«بنزن»، معضل اصلی آلودگی هوای تهران

تین نیوز |  یکی از بزرگ ترین معضل کلانشهرهای کشور آلودگی هوا مخصوصا معضل مربوط به آلاینده های فرار که مهم ترین آنها «بنزن» است، به شمار می رود. «بنزن» ماده ای است که به عنوان حلال مورد استفاده قرار می گیرد و در موادی مثل گازوییل، رنگ، روغن و پلاستیک وجود دارد. از «بنزن» در فرآورده های مواد پاک کننده، مواد منفجره و داروسازی نیز استفاده می شود. اما معضل اصلی، «بنزن» موجود در بنزین می باشد.
 میزان استاندارد «بنزن» موجود در بنزین در اتحادیه اروپا و آمریکا پنج درصد است درحالی که در کشور ما برای اینکه اکتان و احتراق را بالاببرند میزان «بنزن» را تا 50 درصد افزایش داده اند. با توجه به اینکه «بنزن»، موارد مصرف گسترده ای در صنایع مختلف دارد و نیز به لحاظ مشکلات و خطرات گسترده آنها در صورت انتشار در هوا، میزان این آلاینده در هوای شهر تهران و چند جایگاه عرضه سوخت اندازه گیری شده که جای تامل بسیار دارد.
بر اساس مصوبه «شورایعالی حفاظت محیط زیست کشور» در جلسه مورخ 88/5/11 استاندارد سالانه «بنزن» 1/5 PPM اعلام شد اما میانگین میزان «بنزن» اندازه گیری شده در هوای شهر تهران 52/6 PPM می باشد که باتوجه به استاندارد تعیین شده، حدود 35برابر حد مجاز می باشد. بر همین اساس، میانگین وضعیت آلاینده «بنزن» در هوای جایگاه های عرضه سوخت شهر تهران 7/315 PPM می باشد به طوری که میانگین این غلظت حدود 210برابر میزان استاندارد سالانه «بنزن» است. بنابراین میزان غلظت «بنزن» در هوای جایگاه های عرضه سوخت نیز شرایط بسیار نگران کننده ای دارد.
براساس اعلام وزارت بهداشت، سالانه چهارهزارنفر بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند و طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی WHO، تخمین زده می شود که سالانه حدود دومیلیون مورد مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا در دنیا اتفاق بیفتد. ترکیب آلاینده ها، میزان و زمان مواجهه افراد می تواند اثرات متفاوتی روی سلامت انسان ها داشته باشد. بر همین اساس WHO، «بنزن» را در ردیف اول موارد سرطان زا قرار داده است.
این ماده گرچه موجب بهترسوختن بنزین می شود اما مقداری از «بنزن» نسوخته که صددرصد سرطان زاست، وارد هوا می شود. به طوری که تنها در شهر تهران به علت غلظت چندبرابری استانداردهای بین المللی «بنزن» در هوا، ریسک ابتلابه انواع بیماری ها از جمله سرطان های خونی، به دلیل وجود این آلاینده افزایش یافته؛ همچنین تحقیقات نشان داده است که «بنزن» در محیط های کشت باکتریایی جهش زا بوده و باعث مسموم شدن جنین و اختلالات ژنتیکی و نیز لوکمی کودکان می شود. آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا، «بنزن» را در گروه A مواد سرطان زا طبقه بندی کرده و همچنین آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، «بنزن» را به عنوان ماده سرطان زا برای انسان معرفی کرده است. قرارگرفتن در معرض «بنزن» می تواند باعث سرگیجه، سردرد، تهوع، بی اشتهایی، خواب آلودگی، اختلالات عصبی و روانی، تاری دید، بیماری های تنفسی، تپش قلب، مشکلات کبدی و کلیوی شود.
بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، پیشنهاد می شود حداقل دوطرح بر زمین مانده سال های گذشته اجرایی شود:
اول اینکه: از سال 1382 خودروسازها ملزم به نصب قطعه کاتالیست و نصب قطعه کنیستر که جمع کننده بخارهای بنزین در خودرو هاست، شده اند که این دستگاه ها در برخی مقاطع توسط برخی از خودروسازان حذف شده و در تعدادی از خودروها که نصب شده است پس از پایان عمر قطعه کاتالیست، این قطعه باید تعویض می شد اما چون هزینه تعویض این قطعه سنگین است، مشاهده می کنیم که این مساله کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
دوم: وزارت نفت نیز برای حل مشکل انتشار «بنزن»، طرحی تحت عنوان «کهاب» (کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت) را پیگیری می کرد و نیز تا پایان سال ۸۹ باید استاندارد «یورو 4» برای بنزین و گازوییل اعمال می شد ولی متاسفانه، نه تنها، استانداردمان با استانداردهای جهانی همخوانی ندارد بلکه با استانداردهای ملی خودمان نیز فاصله زیادی داریم.