◄ دود انحصار IRISL در چشم کشور
کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران جایگاه هجدهم خود را در جدول برترین شرکت‌های کشتیرانی کانتینری دنیا ازدست‌داده و با یک پله سقوط در رده نوزدهم ایستاده است. کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر رشد قابل‌توجهی در ظرفیت حمل خود ایجاد کرده و به همین واسطه از جایگاه بیست‌ویکم به رتبه هجدهم صعود کرده بود.
کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران جایگاه هجدهم خود را در جدول برترین شرکت‌های کشتیرانی کانتینری دنیا ازدست‌داده و با یک پله سقوط در رده نوزدهم ایستاده است. کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر رشد قابل‌توجهی در ظرفیت حمل خود ایجاد کرده و به همین واسطه از جایگاه بیست‌ویکم به رتبه هجدهم صعود کرده بود. بااین‌وجود، طبق گزارش‌های اخیر با کاهش یک‌دهم درصدی از مجموع حمل‌ونقل دریایی جهان، جایگاه هجدهم خود را از دست داد و در رده نوزدهم قرار گرفت.
این در حالی است که شرکت SICT با افزایش ظرفیت خود توانست جایگاه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در رده هجدهم را تصاحب کند و از سوی دیگر با توجه به تحریم‌های جدید احتمال کاهش مجدد رتبه ایران در بین خطوط مطرح کشتیرانی وجود دارد. درعین‌حال که رتبه کشتیرانی ایران در بین خطوط بین‌المللی افت پیدا کرده است، رئیس گروه کشتیرانی سی‌ام‌ای‌سی‌جی‌ام فرانسه نیز اعلام کرد، این شرکت تصمیم گرفته بعد از اقدام ترامپ مبنی بر وضع تحریم علیه شرکت‌های فعال در ایران، از بازار ایران خارج شود.
بیش‌تر بخوانید:
دراین‌بین بسیاری از فعالان اقتصادی کشور بر این باورند که با این افت درجه و خروج خطوط کشتیرانی مطرح دنیا، زنگ هشدار به گوش می‌رسد و بدین ترتیب درآمدها و حمل بار آبی کشور تهدیدی جدی را پذیراست. بااین‌حال محمد راستاد، مدیرعامل سازمان بنادر، اعلام می‌کند که دولت با اتکا به توان بخش خصوصی وضعیت فعلی را سامان خواهد داد و هیچ خللی بروز نخواهد کرد. مسعود دانشمند، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات؛ عاقبت حمل‌ونقل دریایی و تجارت دریایی کشور را در ید دولت می‌داند و بر این باوراست که کاهش آمار ترانزیت دریایی تنها مؤلفه سقوط یک پلکانی حمل‌ونقل دریایی کشور در بین شرکت‌های دیگر نیست.
او توضیح می‌دهد: «در رتبه‌بندی خطوط کشتیرانی، مؤلفه‌های زیادی ازجمله، به روز بودن ناوگان، تجهیزات و بیمه‌های ناوگان و... نیز در نظر گرفته می‌شود و تنها معیار حجم ترانزیت نیست و احتمالا کشتیرانی کشور در کلیه سطوح مورد بررسی قرارگرفته و به جایگاه نوزدهم تنزل پیداکرده است.»
