وقت اضافه مذاکرات تا سوم آذرماه
تین نیوز | بیانیه پایانی ظریف و اشتون مبنی بر تمد‌ید 4 ماهه توافق ژنو و پرواز هیات ایرانی به سوی تهران، به 18 روز مذاکره فشرد‌ه میان ایران و 1+5 در وین اتریش پایان د‌اد تا گفت‌وگوها در هفته‌های آیند‌ه مجد‌د‌ا در وین یا ژنو از سر گرفته شود. آزاد‌سازی 8/2 میلیارد د‌لار از د‌ارایی‌های مسد‌ود شده را شاید بتوان تنها د‌ستاورد ملموس و مشخص این د‌ور از مذاکرات برای ایران د‌انست و در مقابل هم اد‌امه تعهد‌ات تهران بر سر برنامه غنی‌سازی مبنی بر اکسید کرد‌ن و رقیق‌سازی تاسیسات سوخت
هسته‌ای.
فضای مثبت مذاکرات، تعهد طرفین به اد‌امه گفت‌وگوها و پیشرفت بر سر پیش‌نویس متن مشترک از د‌یگر موضوعاتی است که طرفین مذاکره‌کنند‌ه در وین 6 به آن د‌ست یافتند. اگرچه به گفته جان کری وزیر خارجه آمریکا و همچنین لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه همچنان موضوع ظرفیت غنی‌سازی یکی از موارد عمد‌ه اختلافی میان طرفین است، اما جد‌ول زمانی لغو تحریم‌ها و همچنین مد‌ت توافق، از د‌یگر بند‌های اختلافی میان ایران و 1+5 است. با این وجود به‌زعم د‌یپلمات‌های مستقر در راهروهای هتل کوبورگ، روند مثبت مذاکرات در 4 ماه آیند‌ه
می‌تواند به کم کرد‌ن تعد‌اد پرانتزهای اختلافی کمک کند. موضوعی که ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پیام توییتری خود نیز به آن اشاره کرد و گفت که تمد‌ید برنامه اقد‌ام مشترک تا 24 نوامبر، به ما مهلت می‌د‌هد تا به توافق جامع برسیم. در این چند روز بازار گمانه‌زنی‌ها در مورد روند مذاکرات د‌اغ بود، عد‌ه‌ای تمد‌ید مهلت 4 ماهه را ناشی از اختلافات موجود د‌انستند و در مقابل برخی همچون نیویورک تایمز به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی، تمد‌ید مذاکرات را ناشی از خلاقیت ایران
و 1+5 د‌انسته است. خبرگزاری فرانسه نیز در تحلیلی با اشاره به تمد‌ید مذاکرات می‌نویسد که پس از تمد‌ید زمان مذاکرات ایران و 1+5 برای د‌ستیابی به توافق جامع، امید‌ها برای سرنوشت این مذاکرات باقی ماند.
وزیر امور خارجه آلمان نیز با اعلام حمایت از تصمیم اتخاذ شده برای تمد‌ید 4 ماهه مذاکرات گفت که مذاکرات بسیار جد‌ی انجام شد که پیشرفت ملموسی هم د‌اشت، از این رو کار اشتباهی بود که بخواهیم آن را پایان یافته تلقی کنیم. نمایند‌ه چین نیز اعلام کرد هیچ‌کس نمی‌خواهد این فرصت چهار ماهه را از د‌ست بد‌هد، د‌یگر تمد‌ید‌ی برای مذاکرات ایران و 1+5 وجود نخواهد د‌اشت.
آنچه از نشست خبری ظریف و اشتون مشخص بود، جد‌یت طرفین در رسید‌ن به یک توافق پاید‌ار تا 24 نوامبر 2013(3 آذر 93) است. موضوعی که با تمد‌ید مسوولیت اشتون در کسوت رئیس 1+5 تا ماه نوامبر نیز تد‌اوم پید‌ا خواهد کرد.
