ایران هم امتیاز جدید می‌خواهد
نیویورک یک روز دیگر را با برجام به شب رساند. در حاشیه روزهای پرتردد و ترافیک این شهر، وزرای خارجه ایران و کشورهای ١+٥ یک‌بار دیگر دور هم جمع شدند تا نقایص اجرای این توافق را بررسی کنند.
نیویورک یک روز دیگر را با برجام به شب رساند. در حاشیه روزهای پرتردد و ترافیک این شهر، وزرای خارجه ایران و کشورهای ١+٥ یک‌بار دیگر دور هم جمع شدند تا نقایص اجرای این توافق را بررسی کنند.
به گزارش روزنامه شرق، این دورهم‌نشینی البته با نشست قبل که بعد از اجرای برجام برگزار شده بود، یک تفاوت اساسی داشت؛ چند عضو این نشست تغییر کرده بودند؛ جای «جان کری» دموکرات، وزیر خارجه پیشین آمریکا، «رکس تیلرسون» جمهوری‌خواه نشسته بود و به‌جای «وندی شرمن»، زن سپیدموی مذاکرات هسته‌ای، «نیکی هیلی»، سفیر تندرو جمهوری‌خواه واشنگتن در سازمان ملل، مستقر شده بود. «لوران فابیوس»، وزیر خارجه فرانسه در زمان مذاکرات هسته‌ای، نیز جایش را به «ژان ایو لودریان» داده بود. به‌جای «فیلیپ هاموند»، وزیر خارجه انگلیس در دوران مذاکرات، هم «بوریس جانسون» آمده که البته در این نشست حاضر نشده و یکی از معاونانش در جلسه حاضر شده بود. موضوع جلسه البته بدعهدی‌های آمریکا بود و حرف‌وحدیث‌هایی که ترامپ در این مورد می‌زند که قصد دارد در اکتبر پایبندی ایران به برجام را تأیید نکند. جلسه عصر چهارشنبه به وقت نیویورک، یک‌ساعت‌ونیم به طول انجامید و به ریاست فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برگزار شد. موگرینی همچنان بزرگ‌ترین مدافع برجام در این جلسه بود و امکان هرگونه مذاکره مجدد بر سر این توافق را رد کرد.
مسائل دیگر، مذاکره دیگر
به گزارش ایسنا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از پایان نشست وزرای خارجه کشورهای ١+٥ و ایران در جمع خبرنگاران تأکید کرد که نیازی به مذاکره دوباره در مورد برجام نیست. موگرینی گفت که آمریکا پایبندی ایران به برجام را قبول کرده است. هیچ نیازی برای تغییر توافق هسته‌ای نیست. موگرینی ادامه داد: دیداری صریح و رک داشتیم. همه طرف‌ها توافق داشتند که همه، همان‌طور که آژانس تأیید کرده، به تعهدات خود پایبند بوده‌اند. وی خاطرنشان کرد که گستره توافق هسته‌ای مشخص است و دیگر مسائل باید جداگانه مورد مذاکره قرار بگیرند. موگرینی تأکید کرد که برجام در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسیده و توافقی میان دو کشور نیست.
هرگز نگو هرگز
در پایان این نشست، رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، در جمع خبرنگاران گفت که آمریکا با توافق هسته‌ای ایران مشکلات چشمگیری دارد. وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به این سؤال که توافق با ایران به اعتبار آمریکا در برابر کره‌شمالی صدمه می‌زند، گفت: ماهیت توافق‌ها قرار است متفاوت باشد. او مدعی شد که ایران در برجام انتظارات را برای دستیابی به یک منطقه امن و باثبات‌تر برآورده نکرده است. وزیر خارجه آمریکا همچنین در واکنش به این جمله حسن روحانی مبنی‌بر اینکه هیچ تغییری در توافق هسته‌ای ایجاد نخواهد شد، گفت: «هرگز نگو هرگز». تیلرسون همچنین اذعان کرد که ایران از لحاظ فنی به برجام پایبند بوده است. همچنین او مدعی شد: ایران با انجام آزمایش‌های موشکی بالستیک امنیت آمریکا و منطقه را با خطر روبه‌رو کرده است.
