درآمد ماهیانه ۱۵ میلیون با روزی ۱۲ ساعت کار رانندگان تاکسی

به گزارش تین نیوز به نقل از ایلنا، کمتر کسی در شهر تهران پیدا می شود که تا به حال در مسیرهای تردد روزمره خود سوار خودروهای سبز یا زرد آن ها نشده باشد؛ آن هایی که صبح تا شب با گاز و کلاچ و دنده دست و پنجه نرم می کنند تا نانی بر سفره خانواده خود ببرند؛ نانی که برای به دست آوردن آن، ناچارند ساعت ها ترافیک، آلودگی هوا و خستگی روحی و جسمی را تحمل کنند و هر روز با ده ها مسافر سر و کله بزنند؛ مسافرانی که اگرچه اغلب آن ها مشکل خاصی را ایجاد نمی کنند، اما برخی با رفتارهای خاص خود به تنش های روانی رانندگان تاکسی دامن می زنند؛ رانندگانی که با وجود اعتراضات فراوان، هنوز هم در بیشتر نقاط شهر با مسافرکش های شخصی درگیر هستند و از همه مهمتر، مشکلات معیشتی و جور نشدن دخل و خرج خانواده هایشان، ۲۴ساعته فکر و ذهن آن ها را مشغول کرده است.

آخرین آمارهای اعلام شده توسط مسئولان شهرداری تهران از این حکایت دارد که نزدیک ۷۰ هزار راننده تاکسی در سطح پایتخت فعالیت می کنند؛ رانندگانی که اغلب آن ها خودروهای سواری و برخی هم خودروهای وَن را می رانند. در این میان، اگرچه در چند سال گذشته وضعیت ارائه بیمه درمانی، خدمات بازنشستگی و حتی بیمه تکمیلی به رانندگان تاکسی و خانواده های آن ها بهتر شده است، اما هنوز هم تعداد زیادی از تاکسیران های پایتخت فاقد بیمه پایه یا همان بیمه تامین اجتماعی هستند. صرف نظر از این مساله، آنچه این روزها تاکسیران های پایتخت را نیز مانند دیگر اقشار مردم کلافه کرده، گرانی هاست؛ گرانی هایی که رانندگان تاکسی را که به طور مستمر به تعویض قطعات و لوازم یدکی خودرو نیاز پیدا می کنند، بیش از سایر شهروندان آزار می دهد.

گلایه رانندگان تاکسی از فروشگاه های لوازم یدکی تحت قرارداد با سازمان تاکسیرانی

تعمیر و تعویض لوازم خودرو از اصلی ترین نیازهای رانندگان تاکسی است و فروشگاه های لوازم یدکی محدودی نیز در سطح شهر هستند که براساس قرارداد با سازمان تاکسیرانی تهران، قطعات خود را با قیمت پایین تری به تاکسیران ها ارائه می کنند. اما بسیاری از رانندگان تاکسی معتقدند که اولا تعداد این فروشگاه ها در سطح شهر آن قدر اندک است که با وجود ترافیک بالای مسیرهای مختلف پایتخت، برایشان صرف نمی کند که به این فروشگاه ها سر بزنند و ثانیا قطعات ارائه شده در فروشگاه های تحت قرارداد با تاکسیرانی از تخفیف چشمگیری برخودار نیست که بتواند راننده تاکسی را مجاب کند که حتما لوازم مد نظر خود را از آن ها تهیه کند. همچنین برخی رانندگان تاکسی معتقدند، لوازمی که فروشگاه های زیر نظر سازمان تاکسیرانی به آن ها می فروشند، کیفیت پایینی دارند و قیمت نازل این قطعات ناشی از کیفیت نامطلوب آن هاست.

این نکته را مهرداد، راننده تاکسی میانسال پایانه میدان انقلاب در میان می گذارد و تاکید می کند که بارها شده است که او یا همکارانش قطعه یا لوازم یدکی خاصی را از فروشگاه های زیر نظر تاکسیرانی تهیه کنند و بعدا ببینند که آن قطعه کیفیت خوبی نداشته یا قیمت آن فرقی با دیگر فروشگاه های لوازم یدکی نداشته است. او که یک تاکسی زرد پژو ۴۰۵ می راند، می گوید هیچ وقت نشده است که یک لنت ترمز، فیلتر روغن یا فیلتر هوا یا قطعه دیگری را از یکی از این فروشگاه ها بخرد و از کیفیت آن راضی بوده باشد. وقتی با مهرداد صحبت می کنیم، ابراهیم، همکار مسن تر او نیز به جمع ما می پیوندد و می گوید که «قیمت اجناس فروشگاه هایی که توسط تاکسیرانی به ما معرفی شده اند، بالاست و تفاوت زیادی با مغازه های دیگر لوازم یدکی ندارد.»