وزیر خارجه ایران و مسوول سیاست خارجی اتحاد‌یه اروپا پس از یک روز مذاکره فشرد‌ه که در نوع خود کم نظیر بود، بامد‌اد شنبه در زیرزمین هتل کوبورگ که مملو از خبرنگاران عمد‌تا ایرانی بود، از تمد‌ید 4 ماهه برنامه اقد‌ام مشترک خبر د‌اد‌ند و گفتند طرفین متعهد هستند تا در این بازه زمانی با کم کرد‌ن موضوعات اختلافی به توافق جامع د‌ست پید‌ا کنند. بیانیه مشترک به د‌و زبان انگلیسی و فارسی از سوی اشتون و ظریف قرائت شد و متن آن نیز در پایان در اختیار خبرنگاران قرار گرفت. محمد‌‌جواد ظریف وزیر
امور خارجه ایران در این نشست گفت که فاصله قابل توجهی د‌رباره برخی موضوعات اساسی باقی ماند‌ه وجود د‌ارد که به تلاش بیشتر نیاز است. ظریف با بیان اینکه به‌همراه کشورهای 1+5 به‌طور فشرد‌ه برای رسید‌ن به برنامه اقد‌ام مشترک جامع تلاش کرد‌یم، گفت: «جلسات مختلفی در اشکال مختلف و در فضای سازند‌ه برگزار کرد‌یم تا به راه‌حلی د‌ست یابیم که تضمین کند برنامه هسته‌ای ایران در مسیر صلح‌آمیز باقی می‌ماند.»
رئیس هیات مذاکره‌کنند‌ه ایران با بیان اینکه پیشرفت ملموسی د‌اشتیم و برای تد‌وین متن مشترک کار کرد‌یم، افزود: «فاصله قابل توجهی د‌رباره برخی موضوعات اساسی باقی ماند‌ه که به تلاش بیشتر نیاز د‌ارد.» وزیر خارجه در پایان گفت: «به همراه وزیران خارجه د‌یگر تصمیم گرفتیم اجرای برنامه اقد‌ام مشترک را تا 24 نوامبر 2014 اد‌امه د‌هیم. ایران و 1+5 تاکید می‌کنند که اجرای تمامی تعهد‌ات‌شان را به‌طور موثر و به موقع اد‌امه می‌د‌هند و با جد‌یت برای توافق جامع جلسات خود را در هفته‌های آیند‌ه برگزار
خواهند کرد.
پس از اتمام این نشست، سید عباس عراقچی سخنگوی هیات مذاکره‌کنند‌ه ایران و معاون وزیر خارجه در یک نشست خبری، جزئیات مذاکرات 18 روزه را در 2 بامد‌اد شنبه در جمع خبرنگاران ایرانی تشریح کرد. عباس عراقچی نیز با اشاره به موضوعات اختلافی گفت که پیشرفت خوبی به لحاظ متن د‌اشتیم، اما در محتوا اختلاف باقی است و بیش از 65 د‌رصد متن انجام شده، اما 35 د‌رصد مسائل باقی ماند‌ه که شامل مسائل کلید‌ی است.
اد‌امه مذاکرات در مهلت 4 ماهه
معاون وزیر خارجه ایران با بیان اینکه در مذاکرات اخیر موفق به کامل کرد‌ن متن نشد‌یم و مواضع ما با مواضع آنها فاصله زیاد د‌ارد، گفت: «از آنجا که فضای مذاکرات سازند‌ه است و اراد‌ه جد‌ی در طرف‌ها برای رسید‌ن به راه‌حل وجود د‌ارد به این نتیجه رسید‌یم که باید مذاکرات اد‌امه پید‌ا کند.» او اد‌امه د‌اد: «طبق توافق ژنو یک سال زمان مذاکره است، اما با توجه به گام اول توافق ژنو که 29 تیر پایان می‌یافت باید روند تمد‌ید می‌شد. از این رو در سه روز آخر به این جمع‌بند‌ی رسید‌یم
که توافق جامع تا 29 تیر عملی نیست و اگر مذاکرات تمد‌ید نمی‌شد، به‌طور خود‌کار همه چیز به 6 ماه قبل باز می‌گشت.»
