شهرداری وظیفه‌ای در قبال ایمن‌سازی گودها ندارد
«گود»های خطرناک تهران هم ازآن دسته موضوعاتی است که می‌توان از آن به عنوان یادگاری از شورای شهر چهارم نام برد؛ موضوعی که پرونده آن نخستین بار حدود ٣ سال قبل باز شد. زمانی که یکی از اعضای شورای شهر در سخنانی در صحن شورا، اعلام کرد که در پایتخت بیش از ٤ هزار «گود» ناشی از ساخت و ساز وجود دارد؛ گودال‌هایی که معلوم نیست چه تعداد از آنها خطرناک هستند.
«گود»های خطرناک تهران هم ازآن دسته موضوعاتی است که می‌توان از آن به عنوان یادگاری از شورای شهر چهارم نام برد؛ موضوعی که پرونده آن نخستین بار حدود ٣ سال قبل باز شد. زمانی که یکی از اعضای شورای شهر در سخنانی در صحن شورا، اعلام کرد که در پایتخت بیش از ٤ هزار «گود» ناشی از ساخت و ساز وجود دارد؛ گودال‌هایی که معلوم نیست چه تعداد از آنها خطرناک هستند.
به گزارش روزنامه اعتماد، بعد از آن هم بارها این موضوع با نام بردن از گودهایی چون: گود ایران زمین، گود برج میلاد، گود مصلی و... خطرناک بودن گودها از سوی اعضای شورا تذکر داده شد. حتی در ماه‌های پایانی شورا، مجتبی شاکری، یکی دیگر از اعضای شورای شهر، تعداد گودهای خطرناک تهران را ١٥٠ مورد عنوان کرد. در عمر کوتاه شورای پنجم نیز تاکنون چندین بار نسبت به خطرناک بودن گودها هشدار داده شد تا جایی‌که هفته گذشته حبیب‌زاده، عضو کمیسیون عمران شورای شهر، آمار جدیدی را در مورد تعداد گودهای خطرناک تهران عنوان کرد و مدعی شد که تعداد آنها ٧٠ مورد است.
مهدی حجت، معاون جدید شهرسازی و معماری شهرداری تهران اما معتقد است که وضعیت به این بغرنجی که گفته می‌شود، نیست. بلکه بسیاری از این موارد ناشی از هیجانات رسانه‌ای است. وی در کنار تشریح وضعیت کنونی گودهای ناایمن تهران و وظایفی که شهرداری در این زمینه دارد، از سرنوشت ضوابط بلند مرتبه‌سازی می‌گوید و مدعی است که هیچ ممانعتی برای صدور پروانه برای سازه‌های بلند مرتبه وجود ندارد.
یکی از موضوعاتی که از حدود ٢ سال قبل به عنوان یکی از معضلات شهرسازی پایتخت از سوی شورای شهر مطرح شده، موضوع تدوین ضوابط «بلندمرتبه‌سازی» است. حتی در برهه‌ای دبیرخانه شورای عالی شهرسازی جلوی ساخت حدود ٥٠ برج بلندمرتبه در تهران را گرفت. آن زمان، دبیرشورای عالی شهرسازی می‌گفت معاونت شهرسازی پس از فشارهای زیادی که ما برای تهیه طرح ضوابط بلند مرتبه‌سازی آوردیم، فقط طرح نصفه و نیمه‌ای را به ما ارایه کرد. گویا بعد هم که شورای عالی این طرح را برای اصلاح برگردانده بود، دیگر طرحی را برای این دبیرخانه نفرستاده بودند. به همین دلیل هم بود که شورای عالی دستور توقف بلندمرتبه‌سازی در تهران را صادر کرد. می‌خواهم بدانم الان و در دوره جدید مدیریت شهرسازی، این طرح در چه وضعی است؟
اصولا براساس قانون هر سازه‌ای، چه بلند مرتبه و چه سازه‌های عادی، باید مطابق ضوابط طرح تفصیلی ساخته شود. طرح تفصیلی برای هر قطعه زمینی که در تهران وجود دارد، یک مقدار تراکم تعریف کرده است که همه باید از آن تبعیت کنند. البته ممکن است بنا براقتضائات شهر یا هر دلیل دیگری بخواهند سازه‌ای با ارتفاع بیشتر از آنچه در طرح تفصیلی آمده بسازند. درچنین شرایطی پرونده این سازه به کمیسیون ماده ٥، که نمایندگان ٧ وزارتخانه و سازمان در آن عضویت دارند، ارجاع می‌شود تا در آنجا برایش تصمیم‌گیری شود. ولی اینکه موضوع بلندمرتبه‌سازی و ضوابط آن بخواهد بین وزارت راه و شهرسازی و شهرداری پاسکاری و رد و بدل شود، اصلا چنین چیزی نیست. کلا ساخت و سازها در تهران براساس طرح تفصیلی صورت می‌گیرد که به تایید وزارت راه و شورای عالی شهرسازی هم رسیده است.
بگذارید سوالم را این‌گونه مطرح کنم، فرض کنید من بخواهم ساختمانی ٢٠ طبقه بسازم. آیا شهرداری به من مجوز ساخت این ساختمان بلندمرتبه را می‌دهد یا جلوی آن را می‌گیرد؟
اگر در منطقه و قطعه‌ای که شما می‌خواهید این سازه بلند مرتبه را بسازید، طرح تفصیلی اجازه این حجم بارگذاری را داده باشد که هیچ، یعنی مشکلی ندارید. ولی اگر تقاضای شما، با طرح تفصیلی مغایرت داشته باشد و شما هم همچنان برساخت این سازه، اصرار داشته باشید، درخواست شما به کمیسیون ماده ٥ ارجاع می‌شود و در آنجا، اعضای کمیسیون بعد از شنیدن توجیه و استدلال‌های شما، با ساخت این مجموعه موافقت یا مخالفت می‌کنند.