طرح جدید تعویض تاکسی های فرسوده با خودروهای برقی به درد رانندگان نمی خورد

وقتی به مهرداد و ابراهیم می گوییم که شهردار تهران اخیرا گفته است که ۹۶ درصد تاکسی ها و ون های پایتخت فرسوده هستند، آن ها این موضوع را تایید می کنند و می گویند کم نیستند، تعداد تاکسی هایی که بیش از ۱۵ سال است در خطوط تاکسیرانی تهران کار می کنند، اما رانندگان آن ها توان تعویض خودروهایشان را ندارند. این دو راننده تاکسی همچنین از شهرداری گلایه دارند که راهکار قابل اجرایی برای تعویض تاکسی های فرسوده با خودروهای نو پیش پای تاکسیران ها نگذاشته است. آن ها همچنین طرح جدید شهرداری برای ترغیب رانندگان تاکسی به تعویض خودروهای فرسوده با تاکسی های برقی را عملیاتی نمی دانند؛ این رانندگان تاکسی تاکید دارند که اولا همکاران آن ها ۲۵۰ میلیون تومان پول نقد ندارند که به عنوان آورده اولیه خرید تاکسی برقی به سازمان تاکسیرانی بپردازند و ثانیا بازپرداخت ۹۰۰ میلیون تومان وامی که برای این منظور به رانندگان تاکسی ارائه خواهد شد، کاملا از توان آن ها خارج است.

فرقی نمی کند که تاکسیران ها در کدام خط کار کنند، انتقاد مطرح شده توسط مهرداد و ابراهیم درباره شرایط ارائه تسهیلات به رانندگان تاکسی برای خرید تاکسی های برقی را بسیاری از شاغلان این صنف تایید می کنند؛ از جمله محسن، راننده جوان پایانه تاکسی میدان دوم صادقیه – تقاطع خیابان سازمان آب که بر این گلایه مشترک تاکسیران ها صحه می گذارد و توضیح می دهد که در طرح جدید سازمان تاکسیرانی، به رانندگان گفته شده است که خودشان باید ۲۵۰ میلیون تومان پول نقد به عنوان آورده ارائه کنند و بعد هم یک وام ۶۰۰ میلیون تومانی توسط شرکت کرمان موتور و یک وام ۳۰۰ میلیون تومانی توسط بانک مهر ایران به آن ها پرداخت می شود تا بتوانند یک خودروی برقی تهیه کنند.

محسن در انتقاد از شرایط تسهیلات خرید تاکسی برقی می گوید: «حتی اگر یک راننده بتواند تاکسی خود را بفروشد و ۲۵۰ میلیون اولیه را جور کند، اما با این وضع درآمدها چطور از رانندگان انتظار دارند که بتواند ۹۰۰ میلیون تومان وام را پس بدهند. قبلا گفته بودند که نصف هزینه هر تاکسی برقی را دولت می دهد، اما حالا می خواهند طی ۶۰ ماه، ماهی حدود ۲۰ میلیون تومان از رانندگان قسط بگیرند. پرداخت این رقم از عهده هیچ راننده ای برنمی آید.» این راننده تاکسی معتقد است که نه تنها طرح جدید سازمان تاکسیرانی برای تعویض تاکسی های فرسوده با برقی قابل اجرا نیست، بلکه در حال حاضر شهرداری هیچ طرح دیگری را هم برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی تهران در دستور کار ندارد و با این وضعیت، نباید امید چندانی به بهبود وضعیت این ناوگان داشت.