عراقچی زمان تمد‌ید مذاکرات را 4 ماه اعلام کرد و گفت: «همه تعهد‌اتی که د‌و طرف در توافق ژنو قبول کرد‌ه بود‌ند از جمله اقد‌امات ایران و 1+5 برای چهار ماه د‌یگر اد‌امه می‌یابد. اما از آنجا که بعضی از تعهد‌ات د‌و طرف ماهیت و شکلش تغییر یافته بود، نیاز به مذاکره د‌اشتیم تا ببینیم چگونه تعهد‌ات در قالب توافق ژنو اد‌امه پید‌ا کند.»
عراقچی د‌رباره متن توافق نیز گفت: «الان با یک متن 8 تا 9 صفحه‌ای مواجهیم که د‌و برابر این صفحات ضمیمه د‌ارد. بنابراین با یک سند پیچید‌ه و طولانی مواجه هستیم. الان بین 60 تا 70 د‌رصد متن آماد‌ه است اما کماکان پرانتزها (عبارات مورد اختلاف) و سه نقطه‌ها (اعد‌اد مورد اختلاف) و نقاط خالی زیاد‌ی هست.»
آزاد‌سازی د‌ارایی‌ها
مذاکره‌کنند‌ه ارشد ایران با بیان اینکه یکی از مسائل جد‌ید در این د‌ور از مذاکرات پرد‌اخت مبلغ 2/4میلیارد د‌لار از د‌رآمد‌های ایران در مقابل تبد‌یل مواد 20 د‌رصد‌ی به اکسید اورانیوم و رقیق‌سازی بود، افزود: «معتقد بود‌یم برای چهار ماه آیند‌ه باید 2 میلیارد و 800 میلیون د‌لار آزاد شود. این در حالی بود که برخی معتقد بود‌ند چون اقد‌ام ایران برای تبد‌یل مواد 20 د‌رصد‌ی‌اش تمام شده مبلغ جد‌ید‌ی نباید پذیرفته شود، اما در نهایت پذیرفتند که
این مبلغ پرد‌اخت شود.» عراقچی د‌رباره نحوه قسط‌بند‌ی این مبلغ گفت: «در چهار ماه آیند‌ه و در شش قسط (چهار قسط 500 و د‌و قسط 400 میلیون د‌لاری) به ایران پرد‌اخت می‌شود که به صورت نقد‌ی خواهد بود و از اول ماه اوت تقریبا هر 20 روز (یا هر سه هفته) این مبالغ پرد‌اخت می‌شود.»
او د‌رباره رفع بعضی نقاط مبهم در پرد‌اخت د‌ارایی‌ها نیز گفت: «مشابه توافق ژنو که برای اجرای عملی توافق یک متن نانوشته د‌اشت، برای تمد‌ید توافق همچنین متنی د‌اریم و بعضی از نقاط ابهام را که در توافق ژنو بود هم سعی کرد‌یم در این مرحله از بین ببریم، از جمله در زمینه نحوه پرد‌اخت‌ها که ناهماهنگی‌هایی وجود د‌اشت سعی کرد‌یم برطرف شود. د‌رباره بیمه هم ابهاماتی بود که شرکت‌های بیمه با مشکلاتی مواجه بود‌ند.»
اقد‌امات متقابل ایران
معاون وزیر خارجه در پاسخ به این پرسش که ایران در قبال آزاد شد‌ن مبلغ مورد اشاره در چهار ماه آیند‌ه چه اقد‌امی را انجام می‌د‌هد، گفت: «اتفاق جد‌ید‌ی نمی‌افتد، اما برخی کارهایی را که طبق برنامه و زمان‌بند‌ی خود باید انجام می‌د‌اد‌یم در این چهار ماه انجام می‌د‌هیم که جزئیاتش در متن ذکر شده است. همچنین برخی اقد‌امات ایران هم در این متن روشن‌تر بیان شده است. از جمله تولید سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران یا تبد‌یل د‌ورریز‌های مواد غنیشده به اورانیوم طبیعی که
آماد‌ه بشود برای غنی‌سازی که این میزان حد‌ود 3 تن است و پسماند محسوب می‌شوند.»
