ناوگان مسافری دریایی در اولویت پرداخت تسهیلات
مدیرعامل سازمان بنادرودریانوردی اخیرا گفته است که با توجه به محدودیت در منابع ناوگان منطقه‌ای، ناوگان گردشگری و مسافری دریایی در اولویت برای پرداخت این تسهیلات هستند. محمد راستاد خبر داده است که درمجموع ۲۷۲ قرارداد ساخت انواع شناور منعقد شده که ۲۲۳ فروند به بهره‌برداری رسیده و ۴۹ فروند هم در حال ساخت است.
در گزارش صفحه هوایی شماره 286 هفته نامه حمل ونقل منتشر شده 6 بهمن ماه 99 می خوانید: مدیرعامل سازمان بنادرودریانوردی اخیرا گفته است که با توجه به محدودیت در منابع ناوگان منطقه‌ای، ناوگان گردشگری و مسافری دریایی در اولویت برای پرداخت این تسهیلات هستند. محمد راستاد خبر داده است که درمجموع ۲۷۲ قرارداد ساخت انواع شناور منعقد شده که ۲۲۳ فروند به بهره‌برداری رسیده و ۴۹ فروند هم در حال ساخت است.
این خبر در حالی مطرح شده است که ناوگان دریایی در بخش گردشگری و همچنین شناورهای باری رشد چندانی را تجربه نکرده و در حالی که هر ماه از غرق شدن یکی از این ناوگان به گوش می‌رسد.
راستاد در اینباره تأکید کرده است که تاکنون بالغ‌بر ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای ساخت انواع شناورها پرداخت شده و به تناسب نوع قرارداد بخشی از سود تسهیلات به‌صورت یارانه‌ای توسط سازمان بنادر و دریانوردی پرداخت می‌شود. او افزود: «بازپرداخت پس از دوره ساخت شناور آغاز و اقساط تسهیلات هم به‌صورت مساوی پرداخت می‌شود. در این زمینه بخشی از سود تسهیلات هم از طریق سازمان بنادر و دریانوردی پرداخت می‌شود و اولویت آنها هم برای شناورهای مسافری و گردشگری است.» این در حالی است که امروزه در جهان، گردشگری دریایی به یکی از صنایع مهم تبدیل شده است. این مفهوم در عمل، شامل تورهای دریایی، ورزش‌ها و تفریحات آبی، غواصی و سایر سرگرمی‌های مرتبط با ساحل و فراساحل می‌شود. هرسال علاوه بر اینکه تعداد گردشگران دریایی همچون مسافران و متقاضیان کشتی‌های تفریحی کروز رو به افزایش است، کشورهای بسیاری هم در تلاش هستند تا از کوچک‌ترین ظرفیت‌های آبی، دریایی و ساحلی خود بیشترین استفاده را ببرند و از این طریق، درآمد خود را افزایش دهند.
کشور ما نیز با وجود داشتن پنج هزار و ۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی، یک کشور دریایی محسوب می‌شود اما به لحاظ توسعه زیرساخت‌ها نتوانسته از ظرفیت‌های خود بهره کافی را ببرد. ما درواقع نه‌تنها از این نقطه‌نظر موفق نبوده‌ایم بلکه امتداد نوار ساحلی‌مان را محلی برای تل‌انبار کرده‌ایم و مقادیر زیادی از فاضلاب‌های صنعتی را نیز در برخی از نوارهای ساحلی، روانه آب‌ها کرده‌ایم. بنابراین اگرچه فرهنگ‌سازی‌های بسیاری در طول سال‌های اخیر در این زمینه انجام یافته اما اصلاح رفتار غلط اجتماعی نیازمند بسیج عمومی‌تر رسانه‌ای و دولتی با صرف هزینه بیشتری است. چراکه این وظیفه درحال‌حاضر بیشتر بر دوش ثمن‌ها و انجمن‌های مردم‌نهاد قرار گرفته است.
اعمال جریمه در این میان، راه‌حلی است که تقریبا در همه کشورهایی که به محیط‌زیست خود اهمیت می‌دهند در حال پیاده‌سازی است. گفتنی است که طبق وعده راستاد، سازمان بنادر و دریانوردی آمادگی دارد با ارائه یارانه، از بخش خصوصی برای ایجاد زیرساخت‌ها و روبناهای گردشگری و مسافری دریایی حمایت کند. شاید همین امر هم باعث شده تا ناوگان مسافری دریایی کشور نسبت به یک دهه قبل کیفیت، ایمنی و شرایط بهتری داشته باشد. این در حالی است که راستاد با تأکید بر حفظ ایمنی در سفرهای دریایی به‌عنوان یک اصل نیز گفته است: «تا پیش‌ازاین شاید ایمنی و کیفیت سفرهای دریایی کمتر موردتوجه بود، اما با مکانیزم‌های حمایتی و نظارت‌های انجام گرفته و در کنار آن تحول در صنایع دریایی به این مسئله بیش‌ازپیش توجه شده است.»
