می‌کند که نزدیک به نیمی از آن فرسوده است.
این فرسودگی ثمره 8سال بی‌توجهی به این قانون است و اگر ناوگان اتوبوس‌های تندرو(BRT) در تهران پا نگرفته بود، امروز از هر 5 اتوبوس تهران، 4دستگاه آن غیرقابل استفاده بود. در بخش حمل‌ونقل ریلی (مترو) نیز دولت عهده‌دار 50درصد توسعه است اما طبق گزارش حسابرس شورای شهر، بدهی دولت عددی بالغ بر 8هزار میلیارد تومان تا مهر95 بوده که بر مبنای نرخ بهای سال96، این عدد از 10هزار میلیارد تومان در بخش‌های توسعه زیرساخت، یارانه بلیت مترو و بهره‌برداری می‌گذرد.
از سویی دولت یازدهم طی ماه‌های اخیر به شهرداری تهران وعده داده تا بابت مطالبات مترو، 1200دستگاه واگن در اختیار متروی تهران قرار دهد. اگر این تعداد واگن توسط دولت تأمین شود، سرفاصله حرکت قطارهای مترو را می‌توان به استاندارد 2 تا 3دقیقه کاهش داد.
