◄ کارنامه یک‌سالگی شورای شهر تهران: ترمز فساد کشیده شد
چند روز دیگر یک سال می‌شود که شورای پنجم برای پایتخت تصمیم‌گیری می‌کند. در این مدت این شورا دو شهردار انتخاب کرده است؛ شهردارانی که با دو روش کاملا متفاوت شهر را اداره کرده‌اند. شورای پرحاشیه‌ای که در حاشیه هر جلسه با اعتراض خیابانی از سوی پیمانکاران طلبکار، کارکنان تعدیل شده شهرداری و ... روبه‌رو بود؛ درآمدهایی که به‌شدت کاهش‌یافته و بدهی‌هایی که به بیش از ۵۰ هزار میلیارد می‌رسید. مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت شورای شهر تهران درخصوص عملکرد یک‌ساله شورای شهر توضیح می‌دهد.
چند روز دیگر یک سال می‌شود که شورای پنجم برای پایتخت تصمیم‌گیری می‌کند. در این مدت این شورا دو شهردار انتخاب کرده است؛ شهردارانی که با دو روش کاملا متفاوت شهر را اداره کرده‌اند. شورای پرحاشیه‌ای که در حاشیه هر جلسه با اعتراض خیابانی از سوی پیمانکاران طلبکار، کارکنان تعدیل شده شهرداری و ... روبه‌رو بود؛ درآمدهایی که به‌شدت کاهش‌یافته و بدهی‌هایی که به بیش از ۵۰ هزار میلیارد می‌رسید. مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت شورای شهر تهران درخصوص عملکرد یک‌ساله شورای شهر توضیح می‌دهد.
در آستانه یک‌سالگی شورا هستیم، ارزیابی کلی‌تان از روزهایی که در شورا گذشت، چیست؟
شورای شهر تهران در آستانه یک‌سالگی قرار دارد و معمولاً سال آغازین هر دوره‌ای را سال تحویل، تحول و تمرکز بر روی زیرساخت‌ها می‌شناسیم. در سال نخستین با بسترسازی‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم برای آینده، راه‌های خروج از مشکلات گذشته را شناسایی کرده و متمرکز بر حل مشکلات می‌شویم. در این یک سال بالا و پایین‌های زیادی را پشت سر گذاشتیم.
مردم به‌درستی از ما انتظار دارند که تهران را به شهری زیست‌پذیر تبدیل کرده و مشکلات اصلی کشور را که بسیاری از آنها مشکلات تاریخی شهر است، برطرف کنیم؛ انتظاری واقع‌بینانه و صحیح که شورا تلاش کرد با شناسایی وضعیت موجود در ادامه راه برنامه‌ریزی‌های لازم برای اداره سالم شهر را انجام دهد. همانطور که دیدید، نظارت مردمی در این سال افزایش داشت. هر اتفاق و تصمیمی که برای شهر گرفته می‌شد، مردم و نمایندگان آنها از آن مطلع می‌شدند. حرکت ما در شورای پنجم بر مدار مشارکت‌طلبی شهروندان بود. سامانه شفافیت و اطلاع‌رسانی‌های دقیق به‌دلیل افزایش مشارکت‌طلبی مردم در عرصه‌های مختلف اتفاق افتاد.
مهم‌ترین دوای درد این شهر، مبارزه با فساد است. متأسفانه به‌دلیل عدم شفافیت مدیران گذشته شهر، این موضوع گسترش یافته بود به همین دلیل ما به سوی تحقق شهرداری شیشه‌ای رفتیم و درحال‌حاضر مردم می‌توانند از کلیه قراردادها و معاملاتی که در شهرداری انجام می‌شود، مطلع شوند. در شورا هر طرح و لایحه‌ای که به تصویب می‌رسد، موافقان و مخالفانش مشخص هستند و هیچ مصوبه‌ای بدون حضور ناظران مردمی که رسانه‌ها هستند، اتفاق نمی‌افتد. حضور خویشاوندان مدیران در پست‌های مدیریتی ممنوع شد و به‌زودی رزومه همه مدیران شهری در سامانه شفافیت بارگذاری می‌شود.
