چگونه به آبادی می‌رسیم؟
وضعیت حمل‌و‌نقل در جاده‌های روستایی طی دهه‌های گذشته تاکنون، اگرچه پیشرفت‌های بسیاری را شاهد بوده و آمار بالای ۹۰ درصدی آسفالته شدن راههای روستایی یکی از نشانه‌های امیدبخش برای آینده آن است، با این حال، تغییرات و تصمیمات مختلفی که در ادوار گذشته تاکنون در‌این‌زمینه اتخاذ شده، همواره تردیدها و دغدغه‌هایی را برای حل چالش‌های این مناطق که حدود ۳۰ درصد جمعیت کشور را دارا هستند، ایجاد کرده است.
تشکیل جهاد سازندگی برای رسیدگی به وضعیت روستاییان و مناطق محروم در سال ۱۳۵۸ و تبدیل شدن آن به وزارتخانه در سال ۱۳۶۲ و توجه به راههای روستایی و نگهداری آن، تغییر نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری در سال ۱۳۵۳ و سپس ادغام آن با مسکن و شهرسازی و تشکیل وزارت راه و شهرسازی در سال ۱۳۹۰، ایجاد معاونت روستایی در وزارت راه در دی ماه ۱۳۸۷ و انحلال آن در سال ۱۳۹۵، برخی از رویدادها و ساختارهای تأثیرگذار بر حمل‌و‌نقل روستایی بوده است.
دو تصمیم جدید
با این حال برخی تصمیمات جدید درباره روستاها و حمل‌و‌نقل، آینده حمل‌و‌نقل روستایی اعم از جاده‌ها و ناوگان حمل‌و‌نقل را تحت تأثیر قرار خواهد داد: اول انحلال معاونت راه روستایی وزارت راه و شهرسازی طی هفته‌های گذشته که در پی آن، بخش ساخت و توسعه راههای روستایی به شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌و‌نقل و بخش نگهداری راههای روستایی به سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جادهای واگذار شد.
دوم ایجاد «سازمان توسعه روستایی» با ادغام سازمان امور عشایر و سازمان تعاون روستایی در وزارت جهادکشاورزی طبق لایحه برنامه ششم توسعه که البته هنوز نیازمند بررسی و تصویب از سوی نمایندگان مجلس است با این توضیح که درحال‌حاضر معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست‌جمهوری وجود دارد و برخی معتقدند سازمان توسعه روستایی باید به طور مستقل تشکیل شود و نه در لوای وزارت جهادکشاورزی و برخی دیگر مخالف این امر هستند.
در این خصوص، سازمان توسعه روستایی بیشتر بر ایجاد امکانات رفاهی، درمانی و... در روستاها، ایجاد اشتغال و جلوگیری از افزایش بی‌رویه مهاجرت به شهرها متمرکز است که البته یکی از زیرساخت‌های آن مناسب‌سازی وضعیت راههای روستایی است با این حال، این امر، وظیفه و رسالت اصلی وزارت راه و شهرسازی است. اکنون پرسشی که مطرح می‌شود، این است: با انحلال معاونت راه روستایی و سپردن وظایف دفاتر آن شامل «دفتر برنامه‌ریزی و نظارت بر توسعه راه روستایی» و «دفتر برنامه‌ریزی، بهره‌برداری، ایمنی و نگهداری راه روستایی» به شرکت ساخت و سازمان راهداری که هر دو
از جمله معاونت‌های این وزارتخانه هستند، سرنوشت روستاها به کجا خواهد انجامید؟ و آیا این تغییر ساختار، در جهت تضعیف راههای روستایی است یا تقویت آن؟
شرایط بهتر می‌شود؟
در این رابطه سیدحسین میرشفیع که هفت سال تصدی معاونت راه روستایی را از زمان تشکیل آن در اواخر عمر دولت نهم تا انحلال آن در سومین سال فعالیت دولت یازدهم برعهده داشته و اکنون به‌عنوان معاون ساخت آزادراه‌ها در شرکت ساخت منصوب شده، نگاه خوش بینانه‌ای به این اتفاق دارد و آینده راههای روستایی را با توجه به اقدامات انجام شده در سال‌های گذشته، مثبت ارزیابی می‌کند.
