دیزلی‌ها روزگار ریه تهرانی‌ها را سیاه کرده‌اند
تهران از معدن زغال سنگ «زمستان یورت آزادشهر» ۵۰۰کیلومتر فاصله دارد اما ریه شهروندانش مانند کارگران آن معدن، سیاه است.
اگر این روزها سراغی از بیمارستان مسیح دانشوری بگیرید، با تعدادی بیمار روبه‌رو می‌شوید که بیماری «سیاه ششی» گرفته‌اند و علت آن را نمی‌دانند. ریه این افراد طی سال‌های اخیر به مرور تخریب شده و اکنون بخشی از بافت آن سیاه شده است. این بیماران در بخش ریه بیمارستان امام خمینی هم دیده می‌شوند.
آنگونه که واحد تحقیقات آلودگی هوای بیمارستان مسیح دانشوری اعلام کرده، سیاه‌ششی یک بیماری ریوی در حال رشد است. پزشکان هنگامی که با دستگاه‌های تخصصی، داخل ریه و راه‌های هوایی بیماران تنفسی را رصد می‌کنند، دانه‌ها و ذرات سیاهی می‌بینند که داخل کیسه‌های هوایی باقی مانده‌اند. این بیماری اغلب خود را با تنگی نفس نشان می‌دهد اما هیچ درمان قطعی ندارد و شش‌هایی که سیاه شده‌اند به تخریب ریه می‌انجامند.
حمید سهراب‌پور، فوق‌تخصص بیماری‌های ریوی در این‌باره می‌گوید: سیاه ششی در شهرهای پرجمعیت و آلوده مانند تهران به مرور زمان اپیدمی می‌شود و افرادی که چندین سال در تهران زندگی کرده‌اند به مرور زمان مبتلا به بیماری سیاه ششی می‌شوند. وی می‌افزاید: متأسفانه سیاه ششی در ابتدا علائمی ندارد و تنها با برونوسکوپی می‌توانیم این پدیده را مشاهده کنیم. نباید این موضوع را نادیده گرفت که این بیماری، مردم تهران را در درازمدت تهدید می‌کند و ما در برخی از آزمایش‌ها با این بیماران برخورد می‌کنیم. همچنین سیدمحمد سیدمهدی متخصص ریه و از نویسندگان کتاب سلامت انسان و آلودگی هوا می‌گوید:
ترکیباتی در هوای تهران وجود دارند مثل دوده و این پتانسیل را دارند که در ایجاد بیماری سیاه ششی اثرگذار باشند. آنچه ما می‌بینیم این است که این بیماری وجود دارد و تعداد بیشتری از مردم با علائم مشابهی مراجعه می‌کنند.
- بلای ذرات
هوای تهران سال‌هاست که به معضل محیط‌زیستی به نام ذرات معلق گرفتار شده و بخشی از این ذرات معلق را خودروهای دیزلی تولید می‌کنند. دیزلی‌هایی که عمده دوده را تولید می‌کنند شامل 230هزار کامیون و سرویس اداراتی می‌شوند که دست‌کم 30سال از عمر آنها می‌گذرد و هیچ قانون و پلیسی جلودار آنها نیست.
آنان با انتشار کربن سیاه یا دوده، ریه مردم تهران را به سمت سیاه‌شدن می‌برند. در موتورهای دیزلی وقتی گازوئیل و هوا ترکیب می‌شوند، منواکسید کربن، دی‌اکسید کربن، آب، نیتروژن، اکسید نیتروژن، دی‌اکسید نیتروژن، کربن، ذرات آلی فرار و 200ماده سمی تشکیل می‌شود که از بین آنها، ترکیبات اکسید نیتروژن، کربن سیاه و ذرات آلی فرار بسیار خطرناک است. این شرایط وقتی بحرانی‌تر می‌شود که بدانیم بدن انسان هیچ مکانیسمی برای مواجهه با کربن سیاه ندارد.
نه می‌تواند آن را دفع و نه جذب کند و بخشی از بیماری‌های قلبی و عروقی توسط آن ایجاد می‌شود. کربن می‌تواند ژنتیک را تغییر دهد و همچنین موجب تکثیر سلولی شده و از آلاینده‌هایی است که اثر حتمی آن در ایجاد سرطان در همه منابع پزشکی به اثبات رسیده است.
- دیزلی‌های آزاد؛ دیزلی‌های رها
از جمله منابع مؤثر در آلودگی هوا دوده‌ای است که از اگزوز موتورهای دیزلی بیرون می‌آید. وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید: این ذرات می‌توانند عامل بسیاری از بیماری‌های حاد تنفسی، قلبی و حتی مرگ مستقیم افراد بر اثر استنشاق طولانی‌مدت شوند. هم‌اکنون در دنیا برای جلوگیری از انتشار این ذرات از فیلتر دوده استفاده می‌شود که ذرات معلق و دوده حاصل از احتراق موتورهای دیزلی را به‌طور کامل از بین می‌برد. وی با انتقاد از روند نظارت بر دیزلی‌ها در جاده و شهر می‌افزاید: کامیون‌هایی که برای جاده‌ها و معابر برون‌شهری ایمن نیستند، تازه کارشان را در داخل شهرها شروع می‌کنند. متأسفانه خودروهای دیزلی کاملا رها شده‌اند.
به گفته این استاد دانشگاه صنعتی شریف، آلایندگی دیزلی‌ها در شهرها مسئله مهمی است که به آن پرداخته نشده و سطح دیزل خودروها وضعیت خوبی ندارد، برای همین است که قانون، نصب فیلتر دوده را اجباری کرده اما هنوز الزامی برای تولیدکنندگان داخلی و خارجی مبنی بر نصب فیلتر دوده وجود ندارد. حسینی تصریح می‌کند: یک‌دهم وزن ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون در سال را دوده تشکیل می‌دهد. خودروهای بالای 20سال عمر باید از رده خارج شوند ولی کامیون‌هایی را در تهران می‌بینیم که با 45سال سن هنوز اجازه تردد دارند.