سهمیه لاستیک و روغن رانندگان تاکسی قطع شده است

نکته دیگری که خیلی از رانندگان نسبت به آن گلایه دارند، این است که نه تنها مثل کارکنان بسیاری از مشاغل دیگر، دخل شان با خرج شان جور نیست، بلکه رفاهیات حداقلی مانند بُن خرید کالا، سبد معیشتی و… که به کارمندان بخش های مختلف شهرداری داده می شود، هیچ وقت به آن ها ارائه نمی شود. منصور، راننده تاکسی پراید سبزرنگ پایانه متروی صادقیه که در این شغل مویی سفید کرده است و به گفته خودش در آستانه بازنشستگی قرار دارد، می گوید نرخ حکم خط سالیانه رانندگان این خط، یعنی مجوزی که سازمان تاکسیرانی براساس آن به آن ها اجازه می دهد که در پایانه حضور پیدا کنند، امسال به ۲۷۰ هزار تومان رسیده است، این در حالی است که به گفته او، آن ها در سال ۱۴۰۲ فقط ۶۰ هزار تومان بابت حکم خط به تاکسیرانی تهران پول داده بودند.

رانندگان تاکسی های پایتخت می گویند علاوه بر این که تقریبا از همه خدمات و رفاهیاتی که به صورت عادی به کارمندان بخش های دولتی و عمومی ارائه می شود، بی بهره هستند، بلکه چند سالی است که برخی خدمات معمول که قبلا به آن ها ارائه می شد نیز قطع شده است. منصور در این زمینه قطع شدن سهمیه های لاستیک و روغن را مثال می زند و مرتضی هم که از وقتی متوجه شده که همکارش مشغول درد دل کردن با یک خبرنگار است، به جمع ما اضافه شده، حرف منصور را تایید می کند و می گوید که قبلا حداقل یک جفت لاستیک سهمیه سالانه رانندگان تاکسی بود، اما چند سالی است که نه سهمیه لاستیک و نه سهمیه روغن به تاکسیران ها ارائه نشده است و آن ها هم مانند دیگر مردم ناچارند که هزینه های بالایی را برای خرید تایر یا تعویض روغن بپردازند.

۱۰ هزار راننده تاکسی بیمه پایه ندارند 

آن طور که رانندگان تاکسی های تهران می گویند، آن ها علاوه بر هزینه سالیانه حکم خط، مبالغ دیگری را هم در طول سال برای مالیات بر درآمد و عوارض تردد می پردازند و اگر این هزینه ها را پرداخت نکنند، یا سهمیه سوخت آن ها قطع می شود، یا سازمان تاکسیرانی مجوز ورودشان به طرح ترافیک را می گیرد یا با روش های دیگری جلوی فعالیت شان گرفته می شود. البته پرداخت هزینه هایی مانند مالیات و عوارض به نهادهای دولتی و عمومی برای همه اصناف در تمام نقاط دنیا مرسوم است و سوال مهم این است که به ازای پرداخت این هزینه ها، چه خدماتی به شاغلان یک صنف ارائه می شود؟ پرس وجوی ما از تاکسیران ها نشان می دهد که تقریبا تنها خدمت مهمی که آن ها در قبال پرداخت هزینه های مختلف دریافت می کنند، حق برخورداری از بیمه تامین اجتماعی است که البته برخی رانندگان تاکسی از آن هم محروم اند.

البته شادی مالکی، سرپرست سازمان تاکسیرانی در مصاحبه چند روز پیش خود در این زمینه گفته است که از نزدیک ۷۰ هزار راننده تاکسی فعال در سطح شهر تهران، حدود ۱۰ هزار نفر از آن ها تحت پوشش بیمه پایه تامین اجتماعی نیستند. مرتضی، راننده میانسال تاکسی پژو آر.دی زردرنگ که در پایانه متروی صادقیه کار می کند، در این راستا توضیح می دهد: «رانندگان قدیمی تر همه بیمه شده اند، به نحوی که در هر ماه حدود ۵۰ درصد حق بیمه را تاکسیرانی و حدود ۵۰ درصد دیگر را خود راننده پرداخت می کند، اما بسیاری از رانندگانی که در سال های اخیر به خطوط تاکسیرانی اضافه شده اند، هیچ نوع بیمه ای ندارند. این افراد مجبورند که به صورت خویش فرما خودشان را بیمه کنند و اگر این وضعیت برایشان باقی بماند، ممکن است بعدا در بازنشستگی هم دچار مشکل شوند؛ بنابراین تاکسیرانی باید خیلی زودتر فکری به حال رانندگانی کند که در حال حاضر بیمه ندارند.»