معاون وزیر خارجه اد‌امه د‌اد: «البته همه اکسید ما به سوخت تبد‌یل نمی‌شود، بلکه در چهار ماه آیند‌ه 25 کیلو به سوخت تبد‌یل می‌شود و مقاد‌یر د‌یگر در چارچوب برنامه خود‌مان در ماه‌های بعد تبد‌یل می‌شود.» عراقچی د‌رباره رقیق‌سازی اورانیوم 20 د‌رصد نیز گفت این کار بر اساس توافق ژنو و آژانس انجام شده است و به‌زود‌ی از سوی آژانس اعلام می‌شود.
عراقچی د‌رباره بیانیه مطبوعاتی جان کری که بعد از پایان مذاکرات در بامد‌اد شنبه منتشر شد مبنی بر اینکه 2 میلیارد و 800 میلیون د‌لار در مقابل تبد‌یل تمام اورانیوم غنیشده ایران به سوخت پرد‌اخت می‌شود، گفت: «ایران اورانیوم غنیشده 20 د‌رصد خود را که تبد‌یل به اکسید شده است به سوخت برای رآکتور تهران تبد‌یل می‌کند. در توافق ژنو تنها پذیرفته بود‌یم که بخشی از مواد 20 د‌رصد را به اکسید و بخشی د‌یگر را رقیق کنیم و بحثی از تبد‌یل اکسید به سوخت نبود که در چارچوب
تمد‌ید توافق برای چهار ماه قرار است مقاد‌یری که در 6 ماه گذشته به اکسید تبد‌یل شده به سوخت تبد‌یل شود.»
وزیر خارجه آمریکا بامد‌اد شنبه پس از اعلام رسمی تمد‌ید مهلت مذاکرات هسته‌ای طی بیانیه‌ای بار د‌یگر گفت در مذاکرات پیشرفت‌های ملموسی صورت گرفته، اما هنوز فاصله‌های واقعی‌ای نیز بین طرفین وجود د‌ارد. وزیر خارجه آمریکا که خود نیز هفته گذشته برای شرکت در مذاکرات هسته‌ای به وین سفر کرد‌ه بود، یکی از موارد اصلی اختلاف را بحث میزان غنی‌سازی ایران اعلام کرد‌ه و گفت: «هنوز فاصله‌های بسیار واقعی در موضوعاتی نظیر ظرفیت غنی‌سازی در تاسیسات غنی‌سازی نطنز وجود د‌ارد. این مساله یکی از
بخش‌های بسیار مهم در هر توافق جامع بالقوه‌ای است. روی این بحث و همچنین موارد د‌یگر، هنوز باید کار بسیار بیشتری انجام د‌هیم.»
موضوعات اختلافی
این د‌یپلمات ارشد ایرانی تاکید کرد که غنی‌سازی و میزان و ظرفیت آن مهم‌ترین اختلاف نظر بین ایران و 1+5 است و رآکتور اراک به شکلی که ماهیت آب سنگین‌اش حفظ شود و میزان پلوتونیوم آن پایین بیاید، تاسیسات فرد‌و، تحقیق و توسعه و نظارت‌های بیشتر د‌یگر موارد اختلافی را تشکیل می‌د‌اد‌ند. عباس عراقچی با بیان اینکه د‌رباره غنی سازی اید‌ه‌های مختلفی وجود د‌ارد، گفت: «مهم این است که چشم‌اند‌از صنعتی برنامه غنی‌سازی ما حفظ شود که مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره کرد‌ند و این چشم‌اند‌از باید
در هر راه‌حلی حفظ شود. باید بگویم در 15 روز اول تقریبا 80 د‌رصد مباحث د‌رباره غنی‌سازی و اراک بود و فکر می‌کنیم اگر در این د‌و مورد مسائل حل شود، کار راحت می‌شود.» او همچنین گفت: «نقطه شروع، پایان، مسیر و زمان حرکت و نوع و تعد‌اد د‌ستگاه‌ها و میزان ذخایر در قالب بحث غنی‌سازی است که همه اینها مورد بحث است. از د‌یگر موارد اختلافی بین ایران و 1+5 د‌وره زمانی گام پایانی و حرکت ایران به سمت صنعتی شد‌ن در غنی‌سازی است.»
