بنزین وارداتی پاک است؟

تین نیوز | از سال ۷۸ تا امروز ۸ استاندارد برای بنزین تدوین شده و بنزین‌های وارداتی بر این اساس سنجیده می‌شود.

از سال 78 تا امروز 8 استاندارد برای بنزین تدوین شده و بنزین‌های وارداتی بر این اساس سنجیده می‌شود.  این در حالی است که تنها استاندارد 4904 که در سال 91 ابلاغ شد به عنوان استاندارد اجباری بنزین یورو4 شناخته می‌شود.  پس از انتشار اسنادی که در خبرگزاری فارس مبنی بر واردات بنزینی که در اواخر سال گذشته صورت گرفت و از عدم انطباق با استاندارد اجباری 4904 حکایت می‌کرد، عده‌ای از مسؤولان صنعت نفت کشورمان ضمن خلاف واقع خواندن این اسناد و گزارش‌ها، صحبت از استانداردهایی کردند که هر کدام از آنها مشخصات مختلفی را برای بنزین قابل عرضه در کشور ارائه می‌کرد. به عنوان مثال سیدعلی مومنی، رئیس مهندسی فرآورده‌های شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی طی خبری اعلام کرده بود؛ کتابچه مشخصات استاندارد شامل شاخص‌های متعددی است که کیفی بودن بنزین براساس آنها تایید یا مردود اعلام می‌شود. سیدمحسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران نیز از مشخصاتی برای بنزین‌های وارداتی یاد می‌کند که دارای آروماتیک 45 درصد و گوگرد 1000 PPM  است. در ادامه این گزارش نگاهی به استانداردهای موجود در کشور برای بنزین می‌اندازیم که هرکدام از مسؤولان صنعت نفت نسبت به آنها استناد می‌کنند.
 
استاندارد بنزین‌های معمولی و سوپر (کتابچه استاندارد شرکت ملی پالایش و پخش) با این وجود آنچه در کتابچه استاندارد شرکت ملی پالایش و پخش مشاهده می‌شود مربوط به استاندارد بنزین سوپر است که با شماره 226 منتشر شده و این استاندارد مربوط به سال 1378 است. البته مشخصاتی که از کتابچه استاندارد شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی استخراج شده است با عنوان استاندارد شماره 220 شناخته شده و مربوط به بنزین معمولی است و این استاندارد نیز مربوط به 15 سال قبل یعنی سال 1378 است. در این استاندارد عدد اکتان بنزین معمولی 87 و گوگرد 1/0 درصد است و هیچ آزمونی برای بنزن، آروماتیک و اتانول در نظر گرفته نشده است.
 
استاندارد بنزین (شرکت ملی نفت ایران)
این گزارش اضافه می‌کند به جز این دو استانداردی که در کتابچه مذکور آمده است، مشخصات دیگری نیز برای استاندارد بنزین وارداتی وجود دارد که شرکت ملی نفت ایران این استاندارد را تدوین کرده است. همانطور که در تصویر موجود در کتابچه قابل ملاحظه ‌است استانداردی که براساس آن شرکت ملی نفت ایران اقدام به واردات بنزین می‌کند دارای عدد اکتان 95 درصد، بنزن 3 درصد و آروماتیک 45 درصد است. همچنین برای گوگرد نیز استاندارد 1/0 درصد در نظر گرفته شده است. 

اگرچه مشخصات این استاندارد به‌روز‌تر و از لحاظ کیفی بسیار بهتر از دو استاندارد مربوط به سال 78 است اما این سوال مطرح است که آیا استاندارد عرضه بنزین یورو 4 درواقع آن چیزی است که شرکت ملی نفت ایران تدوین کرده است؟ با نگاهی به یک نشریه که در نوزدهمین نمایشگاه صنعت نفت در غرفه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی عرضه می‌شد، ملاحظه می‌شود شرکت ملی پالایش و پخش استانداردهایی را برای بنزین‌های قابل عرضه در ایران تدوین کرده است که در ادامه این گزارش هر کدام از این استانداردها می‌آید.
 
