دنده مرده چیست و چه مضراتی دارد؟

مضرات رانندگی با دنده مرده چه هستند؟ دنده مرده در گیربکس اتوماتیک نیز وجود دارد؟ در این مطلب به این پرسش ها پاسخ می دهیم.

دنده مرده چیست؟

 هنگامی که دور موتور خودرو از حد مشخصی پایین تر باشد، باید دنده را به مرحله قبل بازگردانید یا در اصطلاح دنده معکوس بدهید. درصورتی که دنده معکوس نداده باشید، دور موتور بیش از حد کاهش می یابد و خودرو در حالت دنده مرده قرار می گیرد.

در خودروهای معمول بازار ایران که به موتورهای چهارسیلندر مجهزند، دور موتور باید بیشتر از 2000 دوربردقیقه باشد. اگر دور موتور از 2000 دوربردقیقه کمتر شود و شما دنده را عوض نکرده باشید، خودرو در حالت دنده مرده قرار می گیرد. عبارت دنده مرده به ناهماهنگی در سرعت چرخش موتور و گیربکس اشاره دارد. در واقع برای هر وضعیت حرکت موتور، یک وضعیت حرکت گیربکس نیز تعریف شده که این دو حالت باید با هم هماهنگ باشند.

رانندگی با دنده مرده آسیب زیادی به مجموعه موتور و گیربکس خودرو وارد می کند. رانندگان تازه کار به دلیل نداشتن آشنایی کامل با خودرو یا بی توجهی به دور موتور هنگام حرکت، بارها این اشتباه را می کنند. همچنین ممکن است به دلیل جلوگیری از برخورد با موانع هنگام حرکت و اجرای مانورهای حرکتی، زمان لازم برای تعویض دنده را نداشته باشید.

منظور از دنده مرده چیست؟

هنگام رانندگی باید سرعت خودرو و دنده هماهنگ باشد. درصورتی که در دور موتور کمتر از ۳ و ۴ هزار دنده را عوض کنید، از دنده مرده استفاده کرده اید. نشانگر دور موتور همیشه جلوی چشم راننده است؛ بنابراین اگر نمی توانید از روی صدای خودرو زمان درست تعویض دنده را متوجه شوید، بهتر است نیم نگاهی به آمپر دور موتور بیندازید.

دنده مرده دادن یعنی قبل از رسیدن موتور به حداکثر گشتاور، دنده تعویض شود؛ با این کار بخشی از توان خودرو استفاده نمی شود. تکرار این کار در طولانی مدت به گیربکس و موتور آسیب می رساند.

مضرات رانندگی با دنده مرده

حرکت خودرو با دنده سبک نه تنها شتاب را کاهش می دهد، بلکه صدای ناهنجاری نیز تولید می کند. صدای دنده مرده در واقع نشان دهنده نبود تطبیق گیربکس و سرعت موتور است.

درصورتی که به این کار ادامه دهید، عوارض جبران ناپذیر زیر گربان گیرتان خودروتان خواهد شد.

• کاهش شدید شتاب خودرو

• روغن سوزی موتور

• خرابی رینگ و پیستون

• خرابی بوش سیلندر

• خرابی کلاچ

• احتمال پارگی و خرابی تسمه تایم

• خرابی و فرسودگی سوپاپ

• ایرادات جدی در سیستم خنک کننده

دلایل دنده مرده در گیربکس اتوماتیک

در خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک، ای سی یو یا همان سیستم کامپیوتری خودرو دنده را مطابق با میزان فشاری که پا به پدال گاز می آورد، عوض می کند. درصورتی که مشکلاتی در سیستم کامپیوتری خودرو به وجود آمده باشد، ممکن است تعویض دنده به درستی انجام نشده و دنده مرده در گیربکس اتوماتیک رخ دهد؛ بنابراین برای رفع مشکل دنده مرده در خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک بهتر است موضوع را با متخصص در میان بگذارید.

روش صحیح دنده دادن را بیاموزید

بهترین دور موتور برای تعویض دنده بین 3 تا ۴ هزار دور در دقیقه است. در این حالت، صدای خودرو زمان مناسب تعویض دنده را نشان می دهد. اگر این صدا را به درستی تشخیص نمی دهید، باید با استفاده از آمپر دور موتور، زمان درست تعویض دنده را تعیین کنید. همچنین می توانید طبق راهنمای زیر، باتوجه به سرعت خودرو دنده مناسب را انتخاب کنید:

• صفر تا ۲۵ کیلومتر در ساعت با دنده یک

• ۲۵ تا ۴۰ کیلومتر در ساعت با دنده دو

• ۴۰ تا ۷۰ کیلومتر در ساعت با دنده سه

• ۷۰ تا ۹۰ کیلومتر در ساعت با دنده چهار

• سرعت های بالاتر از ۹۰ کیلومتر در ساعت با دنده پنج

استفاده از دنده سنگین

معمولاً به دنده 1 و 2 دنده سنگین می گویند و زمانی که می خواهید از نهایت قدرت خودرو بهره ببرید، باید از آن ها استفاده کنید. استفاده از این دنده ها در موارد زیر پیشنهاد می شود:

• حرکت در سربالایی یا سراشیبی با شیب تند

• استفاده کمتر از ترمز و کنترل بهتر سرعت

در خودروهای اتوماتیک، گیربکس به صورت خودکار دنده را عوض می کند. بهتر است هنگام رانندگی با خودرو مجهز به گیربکس اتوماتیک، اجازه بدهید گیربکس در حالت درایو یا D دنده ها عوض کنید و آن را در حالت دستی قرار ندهید. بااین حال اگر گیربکس اتوماتیک خودرو شما دنده ها را درست عوض نمی کند، باید دنبال رفع ایراد آن باشید.