تلاش کردیم بدهی‌های انبار شده از سال‌های گذشته را به‌تدریج پرداخت کنیم. در طول همه این سال‌ها شهرداری نزدیک به ۷ هزار میلیارد تومان به پیمانکاران، ۳۰ هزار میلیارد به بانک‌ها و بیش از ۲۰ هزار میلیارد در پروژه‌های نیمه‌تمام بدهی داشت. براساس بودجه انقباضی امسال، نمی‌توانستیم سقف بودجه را افزایش دهیم؛ با این وجود ۲ هزار میلیارد پرداخت بدهی پیمانکاران در بودجه امسال پیش‌بینی شد. تلاش می‌کنیم بدهی بانک‌ها را نیز در تهاتر با بدهی دولت با شهرداری کاهش دهیم. درحال‌حاضر تهران گران اداره می‌شود و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده می‌خواهیم هزینه‌های اضافه را کاهش دهیم.
مهم‌ترین چالش‌های پایتخت براساس تجربه این مدت شما چیست؟
مهم‌ترین و اصلی‌ترین چالش تهران، ترافیک و آلودگی هواست و ما برای کاهش این چالش‌ها، توسعه حمل‌ونقل ریلی را در دستور کار قرار دادیم. در این مدت بخشی از خط ۷ مترو به بهره‌برداری رسید؛ هرچند باید برای تکمیل همه ایستگاه‌های این خط و تکمیل خط ۶، ۱۰ هزار میلیارد اعتبار داشته باشیم و همین میزان اعتبار را برای خرید واگن نیاز داریم. باید سر فاصله قطارها به زیر دو دقیقه برسد و میزان جابه‌جایی مسافران در مترو از ۲.۵ میلیون مسافر به ۷ میلیون مسافر افزایش پیدا کند.
یکی دیگر از چالش‌ها، شهرفروشی بود که تلاش شد فروش تراکم شهری، استفاده از هولوگرام و کارگزاری‌ها ساماندهی شود. در زمان مدیریت نجفی، توجه ویژه‌ای به این موضوع شد؛ هرچند انتخاب دو شهردار در یک سال، به روندهایی که آغاز شده بود، ضربه زد و عملا سکته‌ای در کار ایجاد شد که امیدواریم انتخاب دوم ما بتواند برنامه‌های خود را در سال‌های آینده دنبال کند و ما ناچار به انتخاب دیگری نشویم. دومین شهرداری که برای تهران انتخاب شد، با انتخاب اول شورا تفاوت‌های آشکاری داشت تا آنجا که شهردار فعلی تهران در خصوص بخشنامه‌های آقای نجفی اعلام کرد: بخشنامه‌ها و روش خود را برای اداره شهر دارد.
همچنین زمانی که برخی شهرداران مناطق درخواست استفاده دوباره از هولوگرام برای پرداخت بدهی‌ها را کردند، او واکنشی به این درخواست نشان نداد. درخصوص موضوع هولوگرام و تراکم، آقای نجفی در آن مقطع به‌درستی به یکباره ترمز قطاری را که با سرعت زیادی در حال حرکت بود کشید. فسادی که از این طریق توسط شرکت‌های کارگزاری اتفاق افتاده بود، جز با این ترمز یکباره قابل مبارزه نبود اما اصل این شرکت‌های واسط و کارگزاری که به‌منظور تسهیل بازپرداخت‌های بدهی پیمانکاران ایجاد شده بود، مشکلی ندارند. باید روش‌های نادرست و رویه‌های اشتباه را با نظارت حذف کرد. حواسمان به چرخه انحراف باشد.
ما نباید به دلیل آنکه قصد داریم با فساد مبارزه کنیم، از ثمرات مثبت این شرکت‌های کارگزاری، خودمان را محروم کنیم. در زمان آقای نجفی به دلیل حذف تراکم مازاد، فشار شدید مالی بر شهرداری آمد. ۶۰ درصد درآمدهای شهرداری از محل شهرسازی است که حذف تراکم مازاد، شهرداری را با مشکل جدی در حوزه کسب درآمد روبه‌رو کرد. ما با رویه گذشته مخالفیم و می‌گوییم نباید برای اداره شهر، شهرفروشی کرد، اما نمی‌توانیم یکدفعه یک روند را متوقف کنیم، زیرا دچار بحران خواهیم شد، بلکه باید با شیبی به سمت صفر شدن این نوع درآمدها برویم.
