عراق، سوریه و تاجیکستان روی ریل ایران
تأثیر رشد صنعت ریلی در داخل کشور بر توسعه این صنعت در منطقه از طریق اتصال مبادی دریایی شمال و جنوب، بر کسی پوشیده نیست اما اینکه این رشد، موجب ارتقای روابط با کدام کشورهای منطقه می‌شود مسئله‌ای است که نسبت مستقیم با دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ایران در منطقه دارد.
در گزارش صفحه ریلی شماره 287 هفته نامه حمل ونقل منتشر شده 13 بهمن ماه 99 می خوانید: تأثیر رشد صنعت ریلی در داخل کشور بر توسعه این صنعت در منطقه از طریق اتصال مبادی دریایی شمال و جنوب، بر کسی پوشیده نیست اما اینکه این رشد، موجب ارتقای روابط با کدام کشورهای منطقه می‌شود مسئله‌ای است که نسبت مستقیم با دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ایران در منطقه دارد. دیپلماسی سیاسی در این میان، همیشه در راستای تأمین منافع اقتصادی ممکن است قرار نگیرد و این رویکرد اگرچه منافع سیاسی ایران را پوشش می‌دهد اما به معنای رشد شاخص‌های اقتصادی نیست.
به دیگر سخن، می‌توان گفت که اتصال ریلی ایران به روسیه و عراق که این روزها بسیار درباره آن وعده داده شده، علاوه بر منافع مشترک سیاسی دو کشور و اهمیت مذهبی این اتصال برای مردم ایران، می‌تواند با رویکردی جامعه‌شناسانه‌تر منافع اقتصادی را نیز در غالب اتصال ترانزیتی ایران به کشورهای قوی‌تر منطقه ازنظر اقتصادی، هم گام با اتصال به عراق و سوریه و... در بر بگیرد.
این در حالی است که به دلیل عدم دیپلماسی یا دیپلماسی ضعیف ایران و کشورهای دیگر منطقه ظرفیت‌های مغفول زیادی در این زمینه وجود داشته و دارد که حالا و پس از اعمال تحریم‌ها که کشورهای منطقه در سودای دور زدن ایران از نقشه ترانزیت منطقه و جهان هستند، اهمیت پیدا کرده است. اهمیتی که اگرچه دیر اما بالاخره از سوی دولتمردان ایرانی دو سالی است به رسمیت شناخته شده است.
علاوه بر این، با شیوع کرونا برای همه ما مسجل شده است که زیربنای رشد صنایع و فرهنگ و... کشورها وابسته به میزان توانمندی علمی ایشان است. در این راه، هرچه توانمندتر، ازنظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز به دلیل دسترسی آسان‌تر به ابزارهای توسعه به‌وسیله رشد اقتصادی، توسعه‌یافته‌تر.
شاید بر اساس همین تجارب نیز هست که در طول دو سال گذشته بیش از هرچیز تلاش شده تا رشد صنایع از طریق ایجاد ارتباط با اهل علم و فن و بخش خصوصی ممکن شود. انعقاد تفاهم‌نامه همکاری آموزشی، تحقیقاتی و فناوری بین شرکت راه‌آهن و وزارت علوم با حضور وزرای راه‌وشهرسازی و علوم و تحقیقات که اواخر هفته گذشته به امضا رسید، یکی از نمونه‌های موفق در این زمینه است. موفقیت این موارد با استناد به رشد صنعت ریلی در سال‌های اخیر توجیه‌پذیر است.
در همین زمینه و در مراسم انعقاد این تفاهم‌نامه، وزیر راه‌وشهرسازی کشورمان اظهار داشت که نگاه لجستیکی به توسعه و رویکرد دانش‌بنیان ضروری است تا بدین ترتیب با ایجاد دغدغه در فکر و رفتار سازمانی و فردی بتوانیم مطالبه‌گری برای توسعه و رسیدن به سرآمدی از طریق حرکت برای تحقیقات نتیجه‌گرا پایه‌گذاری کنیم.
این در حالی است که راه‌آهن با ایجاد مرکز جهادی پیشرفت توانسته الگوی موفقی برای داخل و کشورهای منطقه ازنظر مراوده مؤثر و توسعه‌گرایانه اهالی یک صنعت با یکدیگر باشد. در این زمینه نیز محمد اسلامی افزود: «مرکز جهادی پیشرفت راه‌آهن که امسال افتتاح شد، مرکزی مهم در راستای رشد و توسعه فناوری و ارتباط آن با اجرا محسوب می‌شود و کانون تلاقی نخبگی و خبرگی است و این موجب می‌شود جریان پیشرفت و توسعه و تعالی راه‌آهن به‌خوبی هدایت شود.»
