مالکان لکوموتیو؛ قربانی قیمت‌گذاری دستوری

 آیا سهم ۳۰ درصدی اجاره لکوموتیو از محل کرایه دریافتی بابت حمل بار پاسخگوی چرخه اقتصادی شرکت‌های مالک لکوموتیو است؟

سهم دریافتی بابت اجاره لکوموتیو باید بر اساس فرمولی باشد که شورای رقابت تعیین کرده است. اگر فاکتورهای این فرمول به‌درستی محاسبه شود، پاسخگوی شرکت‌های مالک لکوموتیو خواهد بود. یکی از فاکتورهای این فرمول نرخ دلار است که باید به قیمت روز محاسبه شود؛ زیرا بخش ریلی از اولویت‌های پرداخت ارز در سامانه نیما خارج ‌شده و برای واردات قطعات موردنیاز باید دلار آزاد خریداری کنیم. مورد دیگر هزینه بیمه قرارداد است که در این فرمول صفر منظور می‌شود؛ درصورتی ‌که ما هزینه بیمه قرارداد را می‌پردازیم.

در جلسه‌ای که اخیرا با شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران داشتیم نسبت به نرخ هر تن-کیلومتر ۶۰۰ ریال برای امسال اعتراض کرده و مقرر شد اصلاحاتی صورت گیرد. شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو به‌هیچ ‌وجه با این عدد راضی نیستند در صورتی‌ که این عدد باید مطابق فرمول شورای رقابت حدود ۱۴۰۰ ریال باشد. نظر راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران این است که با افزایش این عدد توان رقابت قیمتی بخش ریلی را با بخش جاده‌ای محدود خواهد شود. همچنین دولت نیز با افزایش قیمت موافق نیست. معمولا در همه کشورها اقتصاد عمومی حمل و نقل مانند شرکت واحد اتوبوس‌رانی و مترو و امثالهم مورد حمایت دولت‌ها قرار می‌گیرد. در بعضی کشورها مانند ایران راه‌آهن نیز شامل بخش عمومی می‌شود؛ این نگاه عمومی به راه‌آهن باید از بخش‌خصوصی فعال در این حوزه تفکیک شود. نکته این است که به شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو نباید نگاه دولتی داشت درصورتی‌که در سیاست‌های قیمت‌گذاری دولتی سهیم شده‌اند. درواقع دولت یارانه‌ای که برای پایین نگاه‌داشتن قیمت حمل‌ونقل ریلی پرداخت می‌کند و به‌تبع این نگاه دولتی، شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو نیز باید این یارانه را از جیب خودپرداخت کنند. به همین جهت توجیه سرمایه‌گذاری توسط بخش‌خصوصی در بخش ریلی کاهش پیداکرده و حدود ۵ تا ۶ سال است که هیچ شرکت جدید خصوصی به بخش ریلی وارد نشده است؛ درحالی ‌که در سال‌های گذشته حتی شرکت‌های خارجی هم تقاضای ورود و سرمایه‌گذاری در بخش ریلی را داشته‌اند.

 نرخ‌گذاری دستوری چه مشکلی برای شرکت‌های مالک لکوموتیو ایجاد می‌کند؟

نرخ دستوری چرخه اقتصاد شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو را دچار اختلال می‌کند؛ درحالی‌که مهم‌ترین مشکل ما تامین قطعه است؛ بالای ۸۰درصد درآمد و بیشترین هزینه ما بابت تامین قطعات هزینه می‌شود. تعدادی از این قطعات داخل کشور بومی‌سازی می‌شود، با این ‌وجود هنوز تعداد زیادی از قطعات مانند میلنگ باید از کشور تولیدکننده لکوموتیو یعنی آمریکا وارد شوند. واردات این قبیل قطعات به علت دور زدن تحریم‌ها هزینه مضاعفی را به ما تحمیل می‌کند؛ در حالی ‌که درآمدهای ما به همین تناسب افزایش نیافته است. از طرف دیگر قطعات بومی‌سازی شده نیز متاثر از شرایط اقتصاد کشوری افزایش یافته است؛ برای مثل یک قطعه به نام کفش ترمز که یک قطعه چدنی است که با یک فناوری ساده تولید می‌شود حدود ۵ برابر افزایش‌یافته است.