مرتضی البته این را هم می گوید که اخیرا سازمان تاکسیرانی طرحی را برای بیمه تکمیلی رانندگان تاکسی و خانواده های آن ها آغاز کرده است. به گفته او، هزینه بیمه تکمیلی تاکسیران ها بسیار مناسب است، به نحوی که این هزینه برای خود تاکسیران ها رایگان است و آن ها برای بیمه تکمیلی اعضای خانواده شان نیز به ازای هر نفر باید ۱۲۰ هزار تومان در سال بپردازند. البته شرط استفاده از این خدمت این است که رانندگان تاکسی از قبل دارای بیمه پایه باشند که همین مساله به مشکلات تاکسیران هایی که هنوز تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار نگرفته اند، اضافه می کند و بیش از پیش ضرورت بیمه شدن هرچه زودتر آن ها را بالا می برد.

درخواست تاکسیران ها برای ساماندهی مسافرکش های شخصی 

«جمع کردن مسافرکش های شخصی از خطوط و پایانه های تاکسیرانی»، اگر نگوییم همه، می توان گفت اکثر قریب به اتفاق رانندگان تاکسی های تهران، این درخواست را از مسئولان شهرداری، سازمان تاکسیرانی و پلیس راهور دارند؛ به نحوی که وقتی از رانندگان تاکسی در پایانه های مختلف نظیر میدان انقلاب، خیابان سازمان آب و متروی صادقیه سوال کردیم که مهمترین خواسته شما از شهردار تهران چیست، همه آن ها پاسخ دادند که شهردار باید به صورت جدی برای جلوگیری از حضور مسافرکش های شخصی در ایستگاه ها و پایانه های تاکسیرانی اقدام کند. سعید، راننده جوان پایانه تاکسیرانی میدان دوم صادقیه – تقاطع خیابان سازمان آب در این زمینه می گوید: «دلیل نمی شود که چون مشکلات اقتصادی زیاد شده و تعداد مسافرکش ها بیشتر شده است، شخصی ها بتوانند دست در جیب منِ راننده تاکسی کنند و حق زن و بچه ام را بخورند.»

سعید همچنین از ماموران پلیس راهور درخواست می کند که حتما جلوی ایستادن و فعالیت مسافرکش های شخصی در پایانه های تاکسیرانی را بگیرند. او همچنین وقتی با پرسش خبرنگار ایلنا مواجه می شود که آیا نمی شود راننده تاکسی ها با مسافرکش های شخصی تعامل کنند، پاسخ می دهد که «منِ راننده تاکسی هیچ تعاملی ندارم که با مسافرکش شخصی انجام دهم، چون هم کار او غیرقانونی است و هم ایستادن او در خطوط و ایستگاه های تاکسی تخلف است. در این زمینه حق به صورت صد درصدی با راننده تاکسی ها است و این طور نیست که قضیه ۵۰ – ۵۰ باشد که ما بخواهیم به مسافرکش ها حق بدهیم. البته من با این که درگیری یا برخورد خشنی بین راننده تاکسی و مسافرکش شخصی پیش بیاید، مخالفم، بلکه پلیس و شهرداری باید به صورت قانونی شخصی ها را جمع کنند.»

تاکسیرانی باید برای جلوگیری از حضور شخصی ها در پایانه ها بازرس بگذارد 

منصور و مرتضی، رانندگان تاکسی پایانه متروی صادقیه هم نظراتی مشابه سعید دارند و مثل بسیاری از دیگر هم صنفی های خود معتقدند که مسافرکش های شخصی به هیچ وجه نباید اجازه داشته باشند که در پایانه های تاکسیرانی بایستند. آن ها می گویند که این مشکل خود را بارها به سازمان تاکسیرانی اعلام کرده اند، ولی هیچ اقدامی برای جلوگیری از حضور شخصی ها در ایستگاه های تاکسی نشده است. این دو راننده تاکسی تاکید دارند که وقتی بازرس های تاکسیرانی نمی توانند جلوی حضور مسافرکش های شخصی را بگیرند، بعضا خود تاکسیران ها در این زمینه وارد عمل می شوند که همین مساله در برخی موارد باعث ایجاد تنش ها و درگیری هایی بین تاکسیران ها و راننده شخصی ها شده است.

