◄ ◄ دولت مهرورز با قیمت نفت بالاتر نصف دولت اصلاحات خطوط ریلی ساخت
به گزارش خبرنگار تین‌نیوز؛ خط ریلی آستارا - آستارا علاوه بر اتصال آهنین و ارتقای روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، بستر حمل‌ونقل کالا و مسافر را بین ایران و اوراسیا فراهم می‌کند و اراده مقامات عالی رتبه دو کشور به تحقق آن، چشم‌انداز روشنی از تحولات اقتصادی در منطقه ترسیم کرد. کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال - جنوب ایران ارتباط کشورهای اروپایی، آسیای میانه، روسیه و منطقه قفقاز را با خلیج فارس و هندوستان فراهم خواهد کرد. در این خصوص با دکتر محمد ساطعی، مشاور عالی توسعه صنعت حمل‌ونقل گفت‌وگویی داشتیم. ساطعی معتقد است بندر آستارا در آن کریدور به‌عنوان نقطه اتصال خط ریلی ایران و جمهوری آذربایجان، دروازه تجاری ایران با اوراسیا خواهد بود. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید:
اهمیت راه‌آهن آستارا – آستارا و اهمیت کریدور شمال – جنوب در چه مواردی بروز خواهد داشت؟
بر اساس توافق مسئولان ایران و جمهوری آذربایجان، طرح راه‌آهن آستارا - آستارا بین این دو کشور به امتداد دو کیلومتر در خاک ایران و بیش از هشت کیلومتر در خاک جمهوری آذربایجان اجرا و با ساخت پل ریلی مشترک بر فراز رودخانه مرزی آستاراچای، اتصال آهنین دو کشور فراهم شد و با ایجاد بارانداز در سطحی بیش از 40 هکتار در آستارای ایران، بخش مهمی از کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال و جنوب کشور تکمیل خواهد شد.
اجرای راه‌آهن قزوین - رشت به‌عنوان بخش دیگری از پازل کریدور شمال - جنوب نیز توسط مسئولان امر پیگیری می‌شود و مطابق برنامه زمان‌بندی شده، برای تکمیل این طرح تا پایان سال جاری جهت اتصال به راه‌آهن آستارا تلاش می‌شود.
همچنین با توجه به این که طول خط رشت به آستارا 162 کیلومتر با برآورد هزینه یک میلیارد و 200 میلیون یورو و برآورد هر کیلومتر ۳۰ میلیارد تومان صورت گرفته است باید هرچه سریع‌تر به بهره‌برداری کامل برسد. افزون بر این در مسیر رشت به آستارا تعداد زیادی تونل و پل وجود دارد که سرعت کار را کند می‌کند.
اهمیت کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال - جنوب ایران به‌عنوان مسیر اتصال و ارتباط کشورهای حوزه خلیج فارس به خزر، آنگاه آشکار می‌شود که بدانیم اکنون مدت زمان رفت‌وآمد کشتی‌های تجاری از هند به آسیای میانه از مسیر مومبای - کانال سوئز - مسکو به طول 16 هزار و 129 کیلومتر، 40 روز طول می‌کشد، اما بعد از تکمیل کریدور شمال - جنوب فقط 14 روز زمان نیاز خواهد داشت و هزینه‌های حمل‌ونقل نیز به میزان چشم‌گیری کاهش خواهد یافت.
اکنون با افتتاح راه‌آهن آستارا - آستارا زمینه افزایش مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان و بهره‌مندی کشورهای مختلف منطقه از این فرصت، فراهم شده و این طرح ملی علاوه بر مزایای اقتصادی، در گسترش مناسبات اجتماعی و برنامه‌های گردشگری کشورمان نیز مؤثر خواهد بود.
با توجه به قرارداد توسعه ریلی میان ایران و روسیه در خصوص ترانزیت ریلی و تأثیر آن در آینده توسعه اقتصادی کشور توضیح بفرمایید؟
طبق برنامه توسعه چهارم تا سال 1404 باید طول خطوط ریلی ایران به 25 هزار کیلومتر برسد. هم‌اکنون کل خطوط ریلی ایران حدود 11 هزار کیلومتر است که 4500 کیلومتر از آن در دوره رضا خان و پیش از انقلاب ساخته شده است؛ یعنی بعد از انقلاب کلاً 6500 کیلومتر راه‌آهن ساخته‌ایم! جالب است بدانید؛ در دولت هشت‌ساله محمد خاتمی با نفت 22 دلاری و درآمد ارزی 170 میلیارد دلاری حدود 2500 کیلومتر راه‌آهن ساخته شد این در حالی است که در دولت محمود احمدی نزاد با نفت 110 دلاری و 800 میلیارد دلار درآمد ارزی کمتر از 1300 کیلومتر راه‌آهن ساخته شد که آن‌هم تکمیل نشد مثل راه‌آهن شمال غرب که نیمه‌کاره رها شده است.
هم‌اکنون دولت روحانی باید طی پنج سال با نفت 50-40 دلاری 14 هزار کیلومتر راه‌آهن بسازد تا بلکه به برنامه پنج‌ساله توسعه چهارم دست پیدا کنیم. مشخصاً دولت با این میزان درآمد به تنهایی نمی‌تواند هم‌چین کاری انجام دهد.
هزینه ساخت هر کیلومتر راه‌آهن 7 میلیارد تومان است یعنی برای توسعه سیستم ریلی از 11 هزار کیلومتر کنونی به 25 هزار کیلومتر برنامه توسعه چهارم نیاز به 28 الی 30 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است که دولت قصد دارد بخشی از این سرمایه‌گذاری را با مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی انجام دهد. در این بین شرکت راه‌آهن دولتی ایتالیا موسوم به فروی دلو استاتو (اف اس) توافقنامه پنج میلیارد یورویی با راه‌آهن ایران امضاء کرده و برخی کشورهای خارجی نیز تمایل به سرمایه