جدایی ری از تهران، ایده‌ای غیرکارشناسی با نگاه سیاسی
در ابتدای دهه ۸۰، وزارت مسکن طرحی با عنوان طرح «مجموعه شهری تهران» را تدوین کرد.
در این طرح که به توصیه کارشناسان و شهرسازان برجسته کشور تدوین شد، تهران به‌عنوان یک مجموعه شهری پیوسته از شهر دماوند تا هشتگرد کرج، یک مجموعه کامل شهری قلمداد شد و تمامی برنامه‌ها و طرح‌های اجرا شده در این محدوده جغرافیایی، زندگی بیش از ۱۴میلیون شهروند را تحت‌تأثیر قرار می‌داده است.
طرح مجموعه شهری، براساس الگوهای آمایش سرزمینی طراحی شده‌بود و طرحی پیشرو برای ساماندهی وضعیت تهران بود. در این طرح بر به‌هم‌پیوستگی تمامی مناطق نزدیک تهران به لحاظ تصمیم‌گیری و سیاستگذاری تأکید شده‌بود.سال‌ها بعد طرحی غیرکارشناسی و بدون پشتوانه علمی، در مجامع سیاسی مطرح شد که براساس آن شهرری و شمیرانات از تهران جدا شوند. مهم‌ترین ویژگی این ایده، ویژگی سیاسی بود. این در حالی است که طرح مجموعه شهری برپایه عدالت اجتماعی و فضایی صورت گرفت و رویکردی کاملا کارشناسی بود.
جدایی ری و حتی شمیرانات، هیچ توجیه کارشناسی نداشته است. هر دو ناحیه جزء پیوسته پایتخت بوده و در هر دوره در شورای شهر تهران نمایندگانی نیز دارند. ازاین‌رو چنین دیدگاه‌هایی صرفا سیاسی بوده و رویکردی غیرعلمی دارد. در طول سال‌های گذشته بحث‌های مختلفی در این‌باره صورت گرفته‌است که بحثی حاشیه‌ای و غیرعلمی بوده و حتی دولتمردان نیز برای اجرای آن، هیچ‌گاه حرکت نکرده‌اند.
معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران در واکنش به طرح موضوعاتی همچون جداسازی شهرری از کلانشهر تهران گفت: باید بدانیم که اتخاذ تصمیم در ارتباط با موضوعاتی از این دست در حد و اندازه شهرستان و استان نیست و تصمیم‌گیری‌ها در این خصوص با توجه به حساسیت‌ها و ویژگی‌های تهران به‌عنوان پایتخت کشور نیازمند سازوکار و تمهیدات لازم و طرح موضوع در سطوح کلان و حاکمیتی است.
پژمان پشمچی‌زاده در ادامه گفت: در گستره‌ای که یک‌دهم جمعیت کشور، در آن سکونت دارند و به‌کار و فعالیت می‌پردازند، گسستن پیوندهای اجتماعی با مرزهای سیاسی امکان‌پذیر نیست. وی حضور مردم ری در انتخابات شوراها در دوره‌های مختلف و تعلق خاطر و پیگیری حل مشکلات ایشان که از طریق شورای شهر صورت می‌گیرد را نشان‌دهنده پیوند ناگسستنی تهران، ری و شمیرانات دانست.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در خاتمه اضافه کرد: موضوعات تهران نه در گستره 615کیلومترمربعی، بلـکه در پـــهـنه‌ای به وسعـت 14000کیلومترمربع، یعنی مجموعه شهری تهران معنا پیدا می‌کند و این موضوع با طرح‌های توسعه شهری، منطقه‌ای و ملی درهم‌تنیده و به هم پیوسته است. پیش از این و در پی طرح موضوع جدایی ری از تهران در سنوات گذشته، چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران ضمن اعلام مخالفت مردم ری با طرح جدایی آن از تهران، اعلام داشت:
جدایی به ضرر ری‌نشینان تمام می‌شود و با اجرای این طرح، جریان تجزیه‌طلبی استانی اوایل انقلاب دوباره از سر گرفته می‌شود، منفک‌کردن یک شهر تبعات زیادی دارد و اگر دلیل این جدایی شهرستان ری از تهران داشتن فرمانداری مستقل در آن است، می‌توان فرمانداری شهرستان ری را منحل کرد. به گفته او، با وجود اینکه جدایی ری از تهران از لحاظ مالی به سود شهرداری‌است اما این طرح مخالف طرح تفصیلی است که به تصویب شورای‌عالی معماری و شهرسازی و رئیس‌جمهور رسیده‌است.
همچنین احمد مسجدجامعی، عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر که دستی در تهرانگردی دارد و علاقه خود را به بافت تاریخی شهر نشان داده، تفکیک ری و تهران از هم را کاملا اشتباه دانسته و گفته‌است: در طول تاریخ همواره تهران و ری در کنار هم و در پیوستگی کامل بوده‌اند. سیدصباح‌الدین متقی، مدیرکل وقت حریم شهر تهران از مخالفان این طرح بود که موضوع جدایی ری از تهران را سیاسی دانسته و گفته بود: عده‌ای که از جدایی ری از تهران صحبت می‌کنند،
تنها از لحاظ سیاسی به این مسئله توجه دارند، درحالی‌که جدایی ری از تهران، سبب گسست‌های فرهنگی، اجتماعی، مدیریتی و به‌ویژه شهرسازی می‌شود. علیرضا دبیر، عضو شورای شهر تهران نیز که خود یکی متولدین و بزرگ‌شده شهرری است، با ابراز نگرانی از طرح جداسازی ری از تهران گفته بود: به جای جداسازی ری باید به فکر یکپارچه‌سازی آن باشیم. با اینکه من اهل شهرری هستم، باید از استقلال شهرری خوشحال باشم اما از آنجایی که می‌دانم این طرح به ضرر مردم است، از اجرای آن نگرانم.
معصومه ابتکار، دبیر پیشین کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران و رئیس فعلی سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور نیز این طرح را تصمیم خلق‌الساعه عنوان کرده و گفته بود: به‌نظر می‌رسد تصمیمات خلق‌الساعه مانند جدایی ری از تهران سال‌های سال مشکلات زیادی را برای مردم به‌وجود آورد.
