◄ 17 هزار هواپیمای پارک شده در فرودگاه‌های دنیا کی به آسمان برمی‌گردند؟

حمل و نقل هوایی از جهانی‌ترین صنایع جهان است. میلیون‌ها نفر در آن شاغلند، زندگی ده‌ها میلیون نفر به آن وابسته است و بخش از دستگاه عصبی مرکزی برای صنایع بین‌المللی و تفریحی است.

در حال حاضر حدود ۱۷ هزار هواپیما در فرودگاه‌های سراسر جهان پارک شده‌اند

با این حال بخش بزرگی از این شبکه به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا تعطیل شده است. از آغاز سال نوی میلادی - چهار ماه پیش - تعداد پروازهای روزانه ۸۰٪‌ کاهش یافته و در بعضی مناطق تمام پروازهای مسافرتی تعلیق شده است.

این صنعت برای بقایش در حال تقلاست. هواپیمایی‌ها، فرودگاه‌ها،‌ شرکت‌های مسئول هواپیماهای پارک شده، که مجاری عادی کسب درآمدشان قطع شده، همگی دست و پا می‌زنند تا ذخایر مالی خود را حفظ کنند.

روز سه‌شنبه شرکت آی‌ای‌جی، شرکت مادر هواپیمایی بریتیش ایرویز، اعلام کرد ۱۲ هزار شغل از ۴۲ هزار شغل این هواپیمایی را می‌بندد و حالا انتظار می‌رود خیلی‌ها کارشان را از دست بدهند. آی‌ای‌جی می‌گوید انتظار ندارد تعداد مسافران بریتیش ایرویز تا "چند سال دیگر" به میزانی که سال ۲۰۱۹ بوده برگردد.

هواپیمایی ایزی‌جت هم ۴ هزار خدمه پرواز در بریتانیا را به مدت دو ماه تعلیق کرده، کانتاس ۲۰ هزار نفر از کارکنانش را به مرخصی فرستاده و ۷۰۰ خلبان شرکت امریکن‌ایرلاینز موافقت کرده‌اند که زودتر بازنشسته شوند.

با این حال توجه‌ها کم‌کم دارد به آینده معطوف می‌شود و اینکه چطور هواپیمایی‌ها در سراسر جهان می‌توانند به حالت عادی نزدیک شوند.

مشخص نیست که چگونه فرودگاه‌های خالی می‌توانند به حالت عادی برگردند

چالش‌های لجستیک واضحی وجود دارد. هواپیماها باید برای پرواز آماده شوند و فرودگاه‌ها برای پذیرفتن هواپیماها. برنامه پرواز باید مشخص شود و کارکنان آماده کار باشند.

اما مشکلات غیرقابل پیش‌بینی دیگری هم هست. هیچ‌کس نمی‌تواند کاملا مطمئن باشد که هواپیماها به چه مقاصدی اجازه پرواز پیدا می‌کنند و مقام‌های آن منطقه چه شرایطی برای کارکنان و مسافران در نظر می‌گیرند.

به گفته شرکت مشاوران سیریوم در حال حاضر حدود ۱۷ هزار هواپیما در فرودگاه‌های سراسر جهان پارک شده‌اند.

مثلا بریتیش ایرویز هواپیماهایش را در مکان‌های مختلفی پارک کرده، از جمله در فرودگاه هیتروی لندن، مرکز تعمیرات کاردیف،‌ باندهای پرواز در فرودگاه‌های محلی مثل فرودگاه بورنموث و فرودگاه شاتوروی فرانسه.

این هواپیماها حتی وقتی که پارک هستند مرتب باید سرویس شوند. بعضی‌هایشان باید برای پرواز فوری آماده باشند.

بعضی خلبان‌ها برای اینکه مجوز پروازش تمدید شود باید زمانی را در محیط‌های شبیه‌سازی شده بگذرانند

خیلی از هواپیمایی‌ها پروازهایی برای برگرداندن شهروندان به کشورشان یا مثلا تک و توک خدمات حمل بار انجام دادند. اما آن طور که کارشناسان این صنعت می‌گویند آماده شدن دیگر هواپیماها برای پرواز یک هفته یا بیشتر زمان می‌برد.

اگر یکباره به همه این هواپیماها نیاز باشد آماده کردنشان چالشی بزرگ خواهد بود. با این حال تحلیلگران می‌گویند در عمل این اتفاق نخواهد افتاد چون اغلب هواپیمایی‌ها کارشان را با برنامه پرواز محدود آغاز می‌کنند و تا چند ماه دیگر به خیلی از هواپیماها نیازی نخواهد بود.

