تغییر چهره سایت‌های استراتژیک خودروسازان
تین نیوز | در روزهایی که بحث فروش سهام خودروسازان داخلی به خارجی‌ها داغ تر از همیشه است، یک علامت سوال بزرگ در ذهن افکار عمومی ایجاد شده و آن، «ترکیب جدید خطوط تولید شرکت‌های خودروساز کشور» است. این علامت سوال از دو جهت شکل گرفته؛ اول اینکه با فروش سهام به خارجی‌ها، تکلیف خودروهای قدیمی چه خواهد شد و دوم آنکه چه سرنوشتی در انتظار دیگر محصولات تولیدی خودروسازان خواهد بود.
طبق اخبار منتشر شده، خودروسازان داخلی در حال واگذاری برخی سایت‌ها و خطوط تولید خود به خارجی‌ها هستند و این به آن معنا است که تمام یا بخشی از ظرفیت تولید آنها در اختیار خریدار خارجی قرار خواهد گرفت. بر این اساس، سایپا بخشی از سهام سایت کاشان خود را به سیتروئن فرانسه واگذار خواهد کرد، سایتی که تیبا و پراید دو محصول پرتیراژ در آن به تولید می‌رسد.
از آن سو شلوغ ترین سایت ایران خودرو یعنی خراسان نیز به احتمال زیاد میزبان محصولات جدید پژو خواهد شد و این در حالی است که سایت موردنظر محصولات پرتیراژی مانند پژو 405 و پارس تولید می‌کند. با این حساب، فضای تولید برای خودروهای فعلی (در هر دو خودروساز بزرگ کشور) محدود می‌شود و ریشه پرسش بزرگی که در ذهن افکار عمومی مبنی‌بر «سرنوشت نامعلوم خودروهای فعلی» پیش آمده نیز، همین جا است.
در این مورد سه سناریو اصلی مطرح می‌شود؛ سناریوی اول می‌گوید که با واگذاری سهام سایت‌های تولیدی خودروسازان کشور به خارجی‌ها، روند خروج تدریجی خودروهای قدیمی آغاز و خودروهای جدیدتر نیز همچنان به تولید خواهند رسید. سناریوی دوم نیز به این شکل است که علاوه بر باقی ماندن خودروهای جوان تر، محصولات قدیمی نیز به سایر خطوط تولید خودروسازان منتقل و تولیدشان همچنان ادامه خواهد یافت. اما سناریوی سوم که احتمال اجرای آن کمتر از دو سناریوی دیگر است، بر خروج کامل خودروهای قدیمی از خطوط تولید سایت‌های واگذار شده، تاکید می‌کند.
حذف تدریجی قدیمی‌ها
اما ببینیم هر یک از این سه سناریو چه اما و اگرهایی داشته و تا چه حد امکان اجرا خواهند داشت. ابتدا از سناریوی اول شروع کنیم که بر خروج تدریجی خودروهای قدیمی و تداوم تولید محصولات جدیدتر تاکید دارد. برای بررسی این سناریو (و البته دو سناریوی دیگر)، باید ابتدا نگاهی بیندازیم به آمار تولید خودروسازان کشور، آماری که می‌گوید حدود نصف تیراژ سال گذشته صنعت خودرو را سه محصول با پلت‌فرم‌های قدیمی به نام‌های پراید،پژو 405 و پارس تشکیل داده‌اند. بنابراین خودروسازان و وزارت صنعت،معدن و تجارت، نمی‌توانند به راحتی چشم روی آن بیندند
. با توجه به این حجم تولید، احتمال اینکه خودروسازان سناریوی اول را پیاده کنند، بسیار زیاد است، چه آنکه شوک ناگهانی به خطوط تولید و البته سیستم فروششان وارد نخواهد شد. در صورت اجرایی شدن این سناریو، خودروسازان احتمالا از تیراژ محصولات قدیمی خود به‌تدریج کاسته و طبق یک برنامه زمانبندی مشخص، آنها را از رده تولید خارج خواهند کرد. به‌عنوان مثال، سایپا در سایت کاشان خود دو کار را می‌تواند انجام بدهد؛ اول اینکه تولید پراید را در خطوط تولید مرکزی اش ادامه داده و خط تولید آن را در سایت کاشان به‌طور کلی متوقف کند و راه دوم نیز خروج تدریجی پراید از سایت موردنظر
(به شرط تثبیت تولید در خطوط تولید مرکزی) است. در سایت کاشان اما تیبا نیز به تولید می‌رسد، خودرویی که در مقایسه با پراید و 405 و پارس، محصولی نسبتا جدید به حساب می‌آید؛ بنابراین می‌توان به تولید آن در سایت موردنظر همچنان ادامه داد. به عبارت بهتر در صورت اجرایی شدن این سناریو، با آمدن سیتروئن به کاشان و تولید محصولات این شرکت در سایت موردنظر، تیبا همچنان تولید خواهد شد، البته به احتمال زیاد با تغییراتی اساسی در گیربکس و موتور.