مرتضی در همین راستا سرپرست سازمان تاکسیرانی را خطاب قرار می دهد و می گوید: «از خانم مالکی می خواهیم برای هر ایستگاه تاکسی حداقل یک بازرس تعیین کند و به او ماموریت بدهد که حداقل در پایانه ها اجازه توقف مسافرکش های شخصی را ندهد.» منصور هم با خطاب قرار دادن مسئولان پلیس راهور تهران، تاکید می کند: «مگر در تمام پایانه های تاکسیرانی تابلوی توقف مطلقا ممنوع به جز برای تاکسی ها نصب نشده است. پس چرا به ندرت مسافرکش های شخصی که در ایستگاه های تاکسی پارک می کنند و مسافر سوار می کنند، جریمه می شوند؟ خواهش می کنیم که پلیس راهور تهران به این مساله رسیدگی کند، چون این کار مسافرکش های شخصی، حق رانندگان تاکسی را ضایع می کند.»

نظر تاکسیران ها درباره همکاری با تاکسی های اینترنتی

در سال های اخیر بسیاری از رانندگان تاکسی های تهران در شرکت های تاکسی اینترنتی نیز فعال شده اند و برای کسب درآمد بیشتر به منظور رفع مشکلات معیشتی خود و خانواده هایشان، هم زمان با فعالیت در خطوط تاکسیرانی، چند مرتبه در روز هم از طریق نرم افزارهای تاکسی اینترنتی مسافر می گیرند. البته برخی رانندگان تاکسی بخصوص تاکسی هایی که موظف به حضور در خطوط و پایانه ها نیستند و به صورت گردشی در سطح شهر فعالیت می کنند، با توجه به این که محدودیتی برای ورود به محدوده های طرح ترافیک یا طرح کاهش آلودگی هوای تهران ندارند، عمدتا از طریق فعالیت در تاکسی های اینترنتی درآمد کسب می کنند و کمتر به عنوان یک راننده تاکسی مسافر می زنند. البته سازمان تاکسیرانی تا کنون آماری ارائه نداده است که دقیقا چند نفر از رانندگان تاکسی هم زمان با همکاری با این سازمان، با شرکت های تاکسی اینترنتی نیز همکاری می کنند و هرکدام از آن ها چند ساعت در روز وقت خود را به جابه جا کردن مسافر از طریق تاکسی های اینترنتی اختصاص می دهند.

با این حال، این اقدام برخی رانندگان تاکسی که به جای فعالیت در خطوط تعیین شده توسط سازمان تاکسیرانی، بیشتر وقت خود را به همکاری با تاکسی های اینترنتی اختصاص می دهند، به مذاق خیلی از هم صنفی های آن ها خوش نمی آید. این نکته را ابراهیم، راننده تاکسی پایانه انقلاب با ما در میان می گذارد و تاکید دارد که سازمان تاکسیرانی باید به نحوی بر رفتار رانندگان تاکسی نظارت کند که در حق هیچ کس اجحاف نشود و کسی نتواند تمام ساعات کاری خود را صرفا با استفاده از نرم افزارهای تاکسی اینترنتی، مسافر بگیرد. ابراهیم همچنین توضیح می دهد: «از همان چند سال قبل که تاکسی های اینترنتی فعال شدند، این کار عملا باعث نوعی مزاحمت برای رانندگان تاکسی شد. در این شرایط، خود ما رانندگان نباید بیش از حد به این شرکت ها بها بدهیم و فعالیت عادی خودمان به عنوان راننده تاکسی را کنار بگذاریم؛ بخصوص که بارها با چشم دیده ایم که رانندگان تاکسی های اینترنتی، مسافران ما یا همکارانمان را سوار کرده و باعث کاهش درآمدمان شده اند.»

