◄ هم‌زیستی اقتصاد و فرهنگ، پیش‌شرط پیشرفت حمل‌ونقل
هم‌اکنون تمرکز برنامه ششم توسعه نیز بر توسعه بخش ریلی است. در این برنامه توجه به این بخش به مثابه توجه به مناطق محروم در نظر گرفته شده است. چندی پیش نیز وزیر راه‌وشهرسازی در همین ارتباط گفت: در تهران روزانه دو میلیون سفر انجام می‌شود و در کشور نیز یک میلیارد و 700 میلیون سفر انجام می‌شود که همه بر روی جاده است و انتقال 40 درصد این سفرها از جاده به ریل نیازمند روی‌دادن اتفاق بسیار بزرگی است که باید رخ دهد تا نظام حمل‌ونقل خودرومحور به سمت حمل‌ونقل ریلی حرکت کند.
زهرا ایرانشاهی: اگر بخواهیم مطالعه کارشناسانه‌ای بر روند توسعه و پیشرفت اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته، بدون گرته‌برداری از فرهنگ حاکم بر جامعه آنها داشته باشیم، خواهیم دید که نظام اقتصادی و فرهنگی آنها همگام با یکدیگر پیش می‌رود.
به‌عنوان مثال کشورهای توسعه‌یافته برای ایجاد یک فضای جدید شهری از کارشناسان مختلفی در رشته‌های جامعه‌شناسی، روانشناسی، مهندسی عمران و شهرسازی، کارشناسان مسائل شهری، مهندسان معماری و تاریخ‌شناسان شهری و مسئولان شهرسازی بهره می‌گیرند تا سازه جدید، هم با استانداردهای روز مهندسی جهانی همگام باشد و هم هویت تاریخی شهر را برهم نریزد و هم دسترسی محلی و بین شهری را با مشکل رفت‌وآمد روبه‌رو نکند.
آمریکا، کانادا و کره جنوبی، در سال‌های گذشته نیز بعضی از بزرگراه‌های‌شان را خراب کردند و آن را دوباره به ساختار اولیه خود، یعنی یک کوچه‌باغ زیبا برگرداندند. آنها هم‌زمان با انجام این کار شبکه حمل‌ونقل ریلی برون و درون‌شهری‌شان را به شکلی مویرگی گسترش دادند و همچنین هزینه دسترسی به اتوبان‌ها را به‌خاطر مصرف بیشتر سوخت در آنجا و افزایش تصادفات جاده‌ای بالاتر بردند.
درواقع آنها به تجربه آموخته‌اند که فرهنگ‌سازی مقوله‌ای است که برای انجام آن نیاز به اتخاذ شیوه‌های سلبی و ایجابی در برخورد (عمل در سطح فرهنگی) و رعایت استانداردهای تعریف‌شده‌ای (عمل در سطح اقتصادی) را دارند.
با این تعریف، پیش‌مقدمه فرهنگ‌سازی در صنعت حمل‌ونقل به‌عنوان حوزه اقتصادی‌ای که برای توسعه آن لازم است بخش اقتصاد و فرهنگ همگام با یکدیگر پیش روند، سرمایه‌گذاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری در تربیت نیروی انسانیِ کافی است.
سرمایه‌گذاری اقتصادی به‌عنوان شرط پایه‌ای توسعه این صنعت گران‌قیمت، خود، مقوله‌ای است بسیار تخصصی. به این معنی که متصدیان و فعالان دولتی و خصوصیِ این صنعت باید متکی به بینشی وسیع باشند تا تشخیص دهند کدام قسمت از این صنعت نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر یا کمتری دارد. در انواع شئون حمل‌ونقلی، تجربه جهانی در سال‌های اخیر نشان داده که مدل حمل‌ونقل ریلی بهترین نوع حمل‌ونقل به‌لحاظ حفظ بهتر محیط زیست و ایجاد امنیت سفر است.
لذا این کشورها در این حوزه سرمایه‌گذاری‌های زیادی انجام داده‌اند و مردم را نیز با شیوه‌های سلبی و ایجابی به استفاده از وسایط حمل‌ونقلی ریلی راغب کرده‌اند. جالب است بدانید که در آنجا برای استفاده از تونل‌ها و بزرگراه‌های شهری و جاده‌ای باید هزینه بالایی را بپردازید و در عوض شبکه مویرگی و به‌هم پیوسته ریلی با قیمتی ارزان‌تر و حرکتی سریع‌تر و ایمن‌تر شما را به مقاصدتان- از هر نقطه به هر نقطه کشور که بخواهید بروید- می‌رساند.
در کشور ما در دولت یازدهم و با تقسیم کشور به 10 کریدور ریلی، بر توسعه حمل‌ونقل ریلی تاکید شده است. اگرچه به زعم کارشناسان این حوزه، آن‌طور که شایسته است این صنعت هنوز پیشرفت قابل ملاحظه‌ای نداشته است.
هم‌اکنون تمرکز برنامه ششم توسعه نیز بر توسعه بخش ریلی است. در این برنامه توجه به این بخش به مثابه توجه به مناطق محروم در نظر گرفته شده است. چندی پیش نیز وزیر راه‌وشهرسازی در همین ارتباط گفت: در تهران روزانه دو میلیون سفر انجام می‌شود و در کشور نیز یک میلیارد و 700 میلیون سفر انجام می‌شود که همه بر روی جاده است و انتقال 40 درصد این سفرها از جاده به ریل نیازمند روی‌دادن اتفاق بسیار بزرگی است که باید رخ دهد تا نظام حمل‌ونقل خودرومحور به سمت حمل‌ونقل ریلی حرکت کند. آخوندی توجه به حمل‌ونقل حومه‌ای برای کلان‌شهرها را هم از رئوس برنامه ششم توسعه عنوان کرده است.
اکنون با توجه به اینکه طبق سخنان وزیر پیشنهادی راه‌وشهرسازی در دولت دوازدهم حدود 6هزار واگن ریلی با همکاری روسیه در ایران تولید خواهد شد و قطار سریع‌السیر تهران- قم- اصفهان نیز به صورت فاینانس راه‌اندازی می‌شود، عملا راه‌های توسعه این صنعت پرخرج و کم‌سود در کوتاه‌مدت و پرسود در بلندمدت چه از نظر اقتصادی و چه از نظر محیط‌زیستی، چه خواهد بود؟ در این زمینه باید منتظر بود تا وزیر پیشنهادی راه‌وشهرسازی رای اعتماد را بگیرد و رئوس برنامه‌های حمل‌ونقلی خود را نیز اعلام کند.
ناگفته نماند که توسعه زیرساختی بخش ریلی و نوسازی و بهسازی شبکه ریلی در دولت یازدهم پیشرفت‌های خوبی داشته است اما در بخش تامین ناوگان، در بخش اصلاح قوانین و بازیگری بخش خصوصی و ترغیب این بخش به سرمایه‌گذاری در حوزه ریلی به‌عنوان صنعتی سودآور هنوز به رشدی مناسب نرسیده‌ایم و برای رسیدن به توسعه این بخش، لازم است همه ارگان‌ها و مجموعه‌های دخیل در بخش خصوصی و دولتی با هماهنگی بیشتر با یکدیگر، ایجاد اعتماد و عزم عمومی برای اصلاح امور بیندیشند. به بیان دیگر بخش اقتصاد و فرهنگ در کشور ما نیز باید همگام با یکدیگر رشد کند.
