◄ بهبود روابط ایران و آذربایجان/ اتصال ریلی تهران و باکو امکان پذیر است؟

دو کشور ایران و آذربایجان در چند هفته گذشته سعی در بهبود روابط داشته اند، تا جایی که علاوه بر مانور مشترک نظامی، اکنون صحبت از اتصال ریلی تهران و باکو در میان است. تسهیل روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور همسایه قطعا می تواند آینده روشنی را برای ترانزیت ایران رقم بزند.

به گزارش تین نیوز، در سفر دو روزه مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی به باکو پایتخت جمهوری آذربایجان، توافقنامه های مهمی به امضا رسید که در راس آنها احداث مسیر ریلی میان دو کشور است که در صورت تحقق این پروژه، اتصال ریلی تهران و باکو محقق خواهد شد. این مهم علاوه بر گسترش روابط تجاری و بازرگانی بین ایران و آذربایجان، سبب تقویت کریدور جنوب شمال در مسیر قفقاز خواهد شد. 

توافقات حمل و نقلی ایران و آذربایجان

احداث پل آغبند

در سفر دو روزه مهرداد بذرپاش به باکو توافقات مهم حمل و نقلی میان دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان به امضا رسید. وزیر راه و شهرسازی کشورمان پیش از ورود به خاک آذربایجان، با حضور در مرز ارس، از آغاز عملیات ساخت پل آغبند برای تسهیل ارتباط زمینی بین دو کشور خبر داد. همچنین وزیر راه در باکو وعده داد که تا دو ماه آینده این پل توسط روسای جمهور دو کشور، آقایان علی اف و رئیسی افتتاح خواهد شد. از قرار معلوم، پل آستارا به آستارا ماشین رو خواهد بود. 

کریدور ریلی ارس 

خبر مهمی که بسیاری منتظر شنیدن آن بودند احداث خط ریلی بین ایران و آذربایجان بود که به موجب آن زنجیره کریدور جنوب شمال مسیر خود را به شکل مستقیم و بدون واسطه تا روسیه طی خواهد کرد. در این رابطه وزیر راه و شهرسازی گفت: توافقی در خصوص آغاز عملیات اجرایی خط آهن در مجاورت پل آغبند انجام شد تا این خط آهن از منطقه آغبند (از طریق پل ریلی) وارد خاک ایران شود. احداث این پل ظرف یک سال به اتمام می رسد و به موازات آن عملیات اجرایی پایانه های گمرکی هر دو کشور از امروز (جمعه 14 مهر 1402) آغاز می شود.

افزایش پروازها میان ایران و آذربایجان

علی رغم تعداد نسبتا قابل توجه مسافران بین دو کشور، در حال حاضر تعداد پروازها میان تهران و باکو در کمترین حالت ممکن قرار دارد. مطابق پیش بینی ها، سفر وزیر راه و شهرسازی به باکو موافقت افزایش پروازها میان دو کشور را در پی داشت. به گفته بذرپاش، افزایش پروازهای بین دو کشور، در راستای رشد تعاملات و تسهیل رفت و آمد تجار و گردشگران از دیگر موضوعاتی بود که در این سفر مطرح شد. 

لازم به ذکر است که مقاوم سازی پل قدیمی فلزی آستارا، احداث نیروگاه در دو کشور برای سدهای خدا آفرین و قیز قلعه سی موضوعات بعدی مورد صحبت وزیر راه وشهرسازی بود. 

رونق هر چه بیشتر کریدور جنوب شمال

با توجه به وعده و وعیدهای مکرر دولتمردان در خصوص افتتاح تنها قطعه باقی مانده از مسیر ریلی کریدور جنوب شمال یعنی رشت به آستارا، اکنون گرایش دولتمردان باکو برای اتصال این مسیر ریلی به قفقاز جنوبی و سپس رهسپاری آن به روسیه به وضوح دیده می شود. هر چند که سال هاست کارشناسان امر در ارتباط با اتصال ریلی تهران و باکو قلم فرسایی کرده اند و آن را زمینه ساز رونق هر چه بیشتر کریدور جنوب شمال ایران دانسته اند، اکنون و پس از مدت ها کش مکش های سیاسی و جنگ لفظی بین دو کشور همسایه، صحبت ها حاکی از اجرای یک پروژه مهم بین المللی است. باکو به خوبی درک می کند در صورت تعامل با تهران می تواند نقش های جدید و مهم بین المللی برای خود ایجاد کند و ضمن ارتباط دادن روسیه و هند (از طریق کریدور جنوب شمال) عملا به یک عنصر تاثیرگذار در اقتصاد بریکس تبدیل شود. 

تکلیف ارمنستان چه می شود؟

ارمنستان به روشنی تمایل خود به غرب را در چند ماه گذشته نشان داده و ضمن ابراز پشیمانی از اتکای مطلق به روسیه به شکلی کاملا غیر منتظره، سریعا وارد همکاری نظامی با آمریکا و فرانسه شده است. سردی روابط بین روسیه و ارمنستان نیز دیگر نشانه تمایل شدید این کشور به غربی هاست. اما نباید فراموش کرد که ارمنستان روابط تجاری و اقتصادی مناسبی با ایران دارد و در یک سال گذشته تمایل خود را برای فعالیت در کریدور جنوب شمال ابراز کرده است. تا جایی که نیکول پاشینیان نخست وزیر این کشور چند ماه پیش فرمان مطالعات اولیه برای انجام فعالیت اپراتوری در بندر چابهار ایران را صادر کرد. از طرفی دیگر پروژه های راه سازی ارمنستان برای اتصال جنوب به شمال این کشور توسط مهندسان ایرانی در حال انجام است.

جا ماندن روسیه از تحولات اخیر قفقاز

حمله نظامی روسیه به اوکراین و جنگ تمام عیار این کشور با قوای نیابتی ناتو، موجب شده تا روس ها توان بالقوه ای برای تاثیرگذاری در قفقاز جنوبی نداشته باشند. هر چند که روس ها هنوز موضع روشنی در قبال اتفاقات اخیر قفقاز جنوبی و چراغ سبز  تهران و باکو به یکدیگر نشان نداده اند، اما قطعا در صورت توسعه فعالیت های اقتصادی و تجاری در مرزهای شمال غرب کشورمان به خصوص در حوزه حمل و نقل و ترافیک، روس ها نیز بیکار ننشسته و دست به کار خواهند شد تا غیبت حال حاضر خود در منطقه را جبران کنند. به هر حال، رونق حمل و نقل و ترانزیت بین المللی در منطقه قفقاز جنوبی مسیر دسترسی روس ها به آب های گرم را فراهم خواهد کرد.