تهران چگونه شهری جهانی شد؟
تین نیوز | حضور شهردار تهران در همایش بین‌المللی «مدیریت آینده شهری» که هفته گذشته در هندوستان برگزار شد حاوی پیام مهمی برای مدیران شهری سایر کلانشهرهای دنیا بود.
قالیباف در این همایش طی سخنانی اعلام كرد كه تهران را به قابل‌سكونت‌ترین شهرهای دنیا تبدیل خواهد كرد كه شهروندانش به آن افتخار كنند. یكی از مهم‌ترین رویكردهای شهرداری تهران در یك دهه گذشته تبدیل تهران به شهری است كه در تحولات جهانی، تعاملات، گفت‌وگوها، آموزش و تصمیم‌گیری در سطوح مختلف محلی و بین‌المللی نقش‌آفرین باشد. درپیش گرفتن چنین رویكردی از سوی مدیریت شهری تا پیش از این هرگز نه تا این اندازه مورد توجه و نه منشأ اثر بوده است.
این در حالی است كه مدیریت شهری در 10سال گذشته ضمن تلاش برای توسعه زیرساخت‌های فیزیكی، اجتماعی و فرهنگی و تبدیل تهران به شهری با سیستم حمل ونقل عمومی گسترده و بزرگراه‌های قابل دسترس كه مانند كمربندی چهار گوشه شهر را به هم پیوند بزند رویكرد دیگری را نیز در دستور كار خود قرار داد كه مبتنی بر تقویت دیپلماسی بین تهران با سایر كلانشهرهای جهان بود.
دامنه این ارتباطات و تعاملات بین‌المللی از قاره آسیا گرفته تا اروپا و آمریكای جنوبی را شامل شد و دراین راه ضمن معرفی توانمندی‌ها و پیشرفت‌های حاصله در توسعه زیرساخت‌های شهری به‌دست متخصصان و مهندسان داخلی موفق شد تا از تجارب دیگر كشورها در قالب تبادل دانش فنی و كسب مشاركت اقتصادی در پروژه‌های عمران شهری نیز استفاده كند. آخرین حضور بین‌المللی شهردار تهران هم كه قرار است در كشور چین باشد می‌تواند ازجمله آخرین تلاش‌های مدیریت شهری به‌منظور تقویت تعاملات و ارتباطات جهانی میان شهرتهران با سایر شهرهای دنیا شمرده شود.
تعاملات بین شهرهای 2 كشور همسایه
شهردار تهران هفته گذشته با برخی از مقامات عراقی نیز دیدار كرد. محمدباقر قالیباف در دیدارهای جداگانه با وزیر شهرداری‌های عراق، استاندار كربلا و شهردار بغداد از گسترش تعاملات بین تهران و شهرهای عراق سخن گفت. اما از مهم‌ترین دستاوردهای این دیدارها تفاهم بر سر ارائه خدمات شهری شهرداری تهران در كربلا در ایام عزاداری اربعین حسینی است. به‌گفته شهردار تهران در حوزه برنامه‌های مشترك درازمدت قرار است به موضوعاتی همچون زیباسازی شهر كربلا، حمل‌ونقل و ترافیك و... كمك شود. این در حالی است كه تمام این پروژه‌ها همچون سایر پروژه‌های بین‌المللی، روال
قانونی خود را طی خواهد كرد.
نقطه آغاز
سال87را می‌توان نقطه شروع جدی و برنامه‌ریزی شده شهرداری تهران در فعالیت‌های بین‌المللی شهرداری تهران برشمرد؛ همان سالی كه در آبان ماهش نخستین اجلاس شهرداران آسیایی به میزبانی شهرداری تهران برگزار شد اما تلاش‌های 2سال پیش مدیریت شهری بابت حضور فعال در ششمین مجمع جهانی ناپل ایتالیا كه به ریاست مركز اسكان بشر ملل متحد هر دوسال یك‌بار در یكی از شهرهای جهان تشكیل می‌شود باعث شد تا موفقیتی بزرگ نصیب شهر تهران شود.