به گفته وی، با واگذاری مسئولیت نگهداری راههای روستایی به سازمان راهداری، شرایط برای روستاییان در حوزه نگهداری راههای روستایی بهتر خواهد شد، اما در حوزه ساخت همچنان شرکت ساخت طبق ضوابط و مقررات به وظایف خود در‌این‌زمینه عمل خواهد کرد.با توجه به این اظهارات، در بخش احداث راههای روستایی، اتفاق چندان تازه‌ای نیفتاده و شرکت ساخت همانند گذشته مسئولیت اقدامات زیرساختی از جمله ساخت انواع راه‌ها که راههای روستایی را نیز شامل می‌شود، برعهده خواهد داشت.
در حوزه نگهداری راه‌ها نیز به‌دلیل اینکه وضعیت اعتبارات و بودجه‌ها در قالب راهداری و حمل‌و‌نقل جادهای هزینه خواهد شد و نه از طریق اداره کل راه و شهرسازی، بنابراین امکان تخصیص اعتبارات به راههای روستایی که قبلا در حاشیه قرار می‌گرفت، با سهولت و نظر موافق بیشتری همراه خواهد بود. از این رو، نگرانی‌هایی مبنی بر اینکه با انحلال معاونت روستایی، عملا اولویت بخشی به پروژه‌های جادهای و مسیرهای روستایی با کم توجهی مواجه خواهد بود، بی‌مورد است.
رضایت در برابر نارضایتی
در حال حاضر، ۲۱ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در ۶۴ هزار روستا سکونت دارند که حدود ۲۸ درصد جمعیت کشور را روستاییان و عشایر تشکیل می‌دهند. البته نزدیک به ۳۳ هزار روستا و آبادی کشور نیز خالی از سکنه شده‌اند. میرشفیع، مشاور وزیر راه در امور روستایی با اشاره به کاهش تلفات جادهای روستایی از ۲۴۰۰ نفر به حدود هزار نفر طی هفت سال گذشته و برخورداری ۹۲ درصدی جمعیت روستاها از راه آسفالته می‌گوید این میزان راه آسفالته، زمان تشکیل معاونت روستایی تنها ۷۰ درصد این جمعیت را پوشش می‌داد.
به گفته وی، از مجموع ۲۰۰ هزار کیلومتر شبکه راه روستایی، حدود ۵۲ درصد یعنی ۱۰۵ هزار کیلومتر، آسفالت و ۹۵ هزار کیلومتر، خاکی است که راههای خاکی در مناطق بسیار کم جمعیت است. طول راههای روستایی آسفالته امسال به ۱۱۰ هزار کیلومتر می‌رسد و در افق ۱۴۰۴ مجموع راههای روستایی باید به ۱۷۳ هزار کیلومتر برسد.برخلاف اظهار رضایت نسبی میرشفیع، اما سیدابوالفضل رضوی، معاون روستایی و مناطق محروم ریاست‌جمهوری، از وضعیت توسعه روستایی در ابعاد دیگر چندان خشنود نیست خصوصا آنکه اکنون موضوع ایجاد سازمان توسعه روستایی در قالب وزارت جهاد کشاورزی در مجلس و برنامه ششم
توسعه مطرح است.
به گفته رضوی طی سال‌های گذشته به توسعه روستاها توجه کافی نشده و نباید توسعه روستاها را فقط محدود به یک وزارتخانه کرد. وی با بیان اینکه مهم‌ترین مشکل روستاییان، اشتغال، معیشت و درآمد است، می‌گوید: درآمد خانوارهای روستایی معادل ۶۰ درصد خانوارهای شهری است و ۷۰ درصد افراد زیرپوشش کمیته امداد، روستاییان هستند و پوشش بیمه اجتماعی روستاییان نیز هنوز کاملا محقق نشده است.با همه اینها، نمی‌توان گفت وضعیت رفاه روستاییان، ضعیف و وضعیت حمل‌و‌نقل آنها، مطلوب است زیرا به جز آسفالت راههای روستایی، کمبود و فرسودگی ناوگان حمل‌و‌نقل روستایی، نگهداری
راه‌ها و نظایر آن از جمله مشکلات اساسی است مگر اینکه ساختار جدید وزارت راه با تأکید بر حمل‌و‌نقل، اتفاق تازه‌ای رقم بزند.
لینک خبر:
http://tweekly.ir/fa/Main/Detail/7364
