یک لکه آبی منحصر به فرد
منطقه کجی نمکزار نهبندان واقع در حوضه آبریز شرق، از سال ۱۳۸۶ به عنوان منطقه شکار ممنوع و سرانجام از سال ۱۳۸۹ به عنوان پناهگاه حیات وحش کجی نمکزار نهبندان معرفی شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: پوشش گیاهی حاشیه تالاب کجی نمکزار مکان مناسبی برای آشیانه‌سازی و تخمگذاری این پرندگان محسوب می‌شود و وجود یک لکه آبی در دل کویر و ایجاد یک میکروکلیمای متفاوت همراه با پوشش گیاهی در کنار مهاجرپذیری چندین هزار پرنده در فصول آبگیر، تالاب کجی نمکزار را به یک منطقه ارزشمند در سطح ملی و خصوصاً برای مردم داخل استان تبدیل کرده است.
حسن اکبری اظهار کرد: منطقه کجی نمکزار نهبندان واقع در حوضه آبریز شرق، از سال ۱۳۸۶ به عنوان منطقه شکار ممنوع و سرانجام از سال ۱۳۸۹ به عنوان پناهگاه حیات وحش کجی نمکزار نهبندان معرفی شد.
وی با بیان اینکه محدوده تالابی پناهگاه از سال ۱۳۹۷ در فهرست تالاب‌های ملی کشور قرار گرفته است، تصریح کرد: وسعت پناهگاه حیات وحش کجی نمکزار نهبندان ۲۲ هزار و ۲۱۹ هکتار و عرصه تالابی آن ۷۰۰ هکتار، عمق تالاب هم در سال‌های متفاوت و شرایط آبی مختلف بین ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر و منبع تامین آن نیز رواناب سطحی و آب زیرزمینی است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: تالاب کجی نمکزار نهبندان یکی از زیستگاه‌های منحصر به فرد در جنوب استان خراسان جنوبی است؛ این محدوده تالابی در حقیقت شوره‌زاری است وسیع که به خاطر پایین بودن سطح ارتفاع آن نسبت به مناطق اطراف، روان آب‌های سطحی را در خود جمع‌آوری می‌کند و یک تالاب فصلی به شمار می‌آید.
اکبری با بیان اینکه منبع تأمین آب این تالاب عمدتاً روان آب‌های سطحی و جریانات زیرسطحی است، تصریح کرد: از آنجا که در فصل‌های پاییز و زمستان این تالاب دارای آب است، به محل امنی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و زمستان گذران تبدیل شده و همه ساله پذیرای حدود پنج هزار پرنده مهاجر و بعضاً کمیاب کشور است.
وی بیان کرد: پوشش گیاهی حاشیه تالاب مکان مناسبی برای آشیانه‌سازی و تخمگذاری این پرندگان محسوب می‌شود و وجود یک لکه آبی در دل کویر و ایجاد یک میکروکلیمای متفاوت همراه با پوشش گیاهی در کنار مهاجرپذیری چندین هزار پرنده در فصول آبگیر، تالاب کجی نمکزار را به یک منطقه ارزشمند در سطح ملی و خصوصاً برای مردم داخل استان تبدیل کرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: با توجه به اینکه تالاب کجی نمکزار نهبندان در منطقه پست و دشتی قرار گرفته است، دارای چشم انداز ۳۶۰ درجه است و عوارض برجسته و شاخصی جز پوشش گیاهی گز و تاغ در سمت راست و مراتع در سمت چپ اطراف تالاب مشاهده نمی‌شود؛ دید مقابل نیز پهنه آبی تا افق را در برمی‌گیرد.
اکبری با بیان اینکه همچنین بقایای مجسمه‌های نمکی تالاب کجی نمکزار نهبندان در درون آب و بین تاغ زارها چشم اندازهای منحصر به فرد و زیبایی را خلق کرده است، اظهار کرد: با توجه به شوری و TDS بالا و همچنین فصلی بودن این تالاب شرایط حیات برای هیچ گونه‌ای از پلانکتونها، کفزیان، ماهیان و... وجود ندارد.
وی بیان کرد: تنها گونه‌ای که در بستر تالاب در زمان آبگیری و مرطوب شدن خاک وجود دارد، لارو حشره‌ای از گروه مگس‌ها است که باعث ایجاد یکی از زنجیره‌های غذایی مهم درتالاب کجی نمکزار شده است؛ این لارو در فصل زمستان باعث جذب پرندگان کنارآبزی(مانند آبچیلیک) و اردک‌ها به تالاب می‌شود.
اکبری با بیان اینکه اردک‌های روی آب چرمانند سرسبز و خوتکا علاوه بر مواد گیاهی از برخی مواد جانوری نظیر لارو حشرات تغذیه می‌کنند، تصریح کرد: به ویژه اینکه در فصل بهار حضور بسیاری از پرندگان راسته گنجشک سانان (به عنوان مثال، چلچله‌ها) در تالاب که دائما در سطح نزدیک به ورقه آب درحال صید حشرات هستند این احتمال را تقویت می‌کند که حشرات دیگری نیز در سایر فصول در این تالاب وجود دارند.
وی افزود: نتیجه آنکه وجود فراوان نوعی لارو حشره از نوع مگس در این آب‌های شور و ظاهراً فاقد حیات، در زمستان باعث جذب پرندگانی کنار آبزی می‌شود که دائما با منقار خود در لابلای بستر گلی مشغول جستجوی غذا هستند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: آخرین مرحله از اعتبارات ابلاغی ملی به استان خراسان جنوبی در قالب طرح "حفاظت، پایش و احیای تالاب‌ها و رودخانه‌های در معرض خطر" در سال ۱۳۹۹ به مبلغ ۵۰۰۰ میلیون ریال بوده که در قالب سه طرح اجرای برنامه عملیاتی ظرفیت سازی، مشارکت و آگاهی رسانی، تدوین و تکمیل طرح مدیریت زیست بومی تالاب کجی نمکزار نهبندان(در دست اقدام) و ارتقاء، تکمیل و تجهیز شبکه ارتباطی مخابراتی – رادیویی پاسگاه حفاظتی تالاب(اتمام یافته) در دستور کار این اداره کل قرار گرفته است.
اکبری با بیان اینکه آموزش جوامع محلی برای حفاظت از تالاب لازم است، یادآور شد: تلاش ما بر این است که اکوسیستم طبیعی تالاب همانگونه که هست، باقی بماند چراکه اگر نظم طبیعت برهم بخورد اثرات جبران ناپذیری بر زندگی انسان‌ها نیز خواهد گذاشت.