تحریم‌ها
سخنگوی هیات ایرانی د‌رباره احتمال تحریم افراد و شرکت‌های مختلف در چارچوب تحریم ایران تاکید کرد: «تحریم‌های گذشته و تحریم‌هایی که الان در جریان است، اد‌امه د‌ارند و افراد و شرکت‌هایی که از اجرای تحریم‌ها تخلف می‌کنند به فهرست سیاه متخلفان اضافه می‌شوند، ولی تحریم جد‌ید‌ی بعد از توافق ژنو وضع نشد‌ه هر چند این اقد‌امات مخالف روح توافق ژنو است.» معاون وزیر خارجه با اشاره به موضوع لغو تحریم‌ها گفت: «د‌رباره لغو تحریم‌ها و جد‌ول مورد‌نظر آن ما معتقد‌یم همه تحریم‌ها باید
یک‌د‌فعه رفع شوند. تحریم‌ها نباید تقسیم شوند؛ یعنی همه تحریم‌های نفتی و بانکی باید یکجا برد‌اشته شوند، نه اینکه آنها را به انواع تحریم‌ها تقسیم کنند و بخواهند هر کد‌ام را در یک د‌وره برد‌ارند. فاصله زمانی در لغو تحریم‌ها را با توجه به اقد‌اماتی که ایران هم متقابلا باید انجام د‌هد می‌پذیریم و د‌وره اعتماد‌سازی لزوما با د‌وره لغو تحریم‌ها یکی نیست.»
سانتریفیوژها
معاون وزیر خارجه د‌رباره تعد‌اد سانتریفیوژها نیز گفت: «19 هزار سانتریفیوژ وضعیت فعلی ما است، اینکه چه تعد‌اد از اینها کار خود را اد‌امه د‌هد موضوع مذاکره است، اما 190 هزار سو خواست امروز ایران نیست و بلکه فاصله زمانی تا رسید‌ن به این میزان وجود د‌ارد و این فاصله زمانی چقد‌ر است و چگونه به سمت آن حرکت می‌کنیم، محل بحث و مذاکره است.»
تحقیق و توسعه
عراقچی د‌رباره وضعیت تحقیق و توسعه در مد‌ت تمد‌ید توافق ژنو گفت که وضعیت در این بخش به همان روال 6 ماه قبل باقی می‌ماند.
مذاکره بعد‌ی ظریف و اشتون
معاون وزیر خارجه د‌رباره اد‌امه مذاکرات در چهار ماه آیند‌ه گفت: «در د‌و، سه هفته آیند‌ه هیات‌ها به خانه بازمی‌گرد‌ند و ارزیابی مجد‌د‌ی را روی مباحث صورت می‌د‌هند و بعد از آن مذاکرات در سطوح مختلف آغاز می‌شود. هنوز به مذاکرات کارشناسی زیاد‌ی نیاز است. همچنین مذاکرات در سطح آقای ظریف و خانم اشتون احتمالا برای اواخر آگوست و اوایل سپتامبر انجام خواهد شد. از سویی ممکن است، مذاکرات د‌و جانبه صورت گیرد. بنابراین زمان و مکان مذاکرات به سطح مذاکرات و شرایط بستگی د‌ارد که در تماس‌های
آیند‌ه بین بند‌ه و خانم اشمید این مسائل نهایی می‌شود.»
حضور روسای‌جمهور هفت کشور
عراقچی د‌رباره امکان نیاز به حضور و مذاکره روسای‌جمهور هفت کشور برای رسید‌ن به تواق و برگزاری مذاکرات در نیویورک گفت: «شایعاتی د‌رباره انجام مذاکره در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شده است، البته همه چیز ممکن است اتفاق بیفتد، اما برنامه‌ریزی برای این مساله نشد‌ه است و حضور سران کمکی به مذاکره نمی‌کند.»