در این مجمع تهران به‌عنوان مركز مطالعات شهری خاورمیانه از سوی مركز اسكان بشر سازمان ملل متحد انتخاب و حتی لوح برترین تجارب موفق شهری جهان به شهردار تهران اهدا شد. حضور در این مجمع جهانی و فضایی كه در سایه دیپلماسی شهری فراهم شده بود دستاورد مهم دیگری نیز برای شهرداری تهران داشت و آن رونمایی از اطلس خلیج‌فارس در مجمع شهری جهان در ناپل ایتالیا بود كه باعث شد تا علاوه بر اینكه كلانشهر تهران در زمره مهم‌ترین اخبار بین‌المللی قرار گیرد، برگزاری 5دوره جشنواره بین‌المللی پژوهش و نوآوری مدیریت شهری، حضور فعال در تمامی اجلاس‌های بین‌المللی، قراردادن
تمامی تجربه‌های موفق مدیریت شهری روی سایت مركز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران و... از راه‌هایی بود كه باعث شد تهران ضمن معرفی قابلیت‌های علمی، فنی و مدیریتی خود به جهان از تجربیات كشورهای دیگر برای ارتقای سطح زندگی شهروندان استفاده كند و از همكاری‌های بین‌المللی در زمینه محیط‌زیست، حمل‌ونقل عمومی، اقتصاد شهری، توسعه پایدار و... بهره‌مند شود.
تقدیر از حمل‌ونقل عمومی
شهر تهران در سال 2011دركنار گوانجوی چین، لیون مكزیك، نانت فرانسه و لیما پایتخت پرو به‌عنوان 5شهربرتر جهان از نظر «توسعه حمل‌ونقل پایدار» معرفی شد. دلیل قرار گرفتن تهران در این جایگاه طراحی و ساخت خطوط اتوبوسرانی تندرو (بی آر تی)، سرعت بخشیدن به توسعه سیستم حمل‌ونقل زیر زمینی (مترو) و به كارگیری سیستم‌های هوشمند در مدیریت ترافیك بود. این جایزه را مؤسسه سیاست‌های توسعه حمل‌ونقل ابداع كرده است.
ارتقای كیفیت سطح زندگی
در سال 2011 از سوی 4مؤسسه معتبر جهانی شامل انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل عمومی ، سازمان برنامه محیط‌زیست سازمان ملل، مؤسسه (GTZ)و دپارتمان امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل از تهران تقدیر شد. این جایزه كه جزو مهم‌ترین جوایز جهانی است هر 3سال یك‌بار اعطا می‌شود. در بررسی‌های به عمل آمده طی سال‌های 2009تا 2011تهران به‌دلیل توسعه خطوط بی‌آر تی و توسعه خطوط دوچرخه سواری قابل تقدیر شناخته شد.
تقدیر پاك
جایزه بنیاد جهانی انرژی در سال 2012هم یكی دیگر از تقدیرهای جهانی بود كه از تهران صورت گرفت. این جایزه كه هر دو سال یك‌بار اعطا می‌شود در سال 2012به‌دلیل فعالیت‌های شهرداری تهران در حوزه محیط‌زیست، استفاده از انرژی پاك و همچنین استقرار مدیریت سبز، به تهران اختصاص یافت. طرح‌های شركت داده شده از سوی شهرداری تهران در جایزه گوانجوی چین در راستای گسترش كاربرد انرژی خورشیدی بود.
رونمایی از اطلس خلیج فارس
در جریان برگزاری همایش (UN HABITAT) در شهر ناپل ایتالیا، تهران توانست در عرصه بین‌المللی، فعالیت‌های تازه‌ای را آغاز كند. در این همایش، تهران اطلس خلیج‌فارس را رونمایی كرد و كار تهیه اطلس خاورمیانه هم از سوی سازمان ملل متحد به شهردار تهران محول شد. تهران در حوزه توسعه سلامت شهروندان نیز جوایز متعددی را از آن خود كرد. علاوه بر این، در جریان این همایش، تهران به‌عنوان مركز آموزش UN در بخش خاورمیانه انتخاب شد.
