مسیر ریلی اصفهان- تهران ۴ ساعت کوتاه می‌شود
با حل مشکلات مالی، ساخت نخستین خط‌آهن پرسرعت کشور سرعت می‌گیرد. در روزهای اخیر معاون اول رئیس‌جمهوری اعلام کرد مشکلات فاینانس خارجی برای پروژه خط‌آهن اصفهان- قم- تهران که سال‌های گذشته مسئولان وعده تامین آن را داده بودند،
به گزارش روزنامه گسترش تجارت، حل شده و اعتباری برابر با ۲/۶ میلیون دلار از این راه برای پروژه، تامین شده است. با توجه به اینکه مشکلات مالی، مهم‌ترین عامل توقف این پروژه ملی در سال‌های گذشته بوده، دولت وعده داده با حل مشکلات مالی این پروژه را تا ۴ سال دیگر به پایان برساند تا مسافران بتوانند مسیر اصفهان-تهران را در ۲ ساعت طی کنند.به گزارش «گسترش تجارت»، درحالی که قطار برقی و قطارهای پرسرعت، امروز به شیوه‌ای مرسوم از حمل‌ونقل درون و برون‌شهری در بسیاری از نقاط دنیا تبدیل شده، در ایران مسئولان چند سالی است در تلاش برای راه‌اندازی نخستین خط‌آهن پرسرعت کشور هستند که قرار است از اصفهان به تهران وصل شده و از قم نیز عبور کند.
مشکلات مالی طرح
طرح راه‌اندازی نخستین خط‌آهن پرسرعت کشور در مسیر حدود ۴۰۰ کیلومتری تهران- قم- اصفهان، در سال ۸۶ به تصویب دولت وقت رسید و نخستین گام‌های اجرایی برای اجرای این پروژه، در اواخر دولت دهم برداشته شد و اگرچه دولت دهم وعده تکمیل آن تا پایان کار خود را داده بود، اقدامات انجام شده در این زمینه چندان جدی و قابل توجه نبود تا اینکه با روی کار آمدن دولت یازدهم و با توجه به تاکید دولت تدبیر و امید بر توسعه حمل‌ونقل ریلی، مسئولان از ابتدای کار، بر اتمام هرچه زودتر این طرح تاکید و بارها اعلام کردند در صورت تامین مالی پروژه، ۴ ساله آن را به پایان خواهند رساند اما به نظر می‌رسد کمبودهای مالی، بیش از هر مشکل دیگری، بر سر اجرای این پروژه در دولت یازدهم مانع‌تراشی کرد و اگرچه در این دولت، بارها سخن از جذب فاینانس خارجی برای این پروژه به میان آمد، دولت یازدهم نتوانست نخستین قطار پرسرعت کشور را روی ریل اجرا بیاورد.
سرانجام فاینانس رسید
با توجه به اهمیت پروژه خط‌آهن پرسرعت اصفهان- قم- تهران، در اسفند ۹۳ روحانی در سفر به قم، فرمان آغاز عملیات ساخت این خط‌آهن را صادر کرد؛ اقدامی که نشان از جایگاه مهم این پروژه نزد دولت دارد. حال به نظر می‌رسد با گذشت بیش از ۲ سال از این فرمان، تلاش‌های دولت یازدهم به بار نشسته و منابع مالی لازم برای اجرای این پروژه ملی فراهم شده است.در روزهای اخیر، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در دیدار با اعضای مجمع نمایندگان استان اصفهان اعلام کرد: ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار بودجه لازم برای اجرای خط‌آهن پرسرعت تهران- قم- اصفهان به عنوان یکی از طرح‌های اولویت‌دار کشور فراهم شده و با توجه به این مسئله، این پروژه در دولت دوازدهم تکمیل خواهد شد. با توجه به اینکه پیش‌تر، مسئولان وزارت راه و شهرسازی و راه‌آهن کشور، از تلاش برای تامین فاینانس چین برای این پروژه خبر داده بودند، به نظر می‌رسد آنچه جهانگیری درباره تامین فاینانس می‌گوید، همان فاینانس چینی وعده داده شده است که در چند سال اخیر، برای تامین آن تلاش شده است.
