واقعی شدن نرخ بلیت مترو؛ شاید وقتی دیگر!

سالهاست که چرخ متروی تهران لنگ می زند؛ نه بودجه کافی بابت توسعه و نگهداری ناوگان این مد حمل ونقلی توسط شهرداری تزریق می شود؛ نه کمک های دولتی به سراغ مترو می آید و نه عایدی از محل فروش بلیت مترو کفایت می کند.

به گزارش تین نیوز به نقل از روزن آنلاین، عدم تامین منابع مالی به میزان مطلوب و متناسب با نیاز سبب شده شبکه متروی تهران «کژدار و مریز» مسیر را طی می کند و به همین خاطر علاوه بر کند بودن فرآیند توسعه خطوط، با فرسودگی ناوگان روبرو است؛ بگونه ای که این روزها هر هفته اخباری از توقف قطار و اختلال در خطوط به گوش می رسد.

بلیت فروشی یکی از راه های تامین مالی برای توسعه و نگهداشت مناسب خطوط مترو است اما در تهران از این امکان به درستی استفاده نمی شود.

هزینه واقعی سفر با مترو

برآوردهای کارشناسی نشان می دهد هزینه واقعی سفر با مترو در حال حاضر حدود ۳۰ هزار تومان است که براساس موادی از قوانین برنامه توسعه، پرداخت یک سوم از این رقم بر عهده مسافر، یک سوم بر عهده دولت و یک سوم دیگر برعهده شهرداری است. اما در طول سال های اخیر دولت های مختلف از پرداخت سهم خود از محل یارانه بلیت سرباز زدند و این مبلغ سال به سال بر میزان طلب انباشته شهرداری از دولت می افزاید؛  بدون اینکه عزمی بابت پرداخت آن وجود داشته باشد.

با این حال مراعات وضعیت معیشتی شهروندان به ویژه در دوره تورمی اخیر یعنی از سال ۹۷ تاکنون از یکسو و نبود ظرفیت کافی در مجموعه شبکه حمل و نقل عمومی برای پاسخ به نیاز شهر از سوی دیگر، سبب شده شورای شهر تهران از تصویب نرخ بلیت معادل سهم یک سومی مسافران از هزینه سفر با ناوگان مترو پرهیز کند. از شش سال قبل همزمان با  آغاز جهش ارزی، تورم عمومی در کشور هر سال نرخ های بالایی را ثبت کرد اما قیمت بلیت مترو سال به سال نصف و کمتر از نصف تورم عمومی افزایش پیدا کرد. به این ترتیب با این رویه نرخ گذاری برای بلیت مترو، اکنون شهروندان کمتر از نصف رقمی را که باید به عنوان سهم خود بابت هر سفر مترویی بپردازند، در قالب خرید بلیت پرداخت می کنند.

دولت حداکثر ۹ درصد یارانه می دهد

اما سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران معتقد است نباید حمل ونقل عمومی برای شهروندان گران شود چراکه جذابیت سفر با اتوبوس و مترو کاهش می یابد؛ اما به ازای آن می توان استفاده از حمل و نقل شخصی را از روش هایی مثل دریافت عوارض محدود کرد.

تشکری هاشمی در مورد وضعیت پرداخت یارانه بلیت اتوبوس و مترو از سوی دولت به شهرداری تهران به روزن آنلاین گفت: بر اساس احکامی از برنامه چهارم توسعه که البته هیچ گاه به اجرا نرسید، مقرر شده بود که یک سوم هزینه سفر با مترو یا اتوبوس را شهرداری تهران متقبل شود، حداقل یک سوم را دولت به عنوان یارانه پرداخت کند و حداکثر یک سوم را نیز شهروندان پرداخت کنند. اما در طول این سال ها هیچ گاه این قاعده به مرحله اجرا در نیامده و اکنون نیز سهمی حدود ۱۰ درصد را شهروندان پرداخت می کنند.

وی افزود: در مورد سهم دولت هم با توجه به فراز و نشیب هایی که داشته، نمی توان عدد قابل توجهی را به عنوان دریافتی ها نام برد و به طور کلی مبالغ یارانه بلیت خیلی کم بودند؛ طوری که در برخی سال ها گاهی سهم پرداختی دولت به عدد ۹ درصد رسیده و گاهی هم خیلی کمتر و بعضا هم به کلی مبلغی پرداخت نشده است.