ارتقای فناورانه با همکاری دانشگاه و راه‌آهن
مدیرعامل شرکت راه‌آهن نیز در سخنانی در این آیین اظهار داشته است که راه‌اندازی مرکز جهادی راه‌آهن با ۷۶ مسئله در سال گذشته مشخص و اولویت‌بندی شد و حالا ۳۰ مسئله از اولویت‌ها تحت کارگروه‌های جهادی بهره‌وری، متشکل از اساتید دانشگاه‌ها، بازنشستگان راه‌آهن در موضوعات مربوطه و نمایندگان شرکت‌های خصوصی ریلی بررسی می‌شوند.
سعید رسولی در اینباره افزود: «بنابراین مرکز جهادی پیشرفت راه‌آهن تیرماه امسال با حضور معاون فناوری رئیس‌جمهوری افتتاح شد و مقرر شد با تکیه بر توان داخل در حوزه‌های مختلف برای ارتقا راه‌آهن تلاش کنیم.»
رسولی از دیگر اقدامات توسعه این شرکت یاد کرد و گفت: «بر همین مبنا، سامانه جامع رونق و جهش تولید بر فضای اینترنت قرار دادیم، طرح جهاد خودکفایی صنعت ریلی راه‌اندازی کردیم و امروز یازدهمین سه‌شنبه ریلی با طعم فناوری را برگزار می‌کنیم.»
مدیرعامل راه‌آهن درباره سایر اقدامات نیز افزود: «زیست‌بوم فناوری را برای صنعت ریلی طراحی کرده‌ایم، نهادهای تسهیل‌گر، عرضه‌کننده و متقاضی فناوری را شناسایی کرده‌ایم و بازار فناوری حمل‌ونقل ریلی راه‌اندازی کرده‌ایم و در این حوزه از اساتید و دانشگاهیان قدردانی می‌کنیم که همکاری صمیمانه و متعهدانه‌ای با شرکت راه‌آهن دارند.»
او اضافه کرد: «ما واحد ارتباط با دانشگاه راه‌اندازی کرده‌ایم و امروز مسائل علمی راه‌آهن تحت عنوان پایان‌نامه‌ها در دانشگاه‌ها دنبال می‌شود.»
برگزاری دوره‌های آموزشی ریلی در عراق، سوریه و تاجیکستان
همان‌طور که در آغاز این گزارش گفتیم، ارتقای صنعت ریلی در ایران موجب الگوبرداری کشورهای منطقه نظیر سوریه و عراق و... شده است. مدیرکل مرکز توسعه آموزش و فناوری راه‌آهن در اینباره گفت: «هماهنگی با کشورهای تاجیکستان، عراق و سوریه برای برگزاری دوره‌های آموزشی انجام شده است.»
زهرا قیومی در مراسم رونمایی از سند تحول آموزش راه‌آهن اظهار داشت: «با توسعه کسب‌وکار و ارتقا ایمنی و افزایش بهره‌وری کار را در مرکز جهاد راه‌آهن آغاز کردیم.»
او با بیان اینکه در شرکت راه‌آهن ظرفیت‌های آموزش خوبی داریم، گفت: «۱۷ هزار مترمربع فضای آموزشی در ستاد و مناطق راه‌آهن داریم، همچنین ۸ گروه آموزشی و ۲۱ واحد آموزشی در مناطق مختلف با حضور ۴۵۴ مدرس تخصصی داریم.»
مدیرکل مرکز توسعه آموزش و فناوری راه‌آهن ادامه داد: «همه برنامه‌های آموزشی طبق تقویم آموزشی راه‌آهن انجام می‌شود و تاکنون ۹۵ درصد برنامه‌های آموزشی سال ۹۹ محقق شده است.»
قیومی افزود: «هماهنگی برای برگزاری دوره‌های آموزشی با کشورهای تاجیکستان عراق و سوریه انجام شده است، همچنین با دانشگاه‌های سن‌پترزبورگ، بیرمنگام و اسپانیا همکاری داریم.»
او اظهار داشت: «۱۲۸ طرح نخبگی داریم که همه در حوزه‌های تخصصی است و این فرصت ایجاد کرده است.»
مدیرکل مرکز توسعه آموزش و فناوری راه‌آهن با بیان اینکه با ۶ دانشگاه پروژه‌های پژوهشی را دنبال می‌کنیم، گفت: «با دانشگاه‌های زیادی ارتباط داریم که ۷۰ درصد آنها دانشگاه دولتی و ۳۰ درصد دانشگاه‌های آزاد، علمی کاربری و غیره است.»
قیومی اضافه کرد: «سند راهبردی توسعه همکاری راه‌آهن با دانشگاه را با دانشگاه همدان دنبال می‌کنیم و از ظرفیت همه دانشگاه‌ها استفاده می‌کنیم.»
او گفت: «برای توسعه فناوری مرکز جهادی پیشرفت راه‌آهن احداث شد تا تحقیقات کاربردی به عمل تبدیل شود.»