وزیر خارجه آمریکا همچنین درباره دیدارش با همتای ایرانی خود گفته: دیدارش با محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران، به‌دور از عصبانیت و بسیار عمل‌گرایانه برگزار شده است. وزیر خارجه آمریکا به طنز گفته: «او و همتای ایرانی‌اش به طرف هم لنگه کفش پرتاب نکردند و سر هم داد نکشیدند... هرچند اختلافات دو طرف بر سر برجام به قوت خود باقی است...». تیلرسون درباره صحبت‌هایش با ظریف گفت: «بگذارید این را اول بگویم؛ ایرانیان خیلی تحصیلات بالایی دارند و پیچیده هستند. رهبران آنها هم بسیار تحصیل‌کرده و پیچیده هستند و وزیر خارجه ظریف در این دسته‌بندی می‌گنجد». او افزود: «ما درک متفاوتی از رابطه ایالات متحده و ایران داریم؛ اما اینکه آیا می‌توانیم با هم به توافق برسیم، بحث دیگری است. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ما این است که بتوانیم رابطه ایران و آمریکا را تعریف کنیم. ما سابقه‌ای طولانی با ایران نداریم. ٤٠ سال است که رابطه قطع است».
اجماع همه، غیر از یک عضو
همچنین وزیر امور خارجه کشورمان پس از این نشست گفت: جلسه مشخصی بود که در آن تأکید شد نگرش‌ها بر برجام مبتنی‌بر رویکردی همه‌جانبه و چندجانبه است، نه یک‌جانبه و یک قطع‌نامه شورای امنیت نیز آن را مورد تأکید قرار داده است. ظریف در ادامه گفت: در این جلسه موارد نقض مواد ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام و کوتاهی آمریکا در اجرای تعهداتش را که از ابتدای امر شاهد آن هستیم، مطرح کردیم و همه کشورها بر ضرورت اجرای تعهدات از سوی همه طرف‌ها تأکید کردند. او گفت: با توجه به اینکه ایران اعتقاد داشت آمریکا تعهداتش را اجرا نکرده و لفاظی‌هایی که از سوی آمریکا صورت می‌گیرد و به‌ویژه سخنرانی بسیار سخیفی که از سوی رئیس‌جمهور آمریکا انجام شد، نشان‌دهنده دوربودن آمریکا از واقعیات دنیاست. ظریف درباره نتیجه این نشست با بیان اینکه این جلسه غیررسمی بود و این‌طور نبود که در انتها تصمیم‌گیری خاصی انجام شود، افزود: این جلسه برای نشان‌دادن اجماع تمامی اعضای ١+٥ در رعایت برجام بود.
ایران هم امتیاز می‌خواهد
اما محمدجواد ظریف حرف‌های اصلی‌اش را در جمع خبرنگاران و دبیران نیویورک‌تایمز زد. ظریف گفت: اگر آمریکا خواهان امتیازات جدید در توافق هسته‌ای است، ایران نیز امتیازاتی می‌خواهد. محمدجواد ظریف هرگونه مذاکره جدید با آمریکا درباره افزایش مدت‌زمان یا شروط توافق هسته‌ای را رد و تأکید کرد: ایران در صورتی درباره تغییر این توافق صحبت خواهد کرد که تغییرات درباره تمام موضوعات برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) باشد. ظریف تصریح کرد: آیا شما (آمریکایی‌ها) حاضرید ١٠ تن اورانیوم غنی‌شده ایران را بازگردانید. رئیس دستگاه دیپلماسی کشور همچنین گفت: آنچه دولت آمریکا به معنای واقعی خواهان آن بود، این بود که امتیازاتی از ایران را داشته باشد و به‌طور هم‌زمان تلاش کند امتیازات بیشتری به دست آورد، اما واشنگتن یا دیگر طرف‌های توافق امتیازی ندهند. این موضع کاملا خلاف ماهیت هر توافقی است که از مذاکره حاصل می‌شود. به‌طورقطع هیچ توافقی کامل نیست، چراکه یک توافق در نتیجه بده‌بستان به دست می‌آید. در غیر این صورت شما به توافقی دست نخواهید یافت.