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات در پاسخ به این سؤال که آیا با اعمال تحریم‌ها رتبه ایران در حمل‌ونقل دریایی بازهم نزول پیدا خواهد کرد؟ گفت: «طبق تحریم‌های جدید شرکت دولتی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران تحریم شده است اما خطوط کشتیرانی خصوصی و کشورهای دیگر منعی برای تردد به بنادر ایران ندارند؛ اما مدیریت حمل‌ونقل دریایی در چنین شرایطی بسیار ویژه است و دولت باید مدیریت استراتژیک این مرحله حساس از اقتصاد دریایی را پشت سر بگذارد.» دانشمند بر این باورست که مدیریت حمل‌ونقل دریایی کشور کاملا در ید دولت است و دولت می‌تواند با تبیین سیاست‌های مناسب نسبت به افزایش یا کاهش حمل دریایی تصمیم‌گیری کند.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات توضیح می‌دهد: «نگرانی در باب کاهش تجارت کالایی نخواهیم داشت و دولت می‌تواند با تغییر سیاست‌های خود و اجاره کشتی‌های دول دیگر نسبت به تhمین بازار و صادرات کشور اقدام کند.» در این بین دانشمند از کاهش فضای رقابتی و افزایش کرایه‌های حمل دریایی ابراز نگرانی کرد و افزود: «با وجودی که انتقال ارز بین‌المللی سخت‌تر از گذشته خواهد شد و این مسئله به کاهش تمایل خطوط کشتیرانی برای حمل‌ونقل به ایران خواهد بود، ممکن است فضای انحصاری به وجود آمده و احتمال سوءاستفاده افزایش پیدا کند.»
از دست ندهید:
این کارشناس بازرگانی بازهم از دولت می‌خواهد که با سیاست‌های مقتضی و مناسب از کاهش تراز تجاری ایران جلوگیری کرده و با استفاده از خطوط کشتیرانی بین‌المللی، تجارت کشور را حفظ کند. دانشمند با انتقاد از عدم‌حمایت دولت از بخش خصوصی گفت: «حمل‌ونقل دریایی پروسه‌ای گران و هزینه‌بر است و دولت با اذعان به این مسئله حمایت لازم را از بخش خصوصی نداشته است. امروز در آستانه تحریم‌ها، بخش خصوصی می‌توانست راهگشا باشد اما در گوشه عزلت به انزوا نشسته است.»
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات افزود: «می‌طلبید که دولت در اولین دور تحریم‌ها نسبت به توانمندسازی و ایجاد فضا برای فعالیت بخش خصوصی در حمل‌ونقل دریایی برنامه‌ریزی می‌کرد تا امروز فارغ از جو روانی بین‌المللی و احتمال انحصارطلبی کشورها و دیگر خطوط خارجی، تجارت دریایی کشور برقرار باشد.»
۹۰ درصد تجارت کشور دریایی است
درعین‌حال مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی نیز این‌گونه آمار می‌دهد که ۹۰ درصد صادرات و واردات از طریق دریا انجام می‌شود و دولت بیش از گذشته روی لاینرها و کشتیرانی‌های خصوصی تکیه کرده است. محمد راستاد در آخرین نشست خبری خود با استناد به آمار تردد دریایی در بهار امسال عنوان کرد که بسیاری از بخش‌های صنعت دریایی و حمل‌ونقل دریایی روند رو به رشد داشته و صادرات غیرنفتی دریایی نیز ۱۴درصد رشد را تجربه کرده است. مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی عنوان کرد که انتظار دارد بدون هیچ‌گونه خلل و مانعی شرایط فعلی را سامان داد.
این ابراز امیدواری در حالی مطرح شد که راستاد ظرفیت بنادر شمال کشور را حدود ۳۰ میلیون تن اعلام کرد که تنها میزان شش میلیون تن مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. معاون وزیر راه‌وشهرسازی همچنین در خصوص خروج خطوط کشتیرانی خارجی از آب‌های ایران گفته بود: «خوشبختانه خطوطی که قصد ترک بنادر ایران را دارند سهم بسیار ناچیزی در تردد دارند و با رفتن آنها مشکلی برای حمل‌ونقل دریایی کشورمان ایجاد نمی‌شود.» راستاد با بیان اینکه بنادر ایران برای خطوط کشتیرانی خارجی و سرمایه‌گذاران جاذبه‌های زیادی دارد گفت: «در بخش توانمندی‌های صادراتی ترانزیت و ترانشیب جاذبه‌های بسیار زیادی برای اپراتورهای خارجی و سرمایه‌گذاران بین‌المللی وجود دارد و ترک چند شرکت کشتیرانی خارجی ما را نگران نمی‌کند چراکه سهمی در اقتصاد دریایی ما نداشتند.»