چالش سرعت در مسیر پروژه
مهم‌ترین ویژگی قطار پرسرعت اصفهان- قم- تهران که آن را تبدیل به پروژه‌ای اولویت‌دار برای دولتمردان کرده، مسئله سرعت است. درحال‌حاضر قطارهای مسافری ایران از سرعت پایینی در مقایسه با استانداردهای جهانی برخوردارند که همین مسئله حمل‌ونقل ریلی را در رقابت با سایر شیوه‌های حمل‌ونقل کشور، عقب نگاه داشته است. مسئولان امیدوارند با کلید خوردن پروژه قطارهای پرسرعت در ایران، حرکت تاثیرگذاری در افزایش مسافران قطار و کاهش بار ترافیک جاده‌ها برداشته شود. درباره سرعت قطار پرسرعت اصفهان- قم- تهران تاکنون ارقام مختلفی گفته شده؛ برخی آن را ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت اعلام کرده‌اند و برخی از ارقام بالاتری تا ۳۰۰ و حتی ۳۵۰ کیلومتر سخن گفته‌اند. به عنوان نمونه بر اساس سخن وزیر راه و شهرسازی، سرعت زیرسازی این پروژه، بر مبنای۳۵۰ کیلومتر بر ساعت و سرعت بهره‌برداری، ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت طراحی شده است. این در حالی است مجری این طرح، اعلام کرده سرعت زیرسازی این پروژه بر مبنای ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت طراحی شده است. به گفته وی، سرعت سیر و بهره‌برداری این پروژه بر مبنای ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت پیش‌بینی شده تا در صورت نیاز بتوان آن را تا ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت نیز ارتقا داد.
البته کارشناسان حمل‌ونقل ریلی معتقدند با توجه به اینکه درحال‌حاضر قطارهای پرسرعت در دنیا، سرعتی بیش از ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت دارند و همواره نیز این سرعت در حال افزایش است، بهتر است از همین حالا زیرسازی خط‌آهن اصفهان- قم- تهران بر مبنای سرعت‌های بالاتر از ۳۰۰ کیلومتر طراحی شود تا در زمان بهره‌برداری از پروژه، زیاد از استانداردهای روز دنیا عقب نمانیم. به نظر می‌رسد همین مسئله سرعت و بحث بر سر رقم آن، از عوامل به تاخیر افتادن پروژه در سال‌های گذشته بوده است.در این زمینه سیدناصر موسوی لارگانی، عضو مجمع نمایندگان استان اصفهان به «گسترش تجارت» گفت: در سال‌های اخیر اختلافاتی میان نمایندگان اصفهان و مسئولان راه‌آهن و وزارت راه و شهرسازی بر سر سرعت نهایی پروژه خط‌آهن پرسرعت اصفهان- قم- تهران وجود داشت که در این زمینه پیشنهاد نمایندگان، ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت و تاکید دولت ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت بود. امیدواریم به زودی در این زمینه بهترین تصمیم گرفته شود. به گفته وی، قرار بود خط‌آهن اصفهان- قم- تهران با سرعت ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت ساخته شود اما درحال‌حاضر، زیرسازی آن یک سطح پایین‌تر آمده است. وی ابراز امیدواری کرد با آغاز به کار این قطار، حجم قابل‌توجهی از سفرهای جاده‌ای به ناوگان ریلی منتقل شده و سوانح رانندگی و تلفات جاده‌ای در این مسیر کاهش یابد.البته آنطور که شواهد امر نشان می‌دهد، مسئله سرعت از گذشته محل اختلاف مسئولان و نمایندگان بر سر پروژه خط‌آهن پرسرعت اصفهان- قم- تهران بوده است.