ظریف در ادامه موضع دولت آمریکا در قبال توافق هسته‌ای را که گفته خواستار متممی برای این توافق است، رد کرد و گفت: چرا ما باید درباره یک متمم گفت‌وگو کنیم. اگر شما خواهان یک متمم هستید، پس این متمم باید درخصوص تمام موضوعات توافق باشد. وزیر امور خارجه ایران علاوه بر این درباره ادعای دولت آمریکا مبنی‌بر اینکه تهران روح توافق هسته‌ای را نقض کرده است، گفت تمامی این شکایات خارج از چارچوب توافق است. موضوعی که مورد تأیید تمام طرف‌های توافق هسته‌ای غیر از آمریکاست. ظریف با اشاره به نشست روز چهارشنبه وزیران امور خارجه ایران و گروه ١+٥ در نیویورک گفت از اینکه تمام حاضران به جز یک نفر (آمریکا) گفتند توافق هسته‌ای خوب است، امیدوار شده است. به نوشته نیویورک‌تایمز، واضح است که اشاره وزیر امور خارجه ایران به رکس تیلرسون، همتای آمریکایی‌اش بوده است.
مکرون امیدوار است
رئیس‌جمهور فرانسه با ادعای اینکه برجام کافی نیست، تأکید کرد هنوز از متقاعدکردن ترامپ برای تغییر دیدگاهش درباره توافق هسته‌ای با ایران ناامید نشده است. این در حالی است که گفته شده ترامپ اعلام کرده است تصمیم خود را درباره برجام گرفته است. مایک پنس معاون رئیس‌جمهور آمریکا در همین مورد گفت: ترامپ تصمیم خود را درباره برجام در زمان مناسب اعلام خواهد کرد. ما ضرب‌الاجلی در اواسط ماه اکتبر داریم که آیا توافق ایران را تأیید کنیم یا خیر.
ترافیک ملاقات‌های دوجانبه
اگرچه برجام موضوع اصلی اغلب ملاقات‌های وزیر خارجه ایران با همتایانش در نیویورک بود اما ملاقات‌های دوجانبه متعددی هم داشت. روابط دوجانبه، برجام و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی از محورهای گفت‌وگوی دو وزیر خارجه بود. رویترز گزارش داد وزیر خارجه چین گفته این کشور از برجام حمایت می‌کند و امنیت آن را برقرار خواهد کرد. «ونگ یی» گفته وضعیت کنونی کره‌شمالی نشان‌دهنده اهمیت توافق هسته‌ای با ایران است. همچنین وزیران امور خارجه ایران و فرانسه در نیویورک با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. در این دیدار «محمدجواد ظریف» و «ژان ایو لودریان» درخصوص روابط دوجانبه و مسائل منطقه به‌ویژه همه‌پرسی در کردستان عراق گفت‌وگو و بر حفظ تمامیت ارضی عراق و احترام به قانون اساسی تأکید کردند. وزیران امور خارجه استرالیا و اردن نیز به صورت جداگانه با همتای ایرانی خود در نیویورک دیدار و گفت‌وگو کردند. روابط دوجانبه، مسائل کنسولی، برجام، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی از محورهای گفت‌وگوی وزیران امور خارجه ایران و استرالیا بود. همچنین وزیران امور خارجه ایران و اردن درباره مسائل دوجانبه و منطقه‌ای به صورت کوتاه گفت‌وگو کردند. ظهر پنجشنبه وزیران امور خارجه ایران و کانادا دیدار و گفت‌وگو کردند. در این ملاقات درباره مسائل دوجانبه و همچنین موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی شد. این ملاقات در حالی انجام شد که ایران و کانادا همچنان در شرایط قطع رابطه به سر می‌برند. از دیگر ملاقات‌های دوجانبه ظریف، دیدار او با وزیران امور خارجه اسلوونی و دانمارک بود. راه‌های تقویت روابط دوجانبه، برجام و مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله همه‌پرسی در کردستان عراق جزء موضوعات این ملاقات‌ها بود. وزرای خارجه ایران و هلند نیز با یکدیگر در نیویورک دیدار کردند. در دیدار «برت کُندرس» و محمدجواد ظریف مسائل مختلف روابط دوجانبه و راه‌های گسترش آن مورد گفت‌وگو و تبادل نظر قرار گرفت. مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی و نیز برجام از دیگر محورهای گفت‌وگوی دو مقام بود. وزیر امور خارجه هلند ضمن حمایت هلند از برجام بر لزوم پایبندی به آن تأکید کرد. وزیران امور خارجه الجزایر، بلاروس، نروژ و نامیبیا نیز دیدارهای جداگانه‌ای با محمدجواد ظریف داشتند.
