شاخص‌های کلیدی موثر در رشد شرکت‌های باری حمل‌ونقل ریلی
مهم‌ترین شاخص کلیدی موثر در رشد، درآمد است.
مهم‌ترین شاخص کلیدی موثر در رشد، درآمد است. افزایش درآمد می‌تواند معلول چند علت باشد. از همه مهم‌تر میزان تن-کیلومتر بار جابهجا شده است.
به گزارش تین نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، افزایش تن-کیلومتر معلول چندین علت بوده که شامل تعداد، ظرفیت و مسیر حمل بار با واگن است. بهره‌وری به این معنا است که هر واگن چه میزان تن-کیلومتر بار جابهجا می‌کند. مهم‌ترین علت افزایش بهره‌وری در ناوگان ریلی، افزایش سرعت سیر است.
شاخص‌های کلیدی موثر در رشد شرکت‌های باری حمل‌ونقل ریلی
به‌عنوان یک نمونه موفق درآمد شرکت ریل‌پرداز سیر (وابسته به هلدینگ ارزش‌آفرینان فدک به عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ ریلی بخش‌خصوصی کشور) در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ حدود۸۰ درصد رشد داشته و از مبلغ ۷۵۲ میلیارد ریال در سال ۹۶ به مبلغ ۱,۳۶۱ میلیارد ریال در سال ۹۷ رسیده است.
همچنین با وجود اینکه تعداد واگن‌های ما در سال ۹۷ نسبت به سال قبل از آن رشد آنچنانی نداشت و فقط تعداد ۵۰ واگن آن هم از اواسط سال ۹۷ اضافه کردیم ولی عملکرد ما رشدی فراتر از انتظار داشت. برای خنثی کردن اثر تعداد واگن بر عملکرد، میانگین عملکرد هر واگن را استحصال کرده و از شاخص بهره‌وری استفاده کردیم.
بر این اساس در سال ۹۷ یک رشد انفجاری و حدود ۸۰ درصد بهره‌وری ناوگان داشتیم. در کنار این موضوع سرعت سیر ناوگان پر و خالی (شامل زمان بازگیری و سیر و تخلیه) ما در سال ۹۷ نیز رشد خوبی داشت و این میزان از حدود ۱۱۰ کیلومتر به حدود ۱۶۰ کیلومتر رسید.
موضوع دیگری که بر افزایش بهره‌وری ناوگان اثر دارد، سرعت تخلیه و بارگیری است. شرکت‌های حمل ریلی نمی‌توانند به‌طور مستقیم در افزایش سرعت بازرگانی ناوگان خود موثر باشند. چون نیروی کشش از طرف شرکت راه‌آهن تامین می‌شود.
موضوعی که در این زمینه در اختیار شرکت‌ها بوده، بحث مبادی و مقاصد در مقاطع انجام بارگیری و تخلیه است. چیزی حدود ۵۰ درصد زمان حرکت یک واگن را زمان‌های تخلیه و بارگیری اشغال می‌کند و حدود ۲۵ درصد در بارگیری و حدود ۳۵ درصد زمان در تخلیه صرف می‌شود.
شرکت‌ها می‌توانند در کاهش این اتلاف زمان اثرگذار باشند. عوامل دیگر در کاهش اتلاف زمان شامل تامین دیزل مانوری توسط راه‌آهن در مبادی بارگیری و اعزام واگن خالی به مقاصد است که پیگیری‌های شرکت‌ها می‌تواند در این زمینه موثر باشد.
در زمان بارگیری هماهنگی با صاحب بار موثر بوده و قبل از اعزام واگن برای بارگیری باید بار در سایت شارژ شده باشد. در زمان تخلیه هم به همین صورت هنگامی که واگنی به مسیری اعزام می‌شود باید از نظر مشکلات احتمالی بررسی می‌شود تا تعداد واگن کمتری برای تخلیه اعزام شود واگن‌ها به ترافیک برخورد نکنند.
ما در شرکت ریل‌پرداز سیر، سعی کردیم این موضوعات را در سال ۹۷ بهبود ببخشیم و این بهبود روی عملکرد ما تاثیر داشته است. در این راستا مکانیزم‌هایی را برای تخلیه و سهولت آن طراحی کردیم. تعامل و پیگیری‌ها با شرکت راه‌آهن باعث افزایش سرعت بازرگانی ما شد.