درآمد ۱۵ میلیونی رانندگان تاکسی، کفاف زندگی شان را نمی دهد 

با وجود این که ساعت موظفی تعیین شده برای رانندگانی که طبق حکم خط مشخص، در خطوط معین سازمان تاکسیرانی تهران فعالیت می کنند، مانند بسیاری از مشاغل دیگر، روزی ۸ ساعت و هفته ای ۴۴ ساعت است، اما با توجه به این که در سال های اخیر، هزینه های بالای زندگی، دخل و خرج تاکسیران ها را هم مانند دیگر شهروندان به هم ریخته است، رانندگان تاکسی ناچارند علاوه بر ۸ ساعت فعالیت عادی، چند ساعت اضافه تر هم یا در خط خودشان کار کنند یا به صورت گردشی در سطح شهر بچرخند یا با استفاده از نرم افزارهای تاکسی اینترنتی مسافر بگیرند. سعید، راننده تاکسی پایانه متروی سازمان آب در این زمینه توضیح می دهد که رانندگان تاکسی اغلب شش روز هفته را کار می کنند و بعضا روزی بیش از   ۱۲ ساعت در خیابان ها هستند تا نهایتا ماهیانه ۱۵ میلیون تومان بر سر سفره زن و بچه خود ببرند که البته این مبلغ به هیچ وجه کفاف زندگی آن ها را نمی دهد.

او البته می گوید که شاید کرایه های دریافتی راننده های تاکسی های تهران در طول یک ماه از ۲۰ میلیون تومان هم بیشتر شود، اما هزینه های بالای استهلاک خودرو و تعویض قطعات و لوازم یدکی، باعث می شود که بخش زیادی از مبالغ دریافتی رانندگان تاکسی از مسافران، در جیب شان نماند و خرج هزینه های جانبی شود. در این شرایط سعید هم مانند دیگر هم صنفی های خود از سازمان تاکسیرانی درخواست دارد که یا قراردادهای سازمان با فروشگاه های لوازم یدکی تحت نظارت آن اصلاح شود یا فروشگاه های بهتری به عنوان محل خرید قطعات مورد نیاز تاکسیران ها معرفی شوند که حداقل بخشی از هزینه های جانبی رانندگان تاکسی کمتر شود و آن ها بتوانند مبلغ بیشتری را در طول هر ماه به تامین هزینه های معیشتی خود و خانواده شان اختصاص دهند.

به افزایش ۴۵ درصدی کرایه ها از زاویه دید تاکسیران ها نگاه کنیم 

نکته پایانی این که اگر از زاویه مسافران به ماجرا نگاه کنیم، وقتی افزایش حقوق کارگری و کارمندی در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل از آن، ۲۰ تا ۳۵ درصد بوده است، بالا رفتن ۴۵ درصدی نرخ کرایه تاکسی در شهر تهران برای شهروندان به صرفه نیست، اما اگر از نگاه رانندگان تاکسی این مساله را تحلیل کنیم، خواهیم دید که با وجود افزایش شدید قیمت لوازم یدکی و قطعات خودرو در طول یک سال گذشته و همچنین گران شدن همه کالاهای اساسی که رانندگان تاکسی و خانواده هایشان نیز مانند دیگر مردم به آن ها احتیاج دارند، افزایش ۴۵ درصدی کرایه ها از نظر تاکسیران ها کافی نیست و کفاف تامین هزینه های افزایش یافته زندگی آن ها را نمی دهد.

همچنین به گفته برخی رانندگان تاکسی که در این گزارش با آن ها صحبت کردیم، با وجود این که قرار بود از اول اردیبهشت کرایه ها در تمام خطوط ۴۵ درصد بیشتر شود، اما در بعضی خطوط تاکسیرانی تهران، میزان افزایش کرایه در حدود ۳۳ درصد یا کمی بیشتر بوده است. این مساله در کنار سایر مشکلات شغلی و معیشتی رانندگان تاکسی و عدم ارائه خدمات مناسب به آن ها به ویژه در زمینه تخصیص سهمیه لاستیک و روغن یا ارائه لوازم یدکی و قطعات خودرو با قیمت مناسب، باعث می شود که حساب و کتاب رانندگان تاکسی هم مانند کارکنان بسیاری از مشاغل دیگر کشورمان باهم جور درنیاید و طبیعی است که وقتی تاکسیران ها صبح تا شب به فکر نان شب هستند، نه برای برخورد خوش رویانه با مسافران از آرامش لازم برخوردار هستند و نه می توانند وقت کافی را برای حضور در کنار خانواده هایشان صرف کنند.