درحال‌حاضر ۳ هزار میلیارد از ۱۸ هزار میلیارد درآمد شهری از محل شهرسازی است که کاهش جدی نسبت به گذشته پیدا کرده است. ما چاره‌ای نداریم جز آنکه با روند گذشته نه با آن شدت بلکه به‌صورت هدایت شده از محل شهرسازی کسب درآمد کنیم. اما باید با برنامه‌ریزی طی هشت سال به سمت صفر شدن این درآمدها برویم که قابل انجام است.
پس به نظر می‌آید گام‌های نخستین مبارزه با فساد در دوره جدید مدیریت شهری کمی رویایی بوده که با آمدن آقای افشانی به حقیقت نزدیک‌تر شده است.
آقای افشانی با توجه به سابقه‌ای که دارد، اجرایی‌ترند و آقای نجفی نگاهی ستادی دارند و به دلیل همین سابقه و نگاه اجرایی افشانی، برنامه‌های مبارزه با فساد در این دوره به واقعیت نزدیک‌تر و واقع‌گرایانه‌تر است که از نگاه من، روش ایشان به ثواب نیز نزدیک‌تر است.
با این وجود برخی از اعضا انگار در گذشته مانده‌اند و تنها به نقد گذشته می‌پردازند.
ما نیازمند این بودیم که گزارشی از فعالیت‌های گذشته به مردم ارائه کنیم. ما حافظان منافع مردم هستیم و نمی‌توانیم نسبت به اموال آنها بی‌تفاوت باشیم و بگوییم برای پرهیز از حاشیه و ... هر چه در گذشته بوده، همان‌جا باشد و یک صلوات هم بفرستیم. باید منافع شهر به مردم بازگردد و به خودمان هم این هشدار را بدهیم که اگر پا در جای گذشتگان بگذاریم، همین مشکلات برای ما نیز تکرار می‌شود و مردم ما را طرد می‌کنند. بنابراین باید گزارشی از گذشته تهیه می‌شد و درخصوص بازگشت سرمایه‌های از دست رفته تلاش می‌کردیم. به‌طور مثال در بخش فرهنگی متوجه شدیم که بیشتر بودجه فرهنگی صرف توزیع پول به مراکزی می‌شود که پاسخگو نیستند، بنابراین ۱۸۰۰ میلیارد تومان بودجه فرهنگی به ۱۱۰۰ میلیارد کاهش پیدا کرد.
در روزهای ابتدایی درخواست کاهش اختیارات شهردار نیز شد، چرا این موضوع به نتیجه نرسید؟
حقیقت این است که ما اطلاعی از اختیارات واگذار شده شورا به شهردار نداشتیم؛ این اختیارات به مرور زمان و به دلایل مختلف طی مصوباتی به شهردار واگذار شده بود؛ برخی به دلیل سرعت در کار و برخی به دلیل اعتمادی که به شهردار وجود داشت. قرار بر این بود کسانی که طرح را ارائه کردند، این اختیارات را احصاء کنند و براساس اولویت‌بندی، اختیارات پس گرفته شود که همچنان این اتفاق نیفتاده است.
موضوعی در شورای چهارم دنبال می‌شد که براساس آن، اعضای شورا نیز مانند نمایندگان مجلس و دولتمردان، دارایی‌های خود را قبل و بعد از عضویت به نهادهای نظارتی اعلام کنند؛ این موضوع چرا در شورای پنجم دنبال نمی‌شود؟
این اتفاق خوبی است که قابل پیگیری است و از آن استقبال می‌کنیم. همچنین در شورا طرح پایش از اعضای شورا مطرح شد که اگر عضوی از شورا شئونات را رعایت نکرد و احیانا روند ناسالمی را در پیش گرفت، به هیئت رئیسه اعلام شود که تاکنون این اتفاق نیفتاده و گزارشی در این خصوص به هیئت رئیسه ارائه نشده است.