جایزه برای بزرگراه‌های تهران
بزرگراه طبقاتی صدر و تونل نیایش حائز رتبه چهارم در بین ابرپروژه‌های برتر جهان در سال 2014برگزیده شد و به همین مناسبت در مراسمی كه در شهر روتردام هلند برگزار شده بود جایزه تعهد به تعالی از سوی انجمن بین‌المللی IPMA به پروژه صدر- نیایش اهدا شد. تیم ارزیاب انجمن مدیریت پروژه‌های بین‌المللی كه شامل 8كارشناس از كشورهای اروپایی بودند برای اعطای این جایزه به تهران آمدند و از این پروژه ها طی 3 روز بازدید كردند.
تهران، شهر برتر پژوهش
مطالعات جامعی كه در سال‌های اخیر كارشناسان مركز مطالعات وبرنامه‌ریزی شهر تهران در حوزه‌های مختلف شهری انجام داده‌اند، باعث شده تا در رتبه‌بندی‌های مركز اسكان بشر سازمان ملل متحد نام تهران به‌عنوان كلانشهری كه مدیریت در آن بر پایه علم و پژوهش است ثبت شود. براساس گزارش‌های سازمان ملل نام شهر تهران به‌عنوان نخستین شهر مطرح خاورمیانه و آسیا و 5شهر برتر دنیا در حوزه پژوهش ثبت شده است.
تقدیر از دریاچه چیتگر
پـروژه «دریــاچه شهدای خلیج‌فارس» ازسوی هیأت داوران متروپلیس جزو 20پروژه برتر كلانشهرهای جهان درسال 2014شناخته شد. رئیس مجمع جهانی مترو پلیس وشهرداران برلین، پاریس، ژوهانسبورگ، و حیدرآباد هند با اهدای لوحی از پروژه دریاچه چیتگر تقدیر كردند. تمام ابعاد این دریاچه از سوی 17داور متروپلیس مورد بررسی قرار گرفت و پس از آن جزو 20پروژه برتر كلانشهرهای جهان در سال 2014شناخته شد.
جایزه خشت طلا به باغ ایرانی
امسال در مراسم بزرگداشت روز جهانی شهرها كه برای نخستین بار از سوی سازمان ملل نامگذاری شد به ابتكار شهرداری تهران جایزه ویژه‌ای به نام خشت طلا بنیان گذاشته شد. هیأت داوران برای این جایزه 25پروژه قابل تحسین را مدنظر قرار دادند كه از این تعداد 10پروژه برای رقابت اصلی انتخاب و در نهایت 3پروژه برتر و شایسته تجلیل شناخته شدند. بوستان باغ ایرانی و پل طبیعت، بزرگ‌ترین پل غیرخودرویی كشور شایسته دریافت جایزه خشت طلایی شدند.
دیپلماسی شهری چیست؟
دیپلماسی شهری در دنیای كنونی، شیوه‌ای جدید در كنار دیپلماسی دولت‌هاست. در این شیوه تعاملی ارتباطات بین‌المللی به جای اینكه میان نمایندگان حكومت مركزی برقرار باشد میان نمایندگان شهروندان با یكدیگر صورت می‌گیرد. در این شیوه به‌دور از مناقشات و كنش‌های سیاسی در فضایی كاملا متفاوت و آرام نوع جدیدی از روابط غیردولتی شامل تعامل بین ملت‌ها، نهادها و انجمن‌های بین‌المللی مدنی شكل می‌گیرد.
در قالب این شیوه تعاملی جدید است كه شهرهای مختلف دنیا می‌توانند توانایی‌ها، تجربیات، موفقیت‌ها و اقداماتشان را در مجامع بین‌المللی به دیگران بشناسانند و نه‌تنها در قالب این تعاملات از فرصت‌های جهانی بهره‌مند شوند كه در حل چالش‌های جهانی نیز مشاركت داشته باشند. دیپلماسی شهری در واقع ابزار حكومت‌های محلی و انجمن‌های وابسته به آنها در تعاملات بین‌المللی است و كمك می‌كند تا از طریق گفت‌وگو و مذاكره، راه‌های همكاری شهرهای جهان فراهم شود. كارشناسان از دیپلماسی شهری به‌معنای تمركززدایی از دولت‌ها و قدرت‌های مركزی نام
می‌برند كه فرصت نقش آفرینی نمایندگان شوراها و مقامات محلی در تعاملات بین‌المللی را میسر می‌سازد.