استانداردهای بر باد رفته در بهسازی راه‌های روستایی

نقش راه ها در برقراری ارتباطات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بر کسی پوشیده نیست. این در حالی است که در دهه اخیر توسعه گردشگری و توجه به صنعت توریسم بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و به همین نسبت نقش راه های ارتباطی نیز برای توسعه این صنعت پررنگ تر از قبل شده است.

به گزارش خبرنگار تین نیوز، بر این اساس ساخت یا بهسازی راه ها علاوه بر دستاوردهای اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی از بعد گردشگری نیز مورد توجه قرار دارد. البته نباید از نظر دور داشت که هر یک از راه ها با هدف خاص و با در نظر گرفتن همه جوانب طراحی می شوند و تابع استاندارد خاصی هستند که در نهایت به تسهیل و ایمنی در رفت و آمد مردم ختم می شود.

برای مثال در تعریف راه های فرعی  مشخص می شود حریم این راه ها 17.5 متر از آکس به هر طرف و مجموعاً 35 متر است و این راه ها به سه دسته زیر تقسیم می شوند؛
1. راه فرعی عریض که راهی است با مشخصات راه فرعی درجه یک با این تفاوت که عرض کلی آن 9 متر شامل 7 متر آسفالت و 1×2 متر شانه است.

2. راه فرعی درجه یک که شامل درجه یک عریض  و درجه یک معمولی بوده که عرض آنها به ترتیب 9 متر ( 7 متر آسفالت و 2 متر شانه راه) و  8 متر (6.5  متر آسفالت و 1.5 متر شانه راه) است.

3. راه فرعی درجه دو  که راهی است با عرض 7 متر که چنانچه آسفالت باشد 5.5 متر آسفالت آن است و یک متر یا 1.5 متر شانه راه است.

راه روستایی نیز راهی است با عرض 4 تا 6.5 متر که به درجات 1 و 2 و 3 تقسیم می شود. حریم راه روستایی نیز 12.5 متر از آکس به هر طرف و مجموعاً 25 متر است.

راه روستایی درجه یک، راهی است که تعداد وسایل نقلیه سنگین پیش بینی شده در این راه تا پنج سال آینده به طور متوسط از 80 دستگاه در روز کمتر و از 30 دستگاه بیشتر باشد و عرض کلی راه 6.5 متر است.

راه روستایی درجه دو راهی است که تعداد وسایل نقلیه سنگین پیش بینی شده در این راه تا پنج سال آینده به طور متوسط از 50 دستگاه در روز کمتر و از 30 دستگاه بیشتر باشد و عرض کلی راه 5.5 متر است.

راه روستایی درجه سه نیز راهی است که تعداد وسایل نقلیه سنگین پیش بینی شده در این راه تا پنج سال آینده به طور متوسط از 20 دستگاه کمتر باشد و عرض کلی راه 4 متر است.

اما راه دسترسی آسفالته هم راهی است که مسیر آن با نوارها (یا پیست های) خاکی و شنی قدیمی منطبق بوده و به تدریج با عملیات راهداری تبدیل به محورهایی با نقش اصلی و فرعی شده است ولی از لحاظ مشخصات هندسی و ساختمانی به هیچ عنوان به تعاریف راهی اصلی عریض، اصلی معمولی راه فرعی عریض و راه فرعی درجه منطبق نیست.

با تعاریف ارایه شده و با توجه به این که برای ساخت و بهسازی هر یک از راه ها سرمایه های بسیاری هزینه می شود و راهسازی نیز همچون هر فعالیت دیگری تابع رعایت استانداردهایی است که در نهایت به تسهیل و ایمنی تردد بهره برداران از آن ختم می شود، این پرسش مطرح است که در ساخت راه های روستایی که به خصوص در دولت نهم و دهم با شعار نهضت آسفالت راه های روستایی رنگ و بوی دیگری به خود گرفت، چقدر این استانداردها رعایت شده است.

با این مقدمه خبرنگار تین نیوز گزارشی از گفت وگوی تعدادی از کارشناسان حوزه راهسازی در یکی از گروه های تلگرامی که دلایل از بین رفتن آسفالت یک راه روستایی گردشگری را بررسی کرده اند، تهیه کرده که در ادامه می آید؛

علی سلطان بیگی کارشناس حوزه راه و راه سازی در توضیح عکس بالا گفت: این عکس مربوط به ورودی یک روستای گردشگری و تاریخی است که اجرای آن در پاییز 95 به عهده خودشان بوده و عکس در تعطیلات نوروز گرفته شده است.

وی با بیان این که این راه قبلا آسفالت بوده اما به دلیل آمد و شد گردشگران از شهرهای اطراف نیاز به بلوار شدن و ساختن یک سری نمادها وجود داشت، اظهار داشت: بر این اساس کف آن دست خورد و به دلیل نبود اطلاعات راه سازی، لایه اساس و زیر اساس کار نشد و فقط یک مخلوط ریخته شد که مشخصات آن هم در دست نیست، دلایل خرابی زود روس و نیز راه چاره چیست؟

وحید کشاورزی یکی دیگر از کارشناسان حوزه راه و راهسازی گفت: دلیل خرابی زودرس این راه، عدم وجود مخلوط مناسب جهت لایه اساس و زیر اساس بوده که بستر طبیعی را رگلاژ کرده است.

وی تاکید کرد: در این عکس کاملا مشخص است که  در زیرسازی این جاده از چه نوع مصالحی استفاده شده، آثار علف های سبز در کنار جدول دیده می شود، دانه بندی این خاک حتما یکنواخت بوده و این نوع خاک باتوجه به هم اندازه بودن ذرات ریز دانه قابلیت تراکم نداشته است.

فریدون مقدس نژاد از دیگر کارشناسان این حوزه نیز گفت: ترک ها بر اثر نشست است که خود ناشی از ضعف زیرسازی، فقدان مصالح مناسب به عنوان اساس و زیر اساس و احتمالا فقدان زهکشی مناسب در ناحیه تخریبی است. توصیه می کنم سونداژ در محل انجام و مشخصات مصالح و در صد رطوبت و دانسیته تعیین شود.

نادر طباطبایی یکی دیگر از کارشناسان این حوزه نیز با تاکید بر این که کارشناسی این موضوع نیازمند اطلاعاتی از قبیل سابقه و نوع ترافیک، آب و هوا، مشخصات ساخت (مواد و ضخامت لایه ها)، جنس خاک بستر و شرایط زهکشی جسم راه و شرایط زهکشی رفوژ میانی و نتایج آزمایش های تضمین کیفیت است، بیان داشت: به نظر می رسد که آب پشت جدول جمع می شود و سپس به جسم را نفوذ می کند و لایه های ضعیف زیرین را در برابر بارگذاری ضعیف تر می کند. قسمت پوست سوسماری شده هم می تواند مؤید این موضوع باشد.

وی خاطرنشان کرد: به نظر می رسد تجمع آب پشت جدول، هم از شیب معکوس است و هم بالاتر بودن لبه کانیو. با توجه به تصدیق نبود زیرسازی مناسب، شاید بهترین کاری که برای این روسازی بتوان کرد ایجاد زهکشی آب و جلوگیری از نفوذ آن به جسم راه و ترمیم نقاط سوسماری شده است.

طباطبایی تاکید کرد: بیش از این هزینه کردن روی این روسازی فاقد زیرسازی توجیه ندارد و به هر حال زهکشی باید ایجاد شود.