◄ تحلیلی بر دلایل مدیریت ضعیف حمل‌و‌نقل در ایران
شور ما با خشکسالی مواجه است پس کشاورزی راه حل ما نیست. راه حل ما برای تحرک بخشیدن به اقتصاد کشور با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی و ژئوگرافی ایران حمل و نقل مدرن و کارآمد است.
محمد سیدی مَرغکی*همگان می‌دانیم یکی از محورهای اصلی توسعه پایدار و اساسا توسعه یافتگی،صنعت حمل‌و‌نقل یک کشور است. کشورهای آسیایی مثل کره جنوبی، چین و ژاپن در کنار کشورهای اروپایی مثل آلمان، هلند و بلژیک همگی جز کشورهای توسعه یافته هستند چرا که جملگی از حمل‌و‌نقل(شهری و جاده ای) مدرنی برخوردار هستند. بر اساس گزارش وزارت راه و شهرسازی، جایگاه لجستیک(LPI) ایران در بین 128 کشور عضو بانک جهانی 96 است. در مقاله پیش رو به بررسی دلایل و عوامل این موضوع پرداخته‌ایم.
1- زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل
در ایران فقط حدود 2000 کیلومتر آزادراه وجود
دارد. این مقدار در مقایسه با مساحت کشور بسیار ناچیز است. بماند که همین مقدار نیز از تعریف های استانداردهای داخلی مثل آیین نامه طرح هندسی راه های ایران تبعیت نمی کند. کل خطوط ریلی کشور 13500 کیلومتر است. از سال 1306 که راه آهن سراسری ایجاد شد 90 سال می‌گذرد و این به این معنی است که سالیانه فقط 150 کیلومتر راه آهن در ایران ساخته شده است.! کل پروازهای داخلی و خارجی در کل فرودگاه های ایران سالیانه 17 میلیون مسافر را جابجا می‌کنند. این در حالی است که فرودگاه آتلانتا در مرکز آمریکا که یکی از 5194 فرودگاه آمریکاست سالیانه 80 میلیون مسافر را جابجا می کند.
2- نیروی انسانی
در بین رشته های مهندسی کشور در مقطع کارشناسی رشته راه و ترابری( حمل‌و‌نقل ) تعریف نشده است و این رشته به عنوان یکی از گرایش های رشته عمران در مقطع فوق لیسانس و دکتری تعریف شده است. تمام دروس این رشته هم عمدتا مدلسازی و مباحث ریاضی پیشرفته است که بیشتر در برنامه ریزی ها و استراتژی های کلان کاربردی است تا مدیریت میدانی حمل‌و‌نقل. همچنین دانش آموختگان این رشته یا جذب دانشگاه ها می شوند و یا برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می روند و در این صنعت جایگاهی ندارند.
همچنین به اعتراف مدیران حمل‌و‌نقل کشور، شرکت های حمل‌و‌نقلی باری و مسافری هنوز فکر می کنند شرکت حمل‌و‌نقل همان گاراژ است و مدیریت آن نیاز به افراد تحصیل کرده هنرستانی و دانشگاهی ندارد. خوشبختانه با رویکرد جدید وزارت آموزش و پرورش کشور، رشته حمل‌و‌نقل در بعضی از شهرها که دارای کریدور حمل‌و‌نقلی بوده اند در مقطع متوسطه(هنرستان) راه اندازی شده است تا نیروی انسانی این رشته به صورت کارآمدتر و ماهرتر تربیت شود. دانش آموختگان این رشته علاوه بر قوانین و مباحث تئوری، با مباحث مهارتی کارگاهی و میدانی نیز آشنا می شوند تا برای پیشبرد اهداف صنعت حمل‌و‌نقل کشور آماده شوند.
3- نفت و منابع مالی
تجربیات بین المللی ثابت کرده است سرمایه گذاری در 3 بخش منجر به پیشرفت اقتصادی، رفاه و توسعه یافتگی خواهد شد. این 3 محور آموزش، درمان(بهداشت) و حمل‌و‌نقل می باشند. در همه جای دنیا با پول مالیات شهروندان، هزینه های جاری و حقوق کارکنان دولت ها پرداخته می شود و درآمد های ناخالص و فروش منابع طبیعی در 3 بخش پیش گفته سرمایه گذاری می شود. در ایران چون درآمد مالیات کفایت نمی کند با پول نفت حقوق کارکنان و هزینه های جاری کشور پرداخت می شود و در نتیجه سرمایه گذاری قابل توجهی حداقل در بخش حمل‌و‌نقل که می تواند محرک اقتصاد کشور باشد صورت نمی گیرد.
نتیجه گیری
صنعت حمل‌و‌نقل ایران قبل از هرچیز به نیروی انسانی متخصص و ماهر این رشته نیاز دارد. دانش آموختگان این رشته (راه و ترابری، حمل‌و‌نقل، راه آهن) تعداد کمی در ایران هستند و همین تعداد نیز در ساختار وزارت راه و شهرسازی که متولی صنعت حمل‌و‌نقل است جایگاهی ندارند. در مرحله دوم سرمایه گذاری کلان در هر 3 بخش ریلی، جاده ای و هوایی بسیار لازم و حیاتی خواهد بود. یکی از اهداف اقتصاد مقاومتی مدنظر رهبری معظم خروج از اتکا به نفت است. کشور ما با خشکسالی مواجه است پس کشاورزی راه حل ما نیست. راه حل ما برای تحرک بخشیدن به اقتصاد کشور با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی و ژئوگرافی ایران حمل‌و‌نقل مدرن و کارآمد است.
لطفا نظر خود را راجع به این مقاله به نگارنده ارسال نمایید.
Box:@mohammadseyedi1989
مدرس دانشگاه
