◄ چرا راهآهن به دنبال «هلدینگ کمپانی» است؟
هماکنون راهآهن تلاش میکند تا طرح تغییر کاربری به یک هولدینگ کمپانی را از مسیر قانونیاش پیگیری کند. برخی نگراناند که ممکن است محدوده بخش خصوصی با تهدیدهایی مواجه شود، ما در حوزه دولت هم نگرانیهایی داریم که بخشی از تصمیمگیریهایی که در حوزه راهآهن انجام میشود به بیرون منتقل شود؛ اما وقتی شرکتی (رولَند برگر) مستقیماً ذینفع نیست و فقط به دنبال مدلی است که متناسب با مقررات کلان ایران یک روند روبه بهبود را داشته باشد ما نیز آن را میپذیریم.
در اساسنامه شرکت راهآهن، این شرکت بهعنوان یک شرکت دولتی معرفی شده است که در قانونگذاری و سیاستگذاری کلی برای بخش ریلی صاحب نظر است. مدتی است که خبر تغییر کاربری این شرکت با تاسیس یک هولدینگ کمپانی ریلی به جای یک شرکت دولتی و جدا شدن نهاد تنظیم مقررات و نهاد سیاستگذاری از آن و واگذاری همه این وظایف به شورای سیاستگذاریای در وزارت راه به گوش میرسد. در همین ارتباط نظر حسین عاشوری، عضو هیات مدیره و رییس کارگروه ترانزیت راهآهن را پرسیدهایم.
این عضو هیئتمدیره شرکت راهآهن نخست شمهای از افت و خیزهای تاریخ خصوصیسازیِ ناقص در حوزه ریلی را یادآور شد و گفت: 12 سال از خصوصیسازی در راهآهن میگذرد. ما طی این 12 سال در اجرای خصوصیسازی توفیقات و شکستهایی داشتهایم که نشان میدهد راهآهن نیاز به اصلاح ساختار دارد. چراکه ما متناسب با خصوصیسازی به اصلاح ساختار راهآهن اقدام نکردهایم. هم در برنامه پنجم تاکید شده بود و هم در برنامه ششم تایید شده که راهآهن به اصلاح ساختار نیاز دارد.
حسین عاشوری ادامه داد: راهآهن پس از طی مراحل دشواری در طول این سالها به این نتیجه رسید که به اصلاح ساختار خود بپردازد و بعد از بررسیهای مختلف چند شرکت مشاور خارجی که در زمینه اصلاح ساختارهای شرکتهای بزرگ بینالمللی کارکرده بودند، دستاوردهای خود و نهایتا شرکت «رولَند برگر» برای این کار انتخاب شد.
رییس کارگروه ترانزیت راهآهن ادامه داد: این شرکت طی دو سال گذشته جلسات متعددی با بخش خصوصی و دولتی کشور ما داشته تا متوجه شود ذینفعان راهآهن برداشتشان از تغییر ساختار و همچنین از شرایط موجود چیست. رولَن برگر ساختار ایدهآل کشورهای توسعهیافته را نیز پرزنت کرد و با مجموع این تعاملات به یک ساختار متناسبی رسید که براساس برگزاری جلسات متعدد با مسئولان راهآهن، اعضای هیات مدیره، معاونان، وزیر محترم راه و شهرسازی و تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ارائهشد. این اصلاحات بیانشده نهایتا به پیشنهاد تأسیس یک «هلدینگ کمپانی» رسید.
عاشوری همچنین افزود: هماکنون راهآهن تلاش میکند تا این طرح را از مسیر قانونیاش پیگیری کند. برخی نگراناند که ممکن است محدوده بخش خصوصی با تهدیدهایی مواجه شود، ما در حوزه دولت هم نگرانیهایی داریم که بخشی از تصمیمگیریهایی که در حوزه راهآهن انجام میشود به بیرون منتقل شود؛ اما وقتی شرکتی (رولَند برگر) مستقیماً ذینفع نیست و فقط به دنبال مدلی است که متناسب با مقررات کلان ایران یک روند روبه بهبود را داشته باشد ما نیز آن را میپذیریم.
حسین عاشوری درباره محتوای این طرح بیان کرد: طبق این طرح، باید شورای رقابتی در وزارت راه تشکیل شود و از آنجا روی مصوبههای راهآهن کار شود. تجربه خصوصیسازی در کشورهای دیگر و عدم موفقیت آنها در راهآهنِ خصوصی باعث شد تا بخشهایی از قوانین ما، اصلاح شوند و این اصلاحات نباید بهمثابه تهدید دیده شوند.
این مقام مسئول در انتها گفت: ما به دنبال کوچک کردن بخش خصوصی نیستیم بلکه به دنبال بهبود شرایط برای حضور این بخش هستیم. ما برای اینکه بتوانیم به راهآهنی دسترسی داشته باشیم که با توجه به اهداف برنامه ششم توسعه، بتواند 195 میلیون تن بار را جابهجا کند، طبیعی است که بخواهیم هم راهآهن و هم بخش خصوصی چابکی داشته باشیم. مطمئناً نه راهآهن در این زمینه موفق عمل کرده و نه بخش خصوصی، که در این اصلاح ساختار باید به آن پرداخته شود.