موضوع دیگری که روی افزایش تن-کیلومتر تاثیر دارد، طول مسیر بوده است. با توجه به اینکه تخلیه و بارگیری بخش زیادی از زمان ناوگان را می‌کرد، به‌طور طبیعی هر چه طول مسیر افزایش یابد، زمان‌های کمتری در تخلیه و بارگیری هدر می‌رود و واگن بیشتر درحال سیر خواهد بود که به معنای افزایش درآمد است. همان‌طور که ذات حمل‌ونقل این است که باید در مسیرهای طولانی حرکت کند.
در شرکت ریل‌پرداز سیر سعی کردیم مسیرهای طولانی را برای حمل انتخاب کنیم. از حدود ۸۰۰ کیلومتر که میانگین مسافت حمل بار ما بوده به بالغ بر ۱۰۵۰ کیلومتر در سال ۹۷ رسیدیم.
از مسیرهای مرسوم قبلی به سمت ذوب آهن اصفهان و بندرعباس در سال ۹۷ به مسیر میاندشت در استان خوزستان با فاصله نزدیک به ۲ هزار کیلومتر تغییر مسیر دادیم. این باعث افزایش بهره‌وری و درنتیجه افزایش تن-کیلومتر ما شد.
علت دیگر افزایش درآمد فارغ از بحث تن-کیلومتر، افزایش در نرخ مالکانه در سال ۹۷ بود. نرخ مالکانه در نهایت براساس چانه‌زنی بین شرکت‌های حمل با صاحبان بار تعیین می‌شود. قبلا کرایه حمل از سه بخش تشکیل می‌شد که شامل نیروی کشش (لکوموتیو)، حق دسترسی شبکه و نرخ مالکانه شرکت‌های حمل بود.
ولی از تیرماه امسال کرایه حمل در حمل‌ونقل ریلی از دو بخش تشکیل می‌شود که حق دسترسی شبکه و نرخ لکوموتیو در یک آیتم تعریف شده و تحت عنوان تعرفه بهره‌برداری به شرکت‌های حمل ابلاغ شده و شرکت‌ها موظف به پرداخت آن به راه‌آهن هستند. بخش دیگر کرایه حمل، نرخ مالکانه شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی است که ناشی از چانه‌زنی بین صاحب کالا و شرکت‌های مالک واگن است که تحت‌تاثیر بازار تعیین می‌شود.
به ابتکار شرکت ریل‌پرداز با استفاده از نظرات کارگروه واگن‌های لبه بلند انجمن ریلی، برای اینکه شرکت‌های حمل ریلی خیلی در تعیین نرخ مالکانه تفرق نداشته و اختلاف نرخ زیاد نباشد، نرخ مالکانه یکپارچه‌ای را در سال ۹۷ پیشنهاد دادیم که مورد توافق انجمن ریلی قرار گرفت که این نرخ به‌عنوان معیار مذاکره شرکت‌های مالک واگن با صاحبان بار اعلام شد و هر شرکتی می‌تواند از این معیار برای چانه‌زنی با صاحبان کالا استفاده کند.
در سال‌جاری نیز این موضوع مجددا به شرکت‌ها ابلاغ شد. در شرکت ریل‌پرداز سیر در سال ۹۷ با چانه‌زنی خوبی که با صاحبان بار و کالا داشتیم توانستیم نرخ مالکانه را از میانگین ۱۷۰ به ۲۵۰ ریال برسانیم و حدود ۴۷ درصد رشد داشتیم.
موضوع موثر دیگر در افزایش میزان تن-کیلومتر جابهجا شده، موضوع در دسترس بودن واگن‌ها است. هرچه واگن‌ها کمتر در معرض تعمیرات باشند، میزان تن-کیلومتر جابهجا شده با آنها بیشتر است. در سال ۹۷ درصد در دسترس بودن واگن‌های ما به میانگین ۹۳ درصد رسید.
به این ترتیب میزان تن-کیلومتر جابهجا شده توسط ما در سال ۹۷ حدود ۶۰ درصد رشد داشته است که از یک میلیارد و ۲۶۷میلیون تن-کیلومتر در سال ۹۶ به ۲ میلیارد و ۱۰ میلیون-تن کیلومتر در سال ۹۷ رسیده است.