همچنین در طول دو سال اخیر، اقدامات خوبی در حوزه ارتقای خدمات گردشگری دریایی انجام شده که یکی از این اقدامات در قشم، قطب گردشگری دریای ایران است. در این بندر امکاناتی مثل اسکله‌های شناور، راه‌های دسترسی مناسب و امکانات رفاهی با کیفیت بالا فراهم شده است. مدیرعامل سازمان بنادر پیش‌ازاین دراین‌ارتباط نیز گفته است: «این اقدامات به‌عنوان‌مثال در جنگل حرا انجام شده و وضعیت این منطقه را نسبت به گذشته ارتقا داده است. این منطقه سال گذشته طبق ارزیابی سازمان میراث فرهنگی یکی از نقاط نمونه گردشگری معرفی شد و با اقداماتی که توسط سازمان بنادر و دریانوردی انجام گرفت ضریب اشتغال به ۱۰۰ و بیکاری به صفر رسید. این یک تجربه موفق بود و اقداماتی ازاین‌دست در هنگام و کنگان نیز انجام شد.»
راستاد با اشاره به رقابت بنادر گردشگری ایران با بنادر کشورهای منطقه گفت: «بدون شک چنانچه بتوان وضعیت بنادر کشور را بهبود و ارتقاء داد، این امیدواری وجود دارد که هم‌وطنان ما برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های گردشگری دریایی به کشورهای هم‌جوار سفر نداشته و امکانات مدنظرشان در کشورمان قابل‌دسترس باشد.»
این در حالی است که سواحل کشور به‌واسطه تنوع آب و هوایی از ظرفیت‌های بالایی برخوردار هستند و بنا بر گفته راستاد، سازمان بنادر از محل وجوه اداره شده خود آماده ارائه تسهیلات است تا به این شکل به تشویق و ایجاد جاذبه برای جلب سرمایه‌گذاران در این حوزه کمک کند.
گفتنی است که در دنیا شرق و جنوب اروپا یکی از محبوب‌ترین مناطق برای گردشگری دریایی در جهان محسوب می‌شود. کارائیب، جزایر باهاما، گرند کیمن، مکزیک یا آلاسکا از مشهورترین مقاصد گردشگری دریایی هستند؛ اما برای رونق گردشگری دریایی در ایران، فراهم کردن زیرساخت‌ها و امکانات مانند ساخت شناورها و قایق‌های تفریحی، ساخت اسکله‌های تفریحی، پارک‌های دریایی و زیردریایی‌های تفریحی در اولویت قرار دارد. یک کارشناس حمل‌ونقل دریایی در اینباره به خبرنگار ما می‌گوید: «قرار بود به‌زودی با مشارکت بخش خصوصی خط کشتیرانی مسافربری، تفریحی، گردشگری چابهار-مسقط-دبی و کراچی راه‌اندازی شود.» حسین شریفی که صاحب یک شناور تفریحی بین ایران و دبی است ادامه داد: «این کشتی از نوع هیوندای کشور کره جنوبی با ظرفیت ۲۴۰ نفر و با امکانات و تجهیزات لازم به مبلغ ۷۰ میلیارد تومان خریداری شد و قرار بود در مسیر ابتدایی خود از چابهار به مسقط، سپس از چابهار به کراچی و از چابهار به قطر-امارات بگذرد اما شیوع کرونا در انجام این کار خلل ایجاد کرد.»
شریفی معتقد است که افتتاح این نوع خطوط کشتیرانی گردشگری، در پیشرفت صنعت گردشگری دریایی ایران تأثیر بسیار زیادی خواهد گذاشت. این در حالی است که گردشگری دریایی در دنیا بسیار پیشرفته است و در این میان استرالیا به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشگری دریایی جهان، تنها در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان سال شاخص، توانسته ۲.۵ میلیارد دلار تنها از گردشگری دریایی خود درآمد کسب کند. ایران با وجود سواحل متنوع و ماسه‌ای، بندرهای تاریخی، جنگل حرا، زیستگاه پرندگان و زیستگاه گاندو، اسکله‌های تفریحی، لنج سواری، وجود جلبک‌های دریایی خاص، دلفین‌ها و لاک‌پشت‌ها و ... موج‌سواری در تنها بندر اقیانوسی ایران، همچنین وجود مدرن‌ترین تفریحات دریایی و آبی در کیش و قشم سواحل ایران را خاص کرده است؛ اما به‌رغم وجود این پتانسیل‌ها، هنوز نتوانسته‌ایم اقتصاد دریامحور را توسعه دهیم.
چراکه کشورهای حوزه خلیج‌فارس با داشتن سهم کمی از دریای فارس به دلیل پهلوگیری کروزهای مسافری و اقداماتی نظیر حذف تشریفات دریافت روادید برای گردشگرانی که از طریق دریا وارد خاک این کشور می‌شوند و اقدامات تشویقی برای سرمایه‌گذاران توانسته‌اند رقبایی جدی درزمینه گردشگری دریایی برای ایران باشند.
این گزارش را در سایت هفته نامه حمل ونقل بخوانید.
