ایران؛ فاجعه ای به نام قرعه کشی!/ لاتاری خودرو در ایران؛ بازی ناعادلانه با امید های مردم

به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصاد۲۴، تصور کنید در کشوری که آن را قدرت اول منطقه و پسر بزرگ خاورمیانه می خوانند، زیست می کنید؛ اما با داشتن منابع عظیم انرژی و ظرفیت بالای صنعتی، برای خرید یک خودروی ملی آن هم با نازل ترین کیفیت، باید وارد صف قرعه کشی شوید. در یک لاتاری که حدود ۳ میلیون نفر امکان ثبت نام دارند و تنها ۶ درصد از آن ها شانس برنده شدن!

این وضعیت برای مصرف کنندگان ایرانی در حالی رخ می دهد که کمپانی های بزرگ جهانی نظیر فولکس واگن، مرسدس بنز و تویوتا نه تنها خودروی مورد نظر مشتریان خود را بدون نیاز به قرعه کشی در دسترس قرار می دهند، بلکه با استفاده از سیستم های پیشرفته توزیع و مدیریت زنجیره تأمین، تجربه ای بی نقص و شفاف در تحویل خودرو ایجاد می کنند. این مقایسه یک پیام واضح دارد: سیستم تحویل خودرو در ایران، به طرز فاجعه باری ناکارآمد و قدیمی است!

فولکس واگن؛ نمونه ای از یک سیستم مدرن و کارآمد

فولکس واگن، به عنوان یکی از بزرگترین خودروسازان دنیا، سیستم تحویل بسیار منظم و مشتری محوری دارد. خریداران به طور معمول می توانند به راحتی از میان چندین مدل و آپشن های شخصی سازی شده انتخاب کنند و تحویل خودرو در یک بازه زمانی معین و کوتاه (معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه) انجام می شود. این شرکت از فرآیندهای پیشرفته ای بهره می برد که به مشتریان این امکان را می دهد تا خودروی سفارشی خود را با کمترین میزان انتظار دریافت کنند.

سیستم های ردیابی پیشرفته و سیستم تحویل مستقیم از کارخانه در فولکس واگن، تجربه ای منحصر به فرد برای مشتریان فراهم می کند. یکی از برجسته ترین ویژگی های فولکس واگن، مرکز تحویل خودرو در شهر ولفسبورگ آلمان است که به یکی از جاذبه های گردشگری این کشور تبدیل شده است. در این مرکز، خودروهای مشتریان به صورت روباتیکی در برج های شیشه ای نگهداری و آماده تحویل می شوند و مشتریان می توانند در فرآیندی ساده و شفاف، خودروی خود را در کمتر از چند هفته دریافت کنند. در سال ۲۰۱۹، بیش از نیم میلیون خودرو در این مرکز تحویل داده شد. حال اگر این سیستم را با وضعیت قرعه کشی در ایران مقایسه کنیم، به وضوح مشاهده می کنیم که ایران خودرو و سایر خودروسازان داخلی، حتی در تصور نیز نمی توانند به این سطح از خدمات نزدیک شوند.

مرسدس بنز؛ تحویل شخصی سازی شده و بی عیب

مرسدس بنز، غول خودروسازی آلمان، به دلیل خودروهای لوکس خود در سراسر جهان شناخته شده است. اما آنچه مرسدس را متمایز می کند، نحوه ارائه خدمات تحویل است که به طور کامل برای هر مشتری شخصی سازی می شود. مشتریان می توانند از ابتدا تا انتهای فرآیند سفارش و تحویل خودرو را مطابق با سلیقه و نیاز خود مدیریت کنند. این شرکت حتی این امکان را برای مشتریان فراهم کرده است که از خانه خود فرآیند تحویل را پیگیری کنند. مشتری می تواند با ورود به سیستم آنلاین مرسدس بنز، اطلاعات دقیق درباره زمان و نحوه تحویل را مشاهده کند و حتی تغییراتی در محل تحویل اعمال کند. م

مرسدس بنز با ارائه چنین خدماتی نه تنها مشتری را راضی می کند، بلکه سطحی از مسئولیت پذیری و شفافیت را ارائه می دهد که در ایران حتی یک تصور دور از ذهن است.یکی از ویژگی های بارز مرسدس بنز این است که در صورت بروز هرگونه تاخیر، مشتریان از برنامه دقیق تحویل و دلایل تاخیر مطلع می شوند. این شفافیت و مسئولیت پذیری در تضاد کامل با وضعیت در ایران است که مشتریان ماه ها در انتظار نتایج قرعه کشی باقی می مانند، بدون هیچ تضمینی برای تحویل خودرو

تویوتا، الگویی از تولید ناب و تحویل بهینه

تویوتا، یکی از پیشگامان صنعت خودروسازی در جهان، نیز سیستم های پیشرفته ای برای تحویل خودروهای خود دارد. این شرکت با بهره گیری از مدل تولید ناب (Toyota Production System)، نه تنها زمان تحویل خودرو را به حداقل رسانده بلکه فرآیندهای تولید و تحویل را نیز بهینه سازی کرده است. در ژاپن، مشتریان به طور معمول خودروهای سفارشی خود را ظرف مدت ۳ تا ۶ هفته تحویل می گیرند.

