تقویت موضع ایران در اوپک
تین نیوز | ایران به عنوان یكی از پنج عضو بنیانگذار اوپك، طی بیش از 55 سال تاریخ پرفراز و نشیب این سازمان، همواره نقش كلیدی در تصمیمات اوپك و تعادل بازار جهانی نفت داشته است. جمهوری اسلامی ایران در مقاطع دشوار و تنزل شدید قیمت‌های نفت سعی كرده است، با همكاری و تعامل با اعضای همفكر در اوپك، منافع ملی كشور را پاسداری كند. در هر حال تاثیرگذاری كشور در تصمیمات اوپك و حفظ ثبات در بازارهای نفت تحت تاثیر روابط بین‌المللی و میزان تولید نفت كشور بوده است. طبعا كشورهای دارای تولید و ذخایر بیشتر نفت و همچنین آن‌هایی كه از بازارهای گسترده‌تر برخوردار بوده‌اند،
تاثیر بیشتری داشته‌اند.
كارگزاران كشور در صنعت نفت از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا كنون، با تحریم‌های اقتصادی و كارشكنی‌های متعدد مواجه بوده‌اند و آن را به هر نحو مدیریت كرده‌اند. اما باید اذعان كرد كه گسترش تحریم‌ها به امور بانكی و نفتی توسط آمریكا و همپیمانان آن در سال 1391به بهانه واهی فعالیت‌های غیرمتعارف هسته‌ای ایران، توسعه كشور در بخش‌های مختلف از جمله در صنعت نفت را با چالش جدی مواجه كرد. ایران نه تنها از بازار بزرگ مصرف نفت اروپا محروم شد و صادرات نفت ایران به اروپا از 800 هزار بشكه در روز به صفر تقلیل یافت بلکه در بازار آسیا نیز، مشتریان مجبور شدند خرید خود
را كاهش دهند تا مشمول جریمه‌های دولت آمریكا نشوند. در چنین شرایطی و با كاهش تولید نفت كشور به كمتر از 3 میلیون بشكه در روز، ایران جایگاه سنتی خود را به عنوان دومین تولیدكننده و سومین صادركننده نفت اوپك از دست داد.
با كاهش سهم ایران در تولید نفت جهان، از نفوذ و قدرت چانه‌‍‌‌زنی در بازارهای جهانی نفت نیز كاسته شد. به طوری كه در این دوره، ایران شرایط سخت و دشواری را برای ممانعت از تصمیمات مغایر منافع ملی از سوی كشورهای غیر همسو در اوپك تجربه كرد. در واقع، فقدان ظرفیت مازاد تولید نفت از یكسو و عدم دسترسی به راه‌های معمول معاملات بین المللی و همچنین دشواری‌های پیشبرد دیپلماسی انرژی برای رایزنی با سایر بازیگران صحنه بین‌المللی از سوی دیگر، منافع ملی ما را در اوپك و سایر سازمان‌های بین‌المللی انرژی با مخاطره جدی مواجه كرد. پسا تحریم، دوران جدیدی برای كشور از
نظر حضور موثرتر و قوی‌تر در اوپك و سایر سازمان‌های بین‌المللی انرژی را فراهم كرده است.
در این دوران، كشورهای مصرف‌كننده عمده نفت در شرق و غرب جهان فارغ از فشارها و ملاحظات سیاسی بین‌المللی و صرفا با منطق اقتصادی، منافع خود را در تشریك مساعی با ایران برای تامین نیازهای كوتاه‌مدت و بلندمدت انرژی خود می‌بینند. در این میان، ذخایر عظیم نفت و گاز، توان و قابلیت صنایع پایین‌دستی و موقعیت باثبات كشور، نقاط مطمئنی برای اجرای طرح‌ها و قراردادهای بلندمدت همكاری شركای خارجی با جمهوری اسلامی ایران است كه به دنبال متنوع‌سازی منابع انرژی خود هستند. از طرف دیگر، جذب سرمایه‌های بین‌المللی و توسعه بازارهای نفت، حلقه‌های امنیت ملی ما را در
دوران آینده شكل می‌دهند. باكمك دپیلماسی فعال می‌توان از این فرصت جدید برای تقویت مواضع ایران در اوپك و سایر سازمان‌های بین‌المللی انرژی و نیز بازار جهانی نفت و گاز استفاده كرد.
طی دو ماهی كه از لغو تحریم‌ها (25 دی ماه 1394) گذشت، هجوم سرمایه‌گذاران و خریداران خارجی برای همكاری با ایران در بخش تولید و خرید نفت و همچنین عملیاتی شدن افزایش تولید نفت به میزان بیش از 500 هزار بشكه در روز پیامی قوی به سایر بازیگران جهانی به ویژه كشورهای غیر همسو در اوپك داد كه مواضع خود را در قبال ایران تعدیل کنند. در واقع، در اثر افزایش ظرفیت تولید نفت كشور به بیش از 4 میلیون بشكه در روز در آینده نزدیك، آثار و نشانه‌های عقب‌نشینی كشورهایی كه در سال‌های اخیر بازارهای نفت ما را تصاحب كرده‌اند، به طور مداوم نمایان‌تر خواهد شد. به نظر می‌رسد
تولیدكنندگان عمده نفت برای ایجاد ثبات در بازار نفت، جلوگیری از ضرر بیشتر و حفظ درآمدهای خود چاره‌ای جز پذیرفتن ایران به عنوان بازیگر تعیین‌كننده در بازار نفت و تعامل با آن نداشته باشند. در واقع، ایران در دوران پسا تحریم، این قابلیت را دارد كه با استفاده از ابزار ظرفیت بیشتر تولید نفت و با توسعه بخش پایین‌دستی، حضور موثر خود را در معادلات انرژی جهان بیش از گذشته تثبیت كرده و منافع خود را حداكثر کند. اكنون با رفع تحریم‌های ظالمانه، شرایط تحقق این مهم و پیشرفت و توسعه رفاه ملت ایران فراهم شده است.