مدیرکل مرکز توسعه آموزش و فناوری راه‌آهن بیان کرد: «در این بخش ۱۱۲ نیاز فناورانه را در حوزه ریلی احصا کردیم که ۵۲ مورد با ایده‌های فناورانه ما نزدیک است.»
در رقابت علمی نابرابر، مصرف‌کننده تولیدات علمی کشورهای دیگر نیستیم
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در مراسم امضای تفاهم‌نامه همکاری راه‌آهن و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که در شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، گفت: «در مجامع بین‌المللی دنیا رتبه پانزدهم را در عرضه علم با داوری بین‌المللی کسب کرده‌ایم؛ آن‌هم در رقابت‌هایی که گاهی نابرابر بوده است.»
منصور غلامی اظهار داشت: «حوزه آموزش عالی کشور سرمایه بزرگ ملی است. امروز امور علمی، اجرایی و فنی
بر عهده جمعیت بزرگی در کشور است که دانش‌آموخته همین دانشگاه‌ها هستند و نمونه آن همین‌جا در راه‌آهن و دیگر سازمان‌ها و ادارات است.»
او با اشاره به توسعه ملی و مرجعیت علمی ایران در دنیا اظهار داشت: «در رقابت با کشورهای پیشرفته دنیا و دانشگاه‌های بین‌المللی توانسته‌ایم جایگاه خوبی را در توسعه علمی دنیا کسب کنیم و جزء بیست کشور بزرگ دنیا باشیم. همچنین رتبه پانزدهم در عرضه علم در مجامع بین‌المللی دنیا با داوری داوران بین‌المللی کسب کرده‌ایم، آن‌هم در رقابت‌هایی که گاهی نابرابر بوده است.»
غلامی ادامه داد: «حل مسائل و مشکلات کشور با تبدیل دانش به یافته‌های فناوری منجر می‌شود و در این حوزه، روند بالنده و در حال رشد داریم.»
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزود: «در یک سال گذشته شاهد حضور شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی بوده و هستیم، مسائل و مشکلات ناشی از بیماری کرونا را همه شاهد هستیم که در این بخش یافته‌های علمی زیادی داشته‌ایم که به خدمت مردم آمده و می‌آید. همچنین بخش‌هایی از رویدادهای علمی داریم که در رسانه‌ها فرصت عرضه پیدا نمی‌کنند.»
او با بیان اینکه آینده درخشانی در حوزه‌های تخصصی و علمی خواهیم داشت، گفت: «این نتیجه همکاری و مشارکت مجموعه‌های مختلف است.»
غلامی بیان کرد: «۴۵ پارک علم و فناوری در کشور داریم که ۳۷ پارک توسط وزارت علوم مدیریت می‌شود. ۶ هزار شرکت دانش‌بنیان در همین پارک‌های فناوری داریم، ضمن آنکه به بیش از ۱۳۷ مرکز رشد در کشور مجهز هستیم.»
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزود: «ظرفیت توانمندی در سطح استاندارد بین‌المللی وجود دارد و قطعا بخش‌های مختلف اجرایی که به این سمت بیایند، توفیقات افزایش می‌یابد.»
غلامی اظهار داشت: «به دلیل کاهش مقطعی در جمعیت دانشجویی، ظرفیت اضافه دراختیار داریم که می‌توان در توسعه علم و فناوری و همکاری مشترک استفاده کرد.»
او افزود: «دانشکده راه‌آهن در دانشگاه علم و صنعت ظرفیت بزرگی در خدمت راه‌آهن ایران است.»
او با اشاره به ظرفیت جوانان نخبه در دانشگاه‌های شهرستان‌ها گفت: «در حوزه حمایت و پشتیبانی و هدایت مجموعه‌های علمی وظایف خاص داریم. قرار نیست مصرف‌کننده فناوری تولیدشده توسط دیگران باشیم و باید خود، تولیدکننده فناوری باشیم.»
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اظهار کرد: «توانمندی علمی و تخصصی ما زیاد است و باید کشف شود و جامعه علمی کشور در خدمت همه بخش‌های توسعه‌گرای کشور است.» گفتنی است که علاوه بر دستاوردهای فوق، سه‌شنبه‌های ریلی هر هفته در مرکز جهادی پیشرفت راه‌آهن با همکاری مجامع دانشگاهی و خبرگان صنعت ریلی و با حضور مدیرعامل راه‌آهن برگزار می‌شود تا توسعه صنعت ریلی به‌روز بماند. اتفاق و رویکردی که تا در همه صنایع اتخاذ نشود نمی‌توان در این وضعیت متلاطم اقتصادی، به آینده کشور تنها بر اساس حرف و سخن امیدوار ماند.
این گزارش را در سایت هفته نامه حمل ونقل بخوانید.