بریگام می گوید: اگر آنها فکر می کنند که شما می توانید ، سایر شرکتها را کنترل و سود آور کنید، پس انرا انجام دهید. شرکتهای هلدینگ( Holding Company) در واقع حاصل نهضت ترکیب و. تعامل شرکت ها هستند نمونه های معتبر هولدینگ کامپِنی ها را در ای بی ام، تویوتا؛ موتورلا و جنرال موتورز دیده ایم ایجاد هلدینگ می تواند با "تجزیه" ی یک شرکت بزرگ که تحت یک ستاد مرکزی کنترل شوند آغاز یا خرید شرکتهای دیگر توسط شرکت اصلی و ایجاد یک ستاد مرکزی کنترل آغاز شود، ولی مشکل در تعریف یا تشکیل هلدینگ نیست، هلدینگ هم دقیقا مانند شمشیری دو لبه است ( یا چاقوی جراحی) که می تواند هم بسازد و زندگی بدهد و حیات مجدد اعطا کند و هم تخریب نماید هلدینگ هم می تواند در جهت هم افزائی و افزایش سبد ارزش شرکتها عمل کند و هم می تواند در صورتی که ورود شرکتها به آن بدون ِ بررسی سود آوری باشد و... باعث ایجاد ِ " هم کاهی" شود هدف اولیه اما، خلقِ ارزش بیشتر است نسبت به کسب و کارهای مستقل و سپس خلق ارزش بیشتر نسبت به سایر هلدینگ های رقیب( ایده آل).
ایجاد فرصت های بالقوه اقتصادی، ورود به بازارهای جدید، انعطاف پذیری، و حرکت از ساختاری چندبخشی( مالتی دیویژنال فُرم) و سپس رسیدن بفرم ایده آل یک هلدینگ موفق مزایای متعدد هلدینگ ها هستند، " تسری حسن شهرت"( تسری برندهای صنعتی) یکی از مهمترین مزایای هلدینگ است، شما در اشتراک با یک برند صنعتی معتبر دنیا، می توانید از مزایای شهرت آن برند صنعتی بهره بگیرید، هلدینگ ها سربار مرکزی کمی دارند، سازماندهی شان اسان است،ارزیابی عملکردشان تسهیل می شود، رشد سریع دارند، منابع مالی پروژه ها را بسرعت تامین می کنند، و توانائی تربیت و آموزش مدیران چند بعدی را در عرصه صنعت و تولید دارند همچنین کاهش ریسک، و تفکیک دقیق حقوقی از مزایای تبدیل به هلدینگ کامپنی ست.
شرکتهای هلدینگ نیز مانند سایر مدلهای کسب و کار و پلن های ساختاری کسب و کارها، اگر درست و دقیق تعریف و اجرا شوند، می توانند مزایای بسیاری را برای سازمانها به ارمغان آورند و ساختار در شرکتهای هلدینگ، بر خلاف نظر برخی از دوستان، همواره ساختار تکثیری نیست( که نیاز به تعداد n مدیر و m معاون ، p بخش و ستاد و..داشته باشد) یانگ در سال 1999 با انتشار نتایج تحقیق اش در این مورد ثابت کرد که " هلدینگ با تنوع مربوط، دارای ستاد بزرگ و با تنوع نامربوط، دارای ستاد کوچک است، و نیز سازمانهای بزرگ به داشتن ستادهای نسبتا کوچک متمایل اند.
مهمتر از مسائل گفته شده، سه سطح استراتژی در هلدینگ است که سه شرط اصلی شرکتهای خصوصی واقعی را نیز تامین می کند
در سطح عملیات: تحقیق و توسعه، بازار یابی و فروش
در سطح بیزنس و کسب و کار: تعیین بازارها ی جدید و چگونگی .ورود به آنها
در سطح سازمان: توسعه و تامی سرمایه گذاری، ورود و معرفی به بزارهای جدید، و سرمایه گذاری در محصولات یا خدماتی که تا کنون به فکرمان هم خطور نکرده بود.
که البته تعیین این استراتژی ها از حوصله ی این بخش خارج است.
فلذا دقیقا مانند زمانی که قرار بود پروژه های ریلی همدان، کرمانشاه و ...با هم آغاز شود و برخی از عزیزان، قبل از وقوع ِ هر اتفاقی در عدم افتتاح آنها، با دیده ی بدبینی بدان می نگریستند، و افتتاح چند محور ریلی را مصداق چند هندوانه برداشتن با یکدست و سرانجامی جز شکست را برای آن پیش بینی نمی کردند،( ولی در عمل اتفاق افتاد) بهتر است بری هلدینگ ریلی هم، آرزوی موفقیت و بهره وری کنیم ، و تا اجرای آن و دریفت خروجی های حاصل، صبر پیشه نماییم.