انتقال از خطی به خط دیگر
خودروسازان کشور در حالی پروسه واگذاری سهام سایت‌های خود را به خارجی‌ها آغاز کرده‌اند که همچنان بخشی از ظرفیت تولیدشان (به واسطه وجود سایت‌های متعدد) خالی خواهد ماند. به‌عنوان مثال، در صورت اختصاص دادن سایت خراسان ایران خودرو به تولید محصولات جدید پژو، آبی‌های جاده مخصوص می‌توانند بخشی از تولیدات خود را به سایت‌های خلوت‌تر منتقل کنند. هم‌اکنون در سایت خراسان، پژو 405، پارس،ویتارا و‌هایما به تولید می‌رسند و این در شرایطی است که سایت‌های فارس،تبریز و مازندران این شرکت، زیر ظرفیت اسمی خود تولید می‌کنند. با این حساب، ایران خودرو
می‌تواند سناریوی دوم را اجرا کرده و با انتقال 405 و پارس به سایر سایت‌های شهرستانی خود، خطوط تولید سایت خراسان را خلوت و آن را مهیای حضور مدل‌های جدید پژو کند.
خروج یکباره خودروهای قدیمی
اما به سراغ سناریوی سوم برویم، سناریویی که احتمال اجرای آن در مقایسه با دو سناریوی دیگر کم بوده و جسارت زیادی می‌خواهد. در این سناریو، خودروسازان پس از واگذاری سهام برخی از خطوط تولید و سایت‌های خود، تمام محصولات قدیمی شان را به یکباره از رده خارج کرده و جای آنها را به محصولات جدید خارجی می‌دهند. در این صورت، ایران خودرو دو محصول قدیمی و پر فروش خود را به‌طور کامل از سایت خراسان حذف خواهد کرد تا به جای آنها، پژوهای جدید به تولید برسند. در این صورت البته ایران خودرو از تیراژ 405 و پارس در سایر سایت‌ها نیز خواهد کاست، زیرا هدف نهایی در سناریوی سوم، حذف
کامل خودروهای قدیمی و جایگزینی آنها با محصولات جدید است.
از آن سو سایپا نیز پراید را به‌طور کامل از سایت کاشان حذف می‌کند و همچنین از تیراژ پراید در سایر خطوط تولید خود نیز خواهد کاست تا در مقطع زمانی کوتاهی، این محصول کلا از رده تولید خارج شود. در این سناریو، سرنوشت خودروهایی مانند تیبا که عمر کمتری داشته و جدیدتر هستند نیز به این شکل است که تولیدشان در سایت‌های مربوطه همچنان ادامه خواهد داشت. اگر خودروسازان بخواهند این سناریو را به اجرا در بیاورند، باید پیش از آن فکری به حال شوک ناگهانی که بازار متحمل خواهد شد، بکنند، چه آنکه پراید، 405 و پارس سه محصول پر فروش بازار خودرو کشور به‌شمار می‌روند.