موگرینی: خروج آمریکا از برجام نقض قطع‌نامه شورای امنیت است
ایسنا: مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تأکید بر اینکه ایران به برجام پایبند است، گفت خروج آمریکا از توافق هسته‌ای به منزله نقض توافق و نقض یک قطع‌نامه شورای امنیت است.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان در پاسخ به این سؤال که توافق هسته‌ای مورد تهدید است؟ اظهار کرد: این یک توافق بین‌المللی و یک قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل است. بنابراین سرنوشت آن در دستان یکی از طرف‌ها قرار ندارد. این توافق به تمام جامعه بین‌الملل تعلق دارد و همان‌طور که اروپایی‌ها تضمین خواهند داد توافق پابرجا می‌ماند... ما با ایران به توافقی دست یافتیم که تنها به موضوع هسته‌ای رسیدگی می‌کند، هرچند مسائل زیاد دیگری برای رایزنی با ایران داریم. توافق هسته‌ای در حال اجرا و کارساز است. وی افزود: ما یک بحران هسته‌ای در شرق یعنی کره‌شمالی داریم و یک توافق هسته‌ای که دارد کار خودش را می‌کند. یک بحران هسته‌ای درحال‌حاضر کافی است. ما باید نظام منع اشاعه را تقویت کنیم نه آنچه را کارساز بوده است ، از بین ببریم. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به سؤالی درخصوص تلاش دولت ترامپ برای بازگشایی مذاکرات درباره توافق هسته‌ای تأکید کرد: این یک توافق هسته‌ای است که ١٠٤ صفحه دارد و ١٢ سال به صورت فشرده برای آن مذاکره شد که تمام جنبه‌های یک برنامه هسته‌ای را پوشش می‌دهد. هر موضوعی که خارج از چارچوب این توافق است می‌تواند و باید حل شود، اما نه در داخل چارچوب این توافق. موگرینی ادامه داد: این یک توافق جداگانه است. توافق هسته‌ای کارساز بوده و همه آن را تأیید کرده‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید می‌کند که ایران به تمام تعهدات مرتبط هسته‌ای خود پایبند است. آخرین‌بار ١٠ روز پیش بود، بنا بر این توافق مؤثر بوده و نباید نابود شود. وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه برجام قرار بوده است تمام رفتارهای ایران را پوشش دهد؟ گفت: خیر. این یک توافق بسیار دقیق درباره موضوعات هسته‌ای است. من روی این مسئله تأکید می‌کنم. شاید انتظاراتی وجود داشته باشد که این توافق مبنایی برای روابط دوجانبه متفاوت میان ایران و آمریکا باشد، اما مسیر سیاسی جداگانه‌ای از توافق هسته‌ای طی می‌کند. موگرینی همچنین در پاسخ به این سؤال که آمریکا از برجام خارج شود، چه اتفاقی برای این توافق می‌افتد؟ بیان کرد: چنین اقدامی (خروج آمریکا از توافق) نقض توافق هسته‌ای است، نه خروج از توافق یا تلاش برای مذاکره مجدد. همان‌طور که گفتم این یک معاهده دوجانبه نیست، بلکه قطع‌نامه شورای سازمانی بین‌المللی است که آمریکا نمی‌تواند آن را نقض کند.
