پیامدهای اختلالات خواب رانندگان د ر حوادثجاده ای

تین نیوز |  رانندگانی که به صورت حرفه ای  به این کار اشتغال دارند ، معمولا برای ساعت های متمادی مسافت های طولانی و یکنواختی را طی می کنند که بعضا" با ساعت های استراحت وخواب آنان تداخل پیدا می کند .
 
 اگر این وضعیت برای مدت طولانی ادامه پیدا کند ، می تواند دلیل بروز مشکلاتی در ارتباط با خواب و خواب آلودگی راننده شده و در هنگام رانندگی خطر ساز شود.
 
با کمال تاسف برابر آمار و اطلاعات پلیس راهور، تصادفات در راه هاي ايران، سالانه باعث کشته شدن بيش از 20 هزار نفر و مجروح شدن حدود  280 هزار نفردیگر مي شود. آمار منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد ایران با تعداد 43.8 کشته در هر 100 هزار نفر، جزء کشورهای منطقه قرمز خطرناک در رانندگی جاده ای است و رتبه پنجم را در دنیا دارد. نامیبیا بیشترین و مالدیو کمترین تلفات جاده ای جهان در سال 2012 دارند.
 
 گزارش هاي سازمان جهانی WHO مويد آن است که در ايران مرگ و مير ناشي از تصادفات دومين علت بعد از حوادث قلبي عروقي است. در حالي که پيش بيني مي شود در فاصله سال هاي 2020-2000 مرگ ومير ناشي از حوادث ترافيکي در کشورهايی با درآمد بالای ،حدود سی درصد کاهش داشته باشد، در کشورهاي با در آمد کم يا متوسط افزايش فوق العاده اي در اين مرگ ومير ايجاد خواهد شد.با وجود اينکه ايران کمتر از يک صدم جمعيت جهان را دارا است ، متاسفانه بيش از يک چهلم  حادثه ناشي از حوادث ترافيکي جهان را به خود اختصاص داده است .  
 
در آمريکا  تصادفات با بيش از97 هزار مرگ در سال ، پنجمين علت مرگ ومير محسوب و ساليانه باعث از بين رفتن دو ميليون سال از عمر افراد کمتر از 65 سال  مي شود.در اسپانيا هزينه تصادفات رانندگي به علت خواب آلودگي  معادل 43  ميليارد دلار برآورد شده است و خواب آلودگي در 36 درصد تصادفات منجر به مرگ و 49 درصد کل تصادفات نقش داشته است. لذا  با توجه به اهميت تصادفات و خسارات جاني و مالي ناشي از آن كه متاسفانه گروه هاي سني فعال جامعه را بيشتر در گير مي کند ، بررسي علل موثر ونقش آنها درتصادفات جاده اي ، مي تواند زمينه ساز ارائه راهکارهاي مناسب در جهت پيشگيري و کاهش بروز اين حوادث باشد .
 
يكي از عوامل مهم در بروز تصادفات جاده اي خواب آلودگي است. رانندگی  همراه با خواب آلودگی بیش از چهار برابر، خطر تصادف رانندگی را افزایش می دهد. با این وجود همچنان بصورت کاملا" شایع ، تعداد کثیری از رانندگان کامیون ها و اتوبوس ها در حالت خواب آلوده به رانندگی می پردازند.
 
در بررسی نقش عوامل مرتبط با خواب و خواب آلودگی در وقوع تصادفات جاده ای در مطالعات مختلف ، آمار متفاوتی به دست آمده است . برخی مطالعات تا 20 درصد سوانح ترافيکی در کشور های صنعتی را به دلیل خواب و خواب آلودگی ذکر کرده اند .
 
در آمريکا ساليانه حداقل 100 هزار سانحه رانندگی ، 40هزار مجروح و یک هزارو 550 نفر فوت شده به علت خواب آلودگی و یا خواب رفتن پشت فرمان خودرو نسبت داده مي شوند.
 
عدم توجه به جلو در اثر خستگي و خواب آلودگي عامل 19.6 درصدی تصادفات در ايران گزارش شده است. يكي از مشاغلي که با توجه به ضروريات شغلي و اقتصادي بالاجبار در طول  شب نيز به فعاليت مي پردازند، رانندگان حرفه اي ، بخصوص رانندگان کاميون ها ،تریلی ها و اتوبوس ها است . لذا با توجه به محروميت های ناشی از بی خواب و خستگي بيش از حد ، احتمال اشتباه و وقوع تصادفات در آنان بالا است .
 
وجود اختلالات خواب می تواند بروز حوادث رانندگی مرتبط با خواب آلودگی را افزایش دهد .اکثریت افراد جامعه از وجود اختلال در خواب خود ، آگاه نیستند .علاوه بر این ، متاسفانه 95  درصد از افراد جهان نیز با اختلالات خواب تشخیص داده نشده دست بر گریبان هستند . لذا با عنایت به اینکه شغل رانندگی یکی از مشاغل حساس به شمار  می رود و خواب آلودگی و اختلال خواب  از عوامل مهم بروز تصادفات شدید رانندگی محسوب می شود؛به نظر  می رسد که بررسی وضعیت خواب رانندگان حرفه ای از اهمیت به سزایی برخوردار باشد.
 
 مصرف الکل ومخدرات نیز توسط برخی از رانندگان از جمله عوامل مسبب در بروز سوانح رانندگی است که به عنوان تضعیف کننده دستگاه عصبی مرکزی ، مطرح هستند .این مشکلات هم ضمن مصرف آن و هم پس از ترک آن می توان نقش غیر قابل انکاری در حادث شدن سوانح و تصادفات ایفا کرده و به شکل بسیار خطرناکی ظهور و بروز کند.       بی خوابی متعاقب مصرف طولانی مدت الکل،دخانیات ومخدرات  گاهی شدید بوده و تا چند هفته یا بیشتر هم می تواند اثر گذار در نحوه عملکرد و عکس العملهای  افراد به عوامل ذهنی و محیطی پیرامون خود باشد.
 
در افراد سیگاری هم ترکیبی از آمین های آرامبخش و تجویز دوزهای پایین نیکوتین برای رخوت زایی ، ممکن است سبب تسهیل خواب شود.ولی مقادیر بالای نیکوتین ممکن است باعث اختلال خواب به خصوص در شیوع آن شود. افراد سیگاری نوعاَ کمتر از غیر سیگاریها می خوابند. ترک نیکوتین ممکن است سبب خواب آلودگی یا برانگیختگی شود. مصرف موادی نظیر تریاک ، هروئین، کوکائین و غیره نیز در بروز این حالت مؤثر است. وجود بیماریهای زمینه ای نظیر پرکاری یا کم کاری تیروئید، دیابت وآکرومگالی نیز سبب بروز اختلالات خواب می شوند.
 
یکی دیگر از اختلالات خواب ، کار شیفتی است که شایع ترین علامت آن بروز دوره ای حالت بی خوابی و خواب آلودگی متناوب است .
 
لذا با توجه به اهمیت عامل انسانی در به وجود آمدن تصادفات ، لزوم توجه به رانندگان ، خاصه رانندگان حرفه ای از تمامی ملاحظات جسمانی و..... و تحت کنترل داشتن ساعات کاری ایشان و بررسی های غیر مترقبه سطح هوشیاری و بری بودن از مصرف مخدرات و سایر موادی که موجبات اختلال در خواب و سطح آگاهی وی می شود، می تواند نقش بارزی در کاهش حوادث جاده ای داشته باشد.