◄ شرط سامان‌دهی قطارهای حومه‌ای
تأسیس شرکت قطارهای حومه‌ای با توجه به تجربه آنها در سایر کشورهای دنیا می‌تواند معضل ترافیک را حل کند، از آلودگی هوای کلان‌شهرها به میزان چشم‌گیری بکاهد و حمل‌ونقل در حجم انبوه و با امنیت بالاتر را نیز به ارمغان آورد.
سید حسن موسوی‌نژاد*: درباره مبحث مهم قطارهای حومه‌ای که در اطراف کلان‌شهرها ایجاد می‌شود، باید گفت: مبحث قطارهای حومه‌ای مثل مبحث حمل‌ونقل شهری است و بدون اعطای یارانه از طرف دولت در هیچ جای دنیا نمی‌تواند رشد کند. وقتی‌که دولت به این بخش یارانه می‌دهد، به خاطر ضعیف بودن نهادهای کنترلی در ایران، بهتر است خودش هم کنترل اوضاع را در دست بگیرد. در همه جای دنیا ازجمله کانادا، امریکا و انگلیس، قطارهای حومه‌ای برای حمل‌ونقل مسافران شهرک‌های اقماری اطراف آن به‌ویژه در ساعات پیک سفر، ایجاد شده‌اند. در این کشورها سرمایه‌گذاری قطارهای حومه‌ای کاملاً برعهده دولت‌ها است.
در ایران اما سیستم پرداخت یارانه مشخص نیست و به همین خاطر هم شرکت‌ها عموماً راغب به سرمایه‌گذاری در این بخش نیستند. در کشور ما به‌محض ورود شرکت‌های خصوصی برای ایجاد خطوط و تأمین ناوگان قطارهای حومه‌ای، رقم دریافت پول و کمک از دولت هم بالاتر می‌رود. چراکه اساساً شرکت‌های خصوصی به دلیل زیان‌بار بودن این بخش و بالاتر رفتن هزینه به نسبت درآمدشان نمی‌توانند برای این بخش کاری بکنند. به‌این‌ترتیب هرچه که مدیریت‌شان هم بدتر باشد، دریافت یارانه از دولت هم بالاتر می‌رود.
اما تأسیس یک شرکتی با عنوان شرکت قطارهای حومه‌ای ضرورت دارد. چراکه حمل‌ونقل کلان‌شهرها به خاطر ورود مسافران شهرک‌های اقماری اطرافشان، با وضعیت نامطلوبی مواجه شده است. طوری که ترافیک در ساعات اوج آن، قفل است و حمل‌ونقل کلان‌شهرها به‌کل مختل شده است.
تأسیس این شرکت، مشابه آنچه در شرکت اتوبوس‌رانی اتفاق افتاده، می‌تواند باشد. شرکت اتوبوس‌رانی از محل درآمد حاصل از حمل‌ونقل بین‌شهری درآمد بالایی دارد. شرکت قطارهای حومه‌ای نیز با توسعه حمل‌ونقل ریلی حومه‌ای که قطعاً طرفداران بسیار زیادی خواهد داشت، می‌تواند از محل درآمد قطارهای حومه‌ای کسب درآمد کند.
هم‌اکنون از میان شرکت‌های مسافری بخش خصوصی، تأمین ناوگان قطارهای حومه‌ای، بدون احتساب ناوگانی که خودِ راه‌آن تامین می‌کند، فقط برعهده شرکت رجا است. این واگذاری هم مربوط به سال‌هایی است که رجا هنوز دولتی بوده است. در آن زمان دولت، از محل منابع عمومی سرمایه‌گذاری در قطارهای حومه‌ای را انجام داده و بعد این قسمت تأمین ناوگان را به رجا واگذار کرده و مبلغ هزینه شده را نیز از این شرکت ستانده است. ازآنجاکه قطارهای حومه‌ای درآمدزا هم نیستند، رجا برای تأمین این ناوگان متحمل ضرر شده است.
با تأسیس شرکت قطارهای حومه‌ای، می‌توان بعداً تأمین ناوگان را هم به بخش خصوصی واگذار کرد، درست مثل شرکت‌های اتوبوس‌رانی که خصوصی هستند اما درآمدشان فقط از محل فروش بلیت نیست و دولت از محل درآمد کلیِ حمل‌ونقل همگانی هم به آنها مبالغی را پرداخت می‌کند.
به‌طورکلی تأسیس شرکت قطارهای حومه‌ای با توجه به تجربه آنها در سایر کشورهای دنیا می‌تواند معضل ترافیک را حل کند، از آلودگی هوای کلان‌شهرها به میزان چشم‌گیری بکاهد و حمل‌ونقل در حجم انبوه و با امنیت بالاتر را نیز به ارمغان آورد. به این دلایل تأسیس شرکت قطارهای حومه‌ای می‌تواند اقدام بسیار مثبتی در جهت داشتن سیستم مدون قطارهای حومه‌ای باشد. سیستمی که در آن هر اقدامی که در جهت توسعه این بخش باشد پیش‌بینی‌شده است.
*مدیرعامل سابق رجا