 صلاحیت و تخصص انسان‌ها  

خلبان‌ها برای حفظ «رتبه‌بندی: خود یا مجوز پرواز یک هواپیمای مشخص، باید مدت زمان تعیین‌شده‌ای را در هوا پرواز کرده باشند یا در محیط شبیه‌سازی پرواز باشند. همین‌طور باید به مدام از سلامت جسمی آنها اطمینان حاصل شود. کارکنان حیاتی دیگر مانند کارکنان برج مراقبت و مهندسان پرواز هم تخصصشان محدودیت زمانی دارد.

خیلی از شرکت‌های هواپیمایی و فرودگاه‌ها سعی می‌کنند حداقل کارکنان لازم را با گواهینامه‌های به‌روز داشته باشند تا در صورت لزوم از آنها برای پروازهای بازگرداندن شهروندان کشورها و خدمات حمل کالا استفاده کنند. اما غیر از این افراد بقیه کارکنان بی‌کارند.

با این حال مشکل اصلی مدیران شرکت‌های هوانوردی فراتر از مشکلات لجستیکی پرواز مجدد هزاران هواپیما و تضمین وجود خلبانان و مهندسان پرواز است.

مدیران می‌گویند مشکل اصلی کشورهای مختلفی هستند که محدودیت پرواز اعلام کرده‌اند و اینکه معلوم نیست این محدودیت‌ها کی لغو شود.

الکساندر د جونیاک، مدیرکل انجمن حمل و نقل هوایی بین‌المللی می‌گوید: "ما سعی می‌کنیم یک برنامه جهانی برای از سرگیری کار داشته باشیم. بزرگ‌ترین چالش این است که کی و چه‌طور کشورهای مختلف محدودیت‌ها را بردارند."

او می‌گوید محدودیت‌های مسافرتی به وضوح تا اواسط سال و بخشی از آنها تا پایان سال ۲۰۲۰ ادامه می‌یابد.

او معتقد است که اول پروازهای داخلی کشورها از سر گرفته می‌شود و بعد از آن پروازهای بین‌المللی کوتاه. پروازهای بین‌قاره‌ای احتمالا بعد از این مرحله از سر گرفته می‌شود، البته او می‌گوید که "هنوز این مرحله را تجزیه تحلیل نکرده‌ایم."

یکی از مواردی که سردرگمی زیادی ایجاد کرده این است که وقتی پروازها به صورت عادی از سر گرفته شد، فاصله‌گذاری تا چه حدی باید رعایت شود.

مردم در سالن فرودگاه‌ها، صف‌های بازرسی امنیتی، یا کلا در فرودگاه چطور از هم فاصله بگیرند، چه آزمایش‌هایی لازم است و چطور این آزمایش‌ها باید گرفته شوند؟

این مسئله هم برای فرودگاه‌ها و هم برای شرکت‌های هواپیمایی از نظر مالی مهم است. مثلا فروشگاه‌ها و رستوران‌ها منبع درآمد خوبی برای فرودگاه‌ها هستند.

کارن دی، مدیرعامل انجمن گردانندگان فرودگاه‌ها می‌گوید: "درآمدهای غیر وابسته به هوانوردی برای فرودگاه‌ها بسیار مهم است. این درآمدها باعث می‌شود ما هزینه‌های شرکت‌های هواپیمایی را کم کنیم و نهایتا روی قیمت بلیطی که آنها به مسافران می‌فروشند تاثیر می‌گذارد. نمی‌خواهیم همه چیز را در فرودگاه‌ها عوض کنیم و شش ماه دیگر که واکسنی پیدا شد تدابیر جدید بی‌حاصل شود."

انجمن حمل و نقل هوایی بین‌المللی می‌گوید هر تدبیری که در نظر گرفته شود باید در همه جا به صورت هماهنگ و یکسان اعمال شود.

آقای د جونیاک می‌گوید:‌ "ما باید از وضعیتی که بعد از ۱۱ سپتامبر به وجود آمد اجتناب کنیم. آن زمان شاهد چندین و چند نوع تدابیر امنیتی بودیم و مدت زیادی طول کشید که بتوانیم به شرایط یکپارچه‌ای برسیم. هنوز هم تدابیر متفاوت داریم."

کاهش ظرفیت

تعداد مسافران داخل پرواز هم ممکن است کم شود. لوفت هانزا خالی گذاشتن صندلی وسط در پروازها را شروع کرده تا فاصله‌گذاری اجتماعی تا حدی رعایت شود. ایزی‌جت هم که در حال حاضر تمام پروازهایش متوقف است اعلام کرده وقتی پروازهایش را از سر بگیرد همین کار را انجام می‌دهد.