 شیوع کرونا چه تاثیری در فعالیت شما داشته است؟

کرونا در فعالیت شرکت‌های مالک لکوموتیو تاثیر زیادی نداشته، البته به علت ایمنی و سلامت نیروهای انسانی و پروتکل‌های بهداشتی مجبور هستیم که ساعت کاری را کاهش دهیم و با بخشنامه‌های دولت در این زمینه همراهی کنیم. اینها درمجموع هزینه‌هایی را به ما اضافه کرده که رقم قابل ‌توجهی نبوده، ولی غیبت نیروها مقداری فعالیت ما را کند کرده است.

 عملکرد مجموعه از ابتدای سال تاکنون چه میزان بوده و چه تغییری نسبت به سال گذشته داشته است؟

متاسفانه عملکرد شرکت در سال‌های گذشته کاهش ‌یافته بود؛ بهترین عملکرد شرکت ۲ میلیارد تن کیلومتر بود که مربوط به سال ۹۶ بود. سال گذشته عملکرد شرکت ۷/ ۱ میلیارد تن-کیلومتر بود. امسال کمی این عقب‌ماندگی را جبران کرده‌ایم و اوضاع مقداری بهتر شده و پیش‌بینی می‌کنیم به عملکرد حدود ۸۵/ ۱ میلیارد تن-کیلومتر برسیم. عملکرد شرکت در ۷ ماه ابتدای امسال (تا پایان مهر) ۱۲۶/ ۱ میلیارد تن-کیلومتر بوده که درصد جزئی افزایش را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد.

 این افزایش عملکرد ناشی از چه موضوعی بوده است؟

ضریب آماده‌به‌کاری لکوموتیوهای شرکت افزایش ‌یافته که یکی از شاخص‌های آن تعداد روز-لکوموتیو گرم است؛ عوامل متعددی بر میزان روز-لکوموتیو گرم تاثیر دارد که یکی از آنها تعمیر و نگهداری است. همچنین در سال جاری تعداد لکوموتیوهای خروجی از ناوگان برای تعمیر اساسی کم بوده است. امسال آماده ‌به ‌کاری لکوموتیوهای ما سرویس به‌کل ناوگان حدود ۷۷درصد و درصد آماده ‌به ‌کاری لکوموتیوهای ما سرویس به گردش حدود ۸۸ درصد بوده است.

 چه برنامه‌ای برای توسعه فعالیت‌ها در نظر دارید؟

قرار است یک شرکت مادر تخصصی تعمیر و نگهداری لکوموتیو و واگن را با مشارکت چند شرکت ایجاد کنیم. این شرکت هم خدمات تعمیرات جاری و هم تعمیرات اساسی را ارائه خواهد داد.

 با چه مشکلات دیگری مواجه هستید؟

عدم ثبات نرخ ارز شرایط اقتصادی را ناپایدار می‌کند. این ناپایداری بزرگ‌ترین زیان را به شرکت‌ها وارد می‌کند؛ در زمان انعقاد قرارداد با پیمانکارها در حوزه‌های مختلف مانند موتور، کمپرسور، تراکشن موتور و ... به علت افزایش قیمت‌ها دچار مشکل می‌شویم و قیمت بسیاری از مواد اولیه دچار نوسان می‌شود. مشکل دیگر این است که چون لکوموتیوهای ما جنرال موتورز آمریکا است درنتیجه در تامین قطعات، تحریم‌ها مشکلات مضاعفی را در تامین قطعات ایجاد کرده است.