احمد خرم، وزیر راه و ترابری دوره اصلاحات، چندی پیش در یک گفت‌وگوی رسانه‌ای با اشاره به اینکه مطالعات ابتدایی این پروژه در زمان حضور او در وزارت راه و ترابری وقت در سال ۸۱ انجام شده، گفت: سال ۸۱ را سال آغاز نهضت اتوبان‌سازی و راه‌آهن‌سازی با سرعت بالا نام‌گذاری کردیم و نخستین قطار پرسرعت مسیر تهران- اصفهان را با سرعت ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلومتر در ساعت آغاز کردیم. مطالعات را انجام دادیم و عملیات اجرایی را نیز آغاز کردیم اما دولت احمدی‌نژاد که روی کار آمد، آن را متوقف کرد.وی با بیان اینکه «جنجال نماینده دلیجان برای تغییر مسیر پروژه» عامل این توقف بود، ادامه داد: گفتند مسیر باید تغییر کند و از اصفهان به دلیجان، قم و سپس به تهران برود، درحالی که مسیر اصلی از اصفهان به نطنز، کاشان، قم و تهران می‌رفت و ۱۰ کیلومتر هم کمتر از مسیر دلیجان بود. به گفته او، این مسئله، هم بر هزینه‌های پروژه افزود و هم از سرعت اجرای آن کاست.
سرعت پروژه قابل ارتقاست
اگرچه در میان نمایندگان مجلس اصفهان نگرانی‌هایی درباره پایین بودن سرعت زیرسازی پروژه خط‌آهن اصفهان- قم- تهران وجود دارد، اما مدیرکل راه‌آهن اصفهان می‌گوید؛ سرعت در نظرگرفته شده برای زیرسازی و روسازی پروژه خط‌آهن اصفهان- قم- تهران به شکلی است که می‌توان با استفاده از ناوگان جدید، قطارهایی با سرعت ۳۵۰ کیلومتر را نیز در آن سیر داد. به گفته وی، بر همین اساس در صورت راه‌اندازی این قطار در فاز نخست با سرعت ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت، نباید نگران ارائه نشدن سرعت‌های بالاتر بود.حسن ماسوری با بیان اینکه فاینانسور چینی طرح آماده همکاری است، گفت: درحال‌حاضر در دنیا قطارها با سرعت ۴۸۰ کیلومتر سیر می‌کنند و ما نیز باید به سمت قطارهای پرسرعت حرکت می‌کردیم. وی ادامه داد: هزینه نگهداری قطارهای پرسرعت بسیار بالاست به این دلیل، اقتصاد ما تاحدودی این موضوع را تحت‌تاثیر قرار داده است. ماسوری با اشاره به لزوم تکمیل هرچه زودتر پیاده‌سازی خط‌آهن اصفهان- قم- تهران یادآوری کرد: برای ارتقای سطح سرعت این پروژه در آینده مشکلی وجود ندارد.او در پاسخ به «گسترش تجارت» درباره آخرین وضعیت فاینانس این پروژه گفت: پیگیری از شرکت ساخت نشان می‌دهد فاینانس چین به مبلغ ۲/۲ میلیارد دلار فراهم شده است.
بهره‌برداری؛ شاید ۴ سال دیگر
زیرسازی کلی پروژه خط‌آهن پرسرعت اصفهان- قم- تهران از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم تاکنون بیش از ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. کار اجرایی این پروژه از تابستان سال گذشته با حضور وزیر راه و شهرسازی به طور جدی در مسیر اصفهان- قم آغاز شد و مسئولان وعده داده‌اند ۴ سال بعد از تامین فاینانس، این پروژه را به بهره‌برداری برسانند.با وجود همه این اما و اگرها درباره سرعت نهایی قطار پرسرعت اصفهان- قم- تهران، حتی اگر این قطار با سرعت ابتدایی ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت راه‌اندازی شود، می‌توان امیدوار بود مسافران قطار بتوانند مسیر ۶ تا ۷ ساعته فعلی سفر ریلی در این مسیر را در ۲ ساعت یا حتی کمتر از آن، طی کنند.
