◄ همه‌چیز خوب است
زمانی که ناوگان‌ها وارد آب‌های ایران می‌شوند، بیمه‌نامه آنها باطل می‌شود و توسط شرکت‌های داخلی بیمه می‌شود. درنتیجه تمام مبلغی که شرکت بیمه داخلی از این ناوگان‌ها اخذ می‌کند، مبلغ اضافه‌تری است که نسبت به قبل بیمه می‌کردند.
به گفته کارشناسان حوزه حمل‌ونقل دریایی بعد از آغاز تحریم‌ها، مشکل بزرگی که گریبانگیر ناوگان‌ها شده است، بیمه خارجی ناوگان‌هاست. برای نمونه زمانی که ناوگان‌ها وارد آب‌های ایران می‌شوند، بیمه‌نامه آنها باطل می‌شود و توسط شرکت‌های داخلی بیمه می‌شود. درنتیجه تمام مبلغی که شرکت بیمه داخلی از این ناوگان‌ها اخذ می‌کند، مبلغ اضافه‌تری است که نسبت به قبل بیمه می‌کردند.
هم‌چنین این اتفاق برای کشتی‌های ایرانی نیز که خارج از آب‌های ایران فعالیت می‌کنند نیز به وجود می‌آید. اما مسعود پل‌مه، دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته در مصاحبه‌ای با هفته‌نامه «حمل‌ونقل» نه‌تنها می‌گوید که ناوگان‌های ایرانی هیچ افزایش هزینه‌ای در بحث بیمه‌ای نداشته‌اند، بلکه معتقد است سازمان بنادر هیچ قصوری نداشته و وظایف خود را به نحو احسن انجام داده و همه‌چیز خوب است. او اعتقاد دارد که دو مؤسسه متقابل کیش و قشم کلیه خدمات بیمه‌ای برای ناوگان‌هایی که در آبراهه بین‌المللی و هم‌چنین آب‌های جمهوری اسلامی ایران تردد داشتند را فراهم کرده است.
بعد از تحریم‌های آمریکا شرایط بیمه ناوگان‌های بین‌المللی و داخلی چه تغیری پیدا کرده است؟
بعد از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و برگشت تهدیدات تحریمی که در حوزه مالی صورت می‌گرفت و از طرف دیگر با توجه به حاکمیت مراودات مالی با محور دلار شرکت‌های ارائه‌دهنده P&I خدماتی که به شناورهایی که به مقصد ایران می‌رفتند را قطع کردند. درنتیجه شناورهایی که در ایران فعالیت و تردد داشتند گرفتار محدودیت‌هایی از سوی دولت آمریکا شدند.
در خصوص رفع این محدودیت‌ها، می‌توان گفت با توجه به تجارب گذشته ایران، در این دوره مدیریت خوبی از سوی نهادهای حاکمیتی انجام گرفت. دولت با حمایت ویژه از دو مؤسسه متقابل کیش و قشم کلیه خدمات بیمه‌ای برای ناوگان‌هایی که در آبراهه بین‌المللی و هم‌چنین آب‌های جمهوری اسلامی ایران تردد داشتند را فراهم کرد. هم‌چنین از سوی این دو شرکت خدماتی به ناوگان‌هایی که چه با پرچم جمهوری اسلامی ایران و چه ناوگان‌های خارجی که به مقاصد بندرها ایران در حال حرکت بودند، ارائه شد. خوشبختانه درحال‌حاضر هیچ مشکل و هیچ محدودیتی وجود ندارد و ابتکار عمل دست کشور ایران قرارگرفته است و تمام سرویس‌های موردنیاز از سوی مؤسسات بیمه‌ای ارائه می‌شود.
آیا کشتی‌های ایرانی بدون بیمه در آب‌های بین‌المللی تردد می‌کنند؟
این قضیه که کشتی‌های ایرانی بدون بیمه‌نامه تردد می‌کنند، صحت ندارد. کلیه فرآیندهای عملیاتی و ترددی شناورها در آبراهه‌های بین‌المللی متکی بر بیمه است. هیچ شناوری نمی‌تواند بدون بیمه‌نامه معتبر به بندری وارد شود و از یک بندر خارج شود. شرکت‌های ارائه‌دهنده P&I که در ایران با عنوان کیش و قشم راه‌اندازی شده و فعالیت دارند، خدمات لازم را به ناوگان‌ها می‌دهند و ناوگان‌ها از این خدمات بهره‌مندمی‌شوند.
در بسیاری موارد مثل کشتی شباهنگ، مالکان کشتی هزینه بیمه‌نامه‌های خود را پرداخت نمی‌کنند؛ این مسئله تا چه حد برای کشتی‌های دیگر صدق می‌کند؟
من به‌صورت کامل در جریان وضعیت پرونده کشتی شباهنگ نیستم. ولی در حالت متعارف، اعطای بیمه‌نامه و صحت بیمه‌نامه با توجه به این‌که هزینه آن بسیار سنگین است، به‌صورت اقساطی پرداخت می‌شود. در زمان وقوع اتفاقی برای کشتی‌ها، بر اساس توافق مابین طرفین، مابقی حق بیمه که به شکل اقساط پرداخت نشده است، پرداخت می‌شود.
گفته می‌شود کشتی شباهنگ استانداردهای لازم را برای فعالیت نداشته است، اما سازمان بنادر این حق را به این کشتی داده است؛ نظر شما در این خصوص چیست؟
یک کشتی برای فعالیت دریایی نیازمند پاس‌کردن بسیاری از سرتیفیکیت‌ها است. یک بخش قابل‌توجهی به فعالیت‌های فنی ازلحاظ سازه‌ای و تجهیزاتی و سایر گواهی‌ها که اجازه دریانوردی به این شناورها می‌دهد. در خبرها آمده است که کشتی شباهنگ استانداردهای لازم را برای فعالیت در آب‌ها نداشته است. در ابتدای امر این شناور به دلیل نداشتن استانداردهای لازم شرکت بیمه معتبر نباید برای این شناور، پوشش بیمه‌ای دهد.
شاید زمانی که پوشش بیمه‌ای صادرشده است، این کشتی دارای تمام گواهی‌نامه‌های بین‌المللی دریانوردی بوده است و عرف هم هست که هر از چند گاهی این گواهی‌نامه‌ها بررسی شود و اگر دچار نقص بود، مورد تجدید قرار گیرد. لذا مستلزم بازرسی دوباره است که اگر دچار نواقصی باشد، رفع شود که مستلزم زمان است. ازنظر من زمانی که اتفاقی برای کشتی رخ دهد، شرکت بیمه‌گر نباید مسئولیت را از خود سلب کند.
سازمان بنادر و دریانوردی تا چه حد وظایف حاکمیتی خود را به‌درستی انجام داده است؟
به‌طورقطع سازمان بنادر و دریانوردی به‌عنوان مرجع حکومتی در دریا، آن‌چه من و همکارانم تا به امروز رصد کرده‌ایم و در جریان هستیم، وظایف خودش را دقیق انجام داده است و هیچ‌گونه قصور و کم‌کاری از سوی سازمان برای من محرز نیست. از سویی سازمان بنادر و دریانوردی در حوزه بیمه و آن‌چه وابسته به بیمه است، بهترین و بیش‌ترین بازدهی را برای ذی‌نفعان به عمل‌آورده است.