موضوع چالش‌برانگیز دیگر، بحث «گودهای» خطرناک در شهر تهران است. گوال‌های بزرگ و عمیقی که برای ساخت سازه‌های بزرگ و غول‌پیکر حفر می‌شوند ولی به دلایل مختلف رها شده و بعد از مدتی خودشان به خطری برای شهر و مردم آن بدل می‌شوند. این موضوع سال‌هاست که در شورای شهر مطرح است. آخرین آماری که شورای چهارم ارایه داد، وجود ١٥٠گود پرخطر در تهران بود. هفته گذشته نیز یکی از اعضای شورای پنجم تعداد گودهای تهران را ٧٠ مورد، ذکر کرد. بالاخره کدام آمار درست است ؟
ببینید، بالاخره هر ساختمان بالای٤- ٣ طبقه‌ای که بخواهد ساخته شود باید قبل از هرچیز گودبرداری انجام شود. یعنی به تعداد تمام ساختمان‌های درحال ساخت در تهران «گود» وجود دارد. البته گودبرداری اصولی دارد که اگر رعایت شود، خطری برای شهر و شهروندان به وجود نخواهد آورد. اگر هم ضوابط گودبرداری رعایت نشود، آن گود می‌تواند به خطری برای مردم تبدیل شود. بنابراین ما به صورت بالقوه چیزی به نام «گود خطرناک» نداریم. بلکه ممکن است به سبب برخی گودبرداری‌های غیراصولی، گودهایی خطرناک به وجود بیایند. بر همین اساس حتی یک گود برای ساختمانی ٤ طبقه هم می‌تواند خطرناک باشد. این هم به دلیل اهمال مجری است که مسوول گودبرداری است و ربطی به قانون و ضوابط ندارد. بنابراین صرف اینکه گودی بزرگ و عمیق باشد، دلیلی برخطرناک بودن آن نیست.
پس نقش شهرداری در این وسط چیست؟
شهرداری باید بر عملکرد مجریان گودبرداری نظارت کند و در صورتی که تشخیص داد گودبرداری غیراصولی انجام شده باید به مجری تذکر دهد تا مشکل را حل کند. البته این دخالت باید در چارچوب وظایف نظارتی شهرداری باشد. چون علاوه برشهرداری سازمان نظام مهندسی هم به عنوان ناظر، وظیفه نظارتی در این زمینه دارد. شهرداری در این موارد باید به عنوان یک ناظر «کلی» ورود پیدا کند. حدود این نظارت برای هرکدام را قانون مشخص کرده است. در درجه اول، باید مهندس ناظر این موضوع را چک کند. ما هم به عنوان شهرداری وظیفه داریم به صورت رندوم، تعدادی از گودهای شهر را چک کنیم و در صورتی‌که احساس کردیم اصول گودبرداری در آنها رعایت نشده، به مجری تذکر بدهیم.
فقط تذکر؟ ولی خیلی از مالکان اصلا به تذکرات شهرداری توجهی نمی‌کنند. شورای گذشته معتقد بود که در چنین مواردی شهرداری باید به عنوان نماینده مدعی‌العموم در حوزه شهری، ورود پیدا کند و گودها را ایمن‌سازی کند.
ما به عنوان شهرداری هیچ وظیفه‌ای در قبال ایمن‌سازی گودها نداریم. ما فقط وظیفه تذکر به مالک و مجری را داریم و اینکه اگر به تذکرات ما توجه نکرد، وی را به مراجع ذی‌صلاح قانونی معرفی کنیم تا مالک را مجبور به ایمن‌سازی کنند. البته در مواردی که مالک واقعا امکان تثبیت و ایمن‌سازی را ندارد یا اصولا مالکی در دسترس نیست تا بخواهد این کار را بکند شهرداری به عنوان نماینده مردم به مساله ورود پیدا کرده و بعدا از مالک هزینه آن را دریافت می‌کند.
گود برج میلاد یکی از گودهایی است که بارها از آن به عنوان گودی پرخطر یاد شده است. از دید شما به عنوان معاون شهرسازی واقعا این گود خطرناک است؟
ایجاد گود برج میلاد، ماهیتا کار اشتباهی نیست. مشکل از جایی شروع می‌شود که مالکینی برای احداث سازه‌ای این برج را حفر کرده‌اند به دلایلی آن را رها کرده‌اند و عمر آن بیشتر از حد استاندارد گودهای اینچنینی شده است. وقتی یک گودی بیشتر از مدت مشخصی ساخته نشد و پر نشد، خطرناک می‌شود. از طرفی موضوع گود برج میلاد به سبب مجاورتش با سالن همایش‌های برج، به موضوع حساسی تبدیل شده است. برای همین هم هست که ما الان در تلاشیم تا با بررسی این گود و تثبیت آن، هر گونه خطر احتمالی را رفع کنیم.
بعد از این همه صحبت، باز هم هنوز جواب سوال اولم را نگرفتم. اینکه واقعا چند گود خطرناک در تهران داریم و اینکه آیا این آمار ارایه شده درست است یا خیر؟
آمار دقیقی ندارم. مشکل اینجاست که هر کسی که گود بزرگی را می‌بیند که چند وقتی است کاری در آن صورت نمی‌گیرد، فوری از آن به عنوان گودی خطرناک یاد می‌کند. ولی در هر صورت فکر نمی‌کنم که تعداد گودهای پرخطر این تعداد باشد.