علاوه بر این، تویوتا سیستم های ردیابی دقیق برای مشتریان خود فراهم کرده تا هر لحظه بتوانند وضعیت خودروی خود را مشاهده کنند. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۱، تویوتا توانست بیش از ۹ میلیون خودرو را در سراسر جهان به مشتریان تحویل دهد که نشان از کارایی بالای این کمپانی دارد. در مقابل، ایران خودرو نه تنها نمی تواند خودروها را به موقع تحویل دهد، بلکه با ایجاد سیستم های ناعادلانه قرعه کشی، مشتریان را در شرایطی قرار می دهد که تحویل خودرو به یک مسئله شانسی تبدیل شده است.

حال که سیستم های تحویل در فولکس واگن، مرسدس بنز و تویوتا را مرور کردیم، بازگردیم به وضعیت اسفناک ایران. در اینجا نه از شفافیت خبری هست و نه از تحویل سریع و دقیق. سیستم قرعه کشی خودرو در ایران، به جای آنکه به راه حلی برای مدیریت تقاضا تبدیل شود، به یک بحران اجتماعی و اقتصادی بدل شده است. ایران خودرو در آخرین طرح فروش خود اعلام کرد که از میان ۳ میلیون و ۵۳ هزار ثبت نام کننده، تنها ۳۵ هزار نفر موفق به دریافت خودرو شده اند؛ یعنی کمتر از ۶ درصد از شرکت کنندگان به خودرو دسترسی خواهند داشت. این وضعیت نه تنها باعث سرخوردگی اجتماعی شده، بلکه شکاف بین اقشار مختلف جامعه را نیز تعمیق می کند. از یک سو، خوش شانس ها با قیمت کارخانه خودرو خریداری می کنند و از سوی دیگر، باقی افراد باید با قیمت های کاذب در بازار آزاد دست و پنجه نرم کنند. اما چرا این سیستم تا این حد ناکارآمد و ناعادلانه است؟

سیستم ناکارآمد یا عدم مدیریت فروش خودرو؟

به گزارش اقتصاد ۲۴، با نگاه دقیق به آمار، به وضوح مشخص است که تقاضا برای خودرو در ایران به طرز قابل توجهی بیشتر از عرضه است. ایران خودرو در طرح اخیر خود با وجود عرضه ۱۱۵ هزار خودرو، بیش از ۳ میلیون متقاضی داشت که بیش از نیمی از این تقاضاها به مصرف کنندگان عادی اختصاص یافته بود. این عدم تناسب بین تقاضا و عرضه، خود هشداری است که نشان می دهد سیاست های فعلی دولت و خودروسازان داخلی به درستی تنظیم نشده اند. به گفته کارشناسان، این روش توزیع خودرو نه تنها موجب افزایش اعتماد مردم به دولت نمی شود، بلکه باعث ایجاد سرخوردگی اجتماعی و نارضایتی عمومی نیز شده است.

تبعیض در توزیع خودرو، خوش شانس ها و بازندگان

یکی از پرسش های اساسی که ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده این است که چرا برخی باید خودرو را با قیمت کارخانه بخرند و دیگران مجبور به خرید در بازار آزاد با قیمت های کاذب شوند؟ این موضوع به ویژه زمانی دردناک تر می شود که نگاهی به آمار تعداد برندگان بیاندازیم. از ۳ میلیون ثبت نام کننده، تنها ۳۵ هزار نفر خودرو دریافت می کنند، در حالی که بقیه تنها ناامیدی و سرخوردگی را تجربه خواهند کرد. این تبعیض در دسترسی به خودرو باعث شده تا عده ای از جامعه شناسان این وضعیت را نشانه ای از ناکارآمدی سیاست های دولت بدانند. این سیستم، به جای حل مشکلات، صرفاً نابرابری را تقویت می کند و باعث ایجاد دوگانه خوش شانس ها و بازندگان در جامعه می شود.

تحویل با تأخیر و شرایط نامعلوم

یکی از مشکلات اساسی دیگر این سیستم، زمان طولانی تحویل خودرو است. طبق اعلام ایران خودرو، موعد تحویل محصولات عرضه شده در این طرح فروش، نیمه دوم سال ۱۴۰۳ خواهد بود؛ یعنی شرکت کنندگان باید حداقل یک سال منتظر تحویل خودروی خود باشند. این در حالی است که بسیاری از مشتریان در این بازه زمانی با مشکلات اقتصادی و نوسانات قیمت مواجه خواهند شد، اما همچنان باید به قرارداد خود پایبند بمانند.

بیشتر بخوانید: ۵۱ درصد از سهام شرکت های خودروساز داخلی در اختیار آقازاده هاست!/ ثبت نام های خودرو جز سرگرمی، نتیجه ای به همراه ندارد

این وضعیت به خصوص برای کسانی که در روش پیش فروش شرکت کرده اند، ناعادلانه تر است. تحویل خودرو برای این گروه ممکن است چهار تا شش ماه پس از انعقاد قرارداد طول بکشد، و این در حالی است که شرایط اقتصادی کشور می تواند در این مدت تغییرات زیادی داشته باشد و قدرت خرید مشتریان کاهش یابد.

پیامدهای اجتماعی و اقتصادی

این سیستم ناکارآمد تحویل خودرو، تنها یک مسئله اقتصادی نیست؛ بلکه تأثیرات عمیقی بر وضعیت اجتماعی و روانی جامعه نیز دارد. مردم به دلیل عدم دسترسی عادلانه به این نوع از کالاها مانند خودرو، اعتماد خود به دولت و نهادهای دولتی را از دست می دهند. این بی اعتمادی به گفته برخی از کارشناسان، به بحران های اجتماعی بزرگتری منجر خواهد شد. به خصوص در شرایطی که بسیاری از مردم برای تأمین نیازهای روزمره خود با چالش های زیادی روبه رو هستند، چنین سیاست هایی باعث افزایش نارضایتی عمومی و تشدید احساس نابرابری می شود. اما سؤال اصلی اینجاست: آیا ادامه این سیستم قرعه کشی خودرو به نفع مردم است؟ پاسخ به وضوح نه است. این روش به جای آنکه راه حلی برای مدیریت تقاضا باشد، به یک منبع بحران و نارضایتی اجتماعی تبدیل شده است. دولت و خودروسازان باید به جای تکیه بر سیستم های ناکارآمد و ناعادلانه، به دنبال راه حل های ساختاری و بلندمدت باشند که نیازهای واقعی جامعه را برطرف کند.

دلایل شکست سیستم ایران خودرو

به گزارش اقتصاد ۲۴، سیستم قرعه کشی و عدم توانایی در تحویل به موقع خودرو به چندین عامل بازمی گردد. نخست، عدم شفافیت در مدیریت زنجیره تأمین و تولید است. بسیاری از قطعات و مواد اولیه برای تولید خودرو در ایران یا از خارج وارد می شوند یا به دلیل تحریم ها با مشکل تأمین مواجه هستند. دوم، فساد سیستماتیک و نبود رقابت واقعی در صنعت خودروسازی داخلی است که مانع از بهبود کیفیت و کارایی فرآیندهای تولید و تحویل می شود. سوم، تقاضای بالا و عدم توانایی تولید کافی.

با توجه به محدودیت های تولیدی ایران خودرو و سایر خودروسازان داخلی، تقاضا برای خودروهای داخلی بسیار بیشتر از عرضه است. این موضوع باعث شده است که سیستم قرعه کشی به عنوان راه حلی برای مدیریت تقاضا معرفی شود، اما در حقیقت این راه حل به جای مدیریت صحیح تقاضا، نارضایتی و بحران ایجاد کرده است.

ضرورت تغییرات ساختاری در سیستم فروش خودرو در کشور

در حالی که خودروسازان بزرگ جهان از تکنولوژی های پیشرفته و سیستم های کارآمد برای تحویل خودرو استفاده می کنند، سیستم ناکارآمد و غیرشفاف ایران خودرو نشان از نیاز فوری به اصلاحات بنیادین دارد. با وجود منابع عظیم داخلی و نیروی انسانی توانمند، ایران به دلیل مشکلات ساختاری، فساد و مدیریت ضعیف، از ارائه خدمات مناسب به مشتریان خود بازمانده است. برای خروج از این بحران، ضروری است که خودروسازان داخلی از تجربیات و الگوهای جهانی بهره گیرند و سیستم های توزیع و تحویل خود را بهبود بخشند تا بتوانند به سطح استانداردهای جهانی نزدیک شوند.