مشخصات بنزین معمولی
بنزین معمولی دارای عدد اکتان87، گوگرد حداکثر 1000 پی‌پی‌ام، آروماتیک 40 درصد و بنزین حدود 5/2 تا 3 درصد بوده و این بنزین قرمزرنگ است.
 
مشخصات بنزین سوپر
عدد اکتان این بنزین 95 و گوگردش نیز 1000 پی‌پی‌ام و این بنزین در جایگاه‌های عرضه مستقیم سوخت آبی‌رنگ است.
 
مشخصات بنزین پاک
عدد اکتان این بنزین 90، میزان گوگرد 50 پی‌پی‌ام، آروماتیک 35 درصد، بنزن 5/1 درصد و میزان الفین 20 درصد است و با رنگ بنفش عرضه می‌شود.
 
مشخصات بنزین یورو4
عدد اکتان این بنزین 91، میزان گوگرد 50 پی‌پی‌ام، آروماتیک 35 درصد، بنزن کمتر از یک درصد و الفین 18 درصد است.  دوباره تاکید می‌شود این مشخصات توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تدوین شده است و همانطور که مشاهده می‌شود مشخصات بنزین یورو4 شرکت ملی پالایش و پخش با مشخصات بنزین یورو4 شرکت ملی نفت ایران دارای انحرافاتی است. بنابراین دوباره این ابهام مطرح می‌شود که آیا مشخصات بنزین یورو4 که در اروپا عرضه می‌شود همان مشخصاتی را دارد که شرکت ملی پالایش و پخش عنوان کرده است؟ برای حل این ابهام، با این پرسش که آیا مجموعه وزارت نفت می‌تواند خودش استانداردی را تدوین و براساس آن اقدام به واردات یا توزیع بنزین کند با یکی از مسؤولان سازمان ملی استاندارد گفت‌وگو کردیم.
 
این مقام مسؤول می‌گوید پیش از آنکه این بحث‌ها مطرح شود شورایعالی استاندارد که وظیفه تدوین استانداردهای اجباری را دارد اقدام به حل این مشکل کرد و در سال 91 بنزین را بار دیگر به عنوان کالایی با یک استاندارد اجباری معرفی کرد و به اطلاع دستگاه‌هایی که درباره واردات بنزین، توزیع یا صادرات آن مسؤولیت دارند، رساند. وی ادامه می‌دهد؛ شورایعالی استاندارد حتی استاندارد 4904 را به عنوان یک استاندارد اجباری معرفی کرد تا همه مسؤولان ذی‌ربط نسبت به آن توجه داشته باشند. از این جهت استناد به استانداردهای دیگر برای واردات بنزین و حتی احداث پالایشگاه‌های بنزین‌ساز غیرقابل قبول است.
 
این مقام مسؤول با اشاره به استاندارد 4904 خاطرنشان می‌کند: مشخصاتی که در این استاندارد آمده است از آنالیزهای بنزین عرضه شده در اروپا گرفته شده که به عنوان بنزین یورو4 شناخته می‌شود. وی تصریح می‌کند: اگر هم‌اکنون در ایران برای بنزین یورو4 بحث می‌کنیم اروپایی‌ها به دنبال تولید بنزین با استانداردهای بالاتر هستند و نباید خود را محدود به استاندارد یورو4 کنیم. این گزارش اضافه می‌کند: با نگاهی به مشخصات استاندارد اجباری 4904 عدد اکتان در نظر گرفته شده در این استاندارد حداقل 95، الفین حداکثر 18 درصد، آروماتیک حداکثر 35 درصد و بنزن حداکثر یک درصد است. بنابراین هرآنچه تاکنون به عنوان استاندارد واردات بنزین از سوی مسؤولان صنعت نفت عنوان شده است با مشخصات استاندارد تکلیفی 4904 دارای انحراف است.