رای 59 درصدی شهرهای نفت خیز به حسن روحانی

در ادبیات توسعه، برخی گرایش ها توسعه سیاسی را بر توسعه اقتصادی مقدم می شمارند و عده ای دیگر رشد و توسعه اقتصادی را مقدم بر توسعه سیاسی می دانند. یکی از مواردی که طی دوره های قبلی انتخابات در ایران توسط منتقدان مطرح می شد عدم توجه اصلاح طلبان به معیشت مردم و تمرکز آنان بر توسعه سیاسی بوده است که این مساله از نظر آنان اقبال دهک های پایین را به اصولگرایان در طی زمان افزایش داده است. درواقع گفتمان اصولگرایی طی یک دهه گذشته با تاکید بر بهبود وضعیت معیشت و شعارهای اقتصادی، تلاش کرده تا بتواند رای شهرهای کمتر توسعه یافته را در سبد خود نگه دارد و تا حدی در این سیاست خود موفق بوده است.

وعده های پوپولیستی مانند افزایش یارانه ها و طرح سهام عدالت اگر چه توانست در دوره های قبلی بخشی از این قشر را به سمت آنان جلب کند اما در انتخابات اخیر ریاست جمهوری به نظر می رسد این حربه چندان در جذب آرا موثر نبوده است. در یادداشت حاضر به بررسی این وضعیت در شهرهای نفت خیز که غالبا از توسعه بالایی برخوردار نیستند، پرداخته می شود.

این نکته ممکن است در وهله اول چندان مهم به نظر نرسد اما زمانی که سطح توسعه یافتگی این شهرها در کنار تبلیغات گسترده و وعده های پوپولیستی نامزد اصولگرا در نظر گرفته شود، می توان به تحلیل جالبی از نگرش سیاسی مردم در این مناطق دست یافت.

اغلب میادین نفتی کشور در استان خوزستان قرار دارند که بر اساس آمار رسمی تفصیلی منتشر شده توسط وزارت کشور، در بیش از 90 درصد شهرستان های نفتی این استان، حسن روحانی برنده انتخابات بوده است. تنها در سه شهرستان دشت آزادگان، خرمشهر و آغاجاری به ترتیب با 64، 52 و 51 درصد، اکثریت آرا به سبد نامزد اصلی اصولگرایان (ابراهیم رییسی) ریخته شده است.

در مسجدسلیمان -که اولین چاه نفتی ایران در آن کشف شد- 74 درصد آرای صحیح به نفع حسن روحانی در صندوق ریخته شده است. این شهر 120 هزار نفری، اگر چه از امکانات بسیاری محروم است و مردم یا بیکارند و یادرآمد اندکی دارند اما به نظر می رسد وعده های پوپولیستی ابراهیم رییسی را چندان باور نکرده اند.

همچنین در آبادان 51 درصد، امیدیه با 57 درصد، بندرماهشهر 59 درصد، رامشیر 51 درصد، رامهرمز 52 درصد، شوشتر 59 درصد و اهواز 64 درصد آرای صحیح مربوط به حسن روحانی بوده است.

شهرستان گچساران استان کهکیلویه و بویراحمد - که دومین میدان بزرگ نفتی ایران و سومین میدان نفتی جهان در آن قرار دارد- حسن روحانی با کسب 61 درصد آرا پیروز بوده است. این استان یکی از محروم ترین استان های کشور است و بخشی از جمعیت 120 هزار نفری شهرستان گچساران عشایر کوچنده هستند.

به طور کلی بررسی آرای 12 شهر و شهرستان نفت خیز کشور در انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری نشان می دهد از مجموع یک میلیون و 262 هزار و 947 رای صحیح، بیش از 742 هزار رای (معادل 59 درصد از کل آرا) مربوط به حسن روحانی، 495 هزار رای (معادل 39 درصد) مربوط به ابراهیم رییسی و 15 و 9 هزار رای (هر کدام حدود یک درصد) به ترتیب متعلق به مصطفی میرسلیم و مصطفی هاشمی طبا بوده است.

درنهایت به نظر می رسد مردم در شهرهای نفتی علی رغم مشکلات عدیده ای که دارند به دولت تدبیر و امید اعتماد کرده اند و شعارهای پوپولیستی را در آرای خود در نظر نگرفته اند. این اعتماد مردم مناطق نفت خیز می تواند سرمایه اجتماعی مهمی برای دولت دوازدهم تلقی شود و دولت آینده نیز باید گوشه چشمی به توسعه این مناطق داشته باشد. شهرهایی با بیش ترین منابع طلای سیاه مستحق این سطح اندک توسعه نیستند و باید مورد توجه بیشتر دولتمردان قرار گیرند. اگر این اتفاق رخ ندهد ممکن است در انتخابات 1400 گرایش های پوپولیستی دوباره بتوانند مردم را به سمت خود جلب کنند.

سعیده شفیعی-پژوهشگر اقتصادی / کارشناس ارشد اقتصاد انرژی