سهم ۹۰ درصدی شهرداری از یارانه بلیت

به گفته تشکری، با قیمت گذاری فعلی برای بلیت، تقریبا بیش از ۹۰ درصد بلیت مترو و اتوبوس های شهری یارانه ای است و اگر دولت سهم خود را پرداخت کند، از این عدد کسر می شود و اگر سهم خود را پرداخت نکند، تقبل کل این یارانه به دوش شهرداری تهران خواهد بود.

دیدگاه معاون سابق حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره واقعی کردن قیمت بلیت مترو یا حداقل رساندن این نرخ به سهم یک سومی مسافران این است که اگر بخواهیم مبلغ بیشتری از مردم در قالب بلیت فروشی دریافت کنیم، از جذابیت سفر با حمل و نقل عمومی برای شهروندان کاسته خواهد شد. وی گفت چنین تصمیمی را هیچگاه نه شهرداری تهران و نه مدیریت شهری نداشته و حتی به آن اعتقاد نداریم که مردم بخواهند مبلغ واقعی نرخ کرایه اتوبوس و مترو را پرداخت کنند.

به جای مترو، سفر با خودروی شخصی گران شود

رئیس کمیسیون عمران و حمل ونقل شورای شهر تهران در عین حال با اذعان به اینکه پرداخت اینگونه یارانه ها به بودجه شهرداری تهران فشار وارد می کند، در عین حال گفت: اگر بخواهیم نرخ کرایه را واقعی کنیم علاوه بر اینکه پرداخت آن برای مردم سخت است، به نوعی به اهدافی که در قالب توسعه حمل و نقل عمومی دنبال می کنیم، خدشه وارد کرده ایم چراکه هدف از توسعه حمل ونقل عمومی این است که با جذابیتی که در قیمت تمام شده سفر دارد، مردم را از سفر با خودروی شخصی منصرف کند. اما در مورد جابه جایی با خودروی شخصی این تدابیر باید اتخاذ شود؛ یعنی سیاست ها بگونه ای باشد که مردم بین گزینه استفاده از حمل و نقل عمومی یا خودروی شخصی، به سمت حمل ونقل عمومی بیایند. ما هم در شورای شهر معتقدیم که شهروندان باید همچنان حداقل سهم را در کرایه ها پرداخت کنند و یارانه از طرف دولت و شهرداری داده شود.

وی در پاسخ به اینکه چه الزامی برای مشارکت دولت ها در پرداخت سهمی از هزینه های حمل و نقل عمومی وجود دارد، گفت: قطعا مصوبات مجلس در این موضوع بسیار تعیین کننده خواهد بود، چراکه ارقام مصوب یارانه بلیت در بودجه های سالانه کشور درج می شود و وظیفه نظارت بر حسن اجرای بودجه نیز بر عهده مجلس است.

ضرر مسافران مترو از قیمت غیرواقعی بلیت

به گزارش روزن آنلاین، اگرچه تمایلی به واقعی کردن قیمت بلیت و یا حتی افزایش سهم مسافران از پرداخت هزینه تمام شده سفر با مترو وجود ندارد، اما به نظر می رسد این سیاست به منزله دلسوزی نا به جایی برای مسافران مترو است که در نهایت دودش به چشم آنها خواهد رفت.

غرض مدیریت شهری این است که به معیشت مردم فشار مضاعفی وارد نکنند و به همین خاطر سفر مترویی را به بهای ناچیزی میسر کرده اند. از طرفی هزینه ۳۰ هزار تومانی سفر با مترو صرفا با درنظرگرفتن هزینه های جاری همچون حقوق و دستمزد و نگهداشت برآورد شده و به گفته تشکری هاشمی، هیچگاه استهلاک سرمایه در این محاسبه لحاظ نشده است. در صورتی که نرخ استهلاک در هزینه سفر مترو لحاظ شود، قیمت واقعی بلیت به مراتب بیشتر از ۳۰ هزار تومان خواهد بود و بلیت حدود ۳۰۰۰ تومانی فعلی معادل حداکثر ۶-۵ درصد از ارزش ریالی سفرهای مترویی است.

با این وصف اگر متروسوارها بهای بیشتری بابت بلیت بپردازند و دست کم معادل سهم قانونی خود در پرداخت این هزینه مشارکت کنند، کمتر با مشکلاتی مثل خرابی های مکرر و ضعف در نگهداشت مواجه خواهند شد. اما اکنون عملا مترو در نبود بودجه کافی رو به فرسودگی می رود و این فرسودگی در نهایت بیش از همه مسافرانش را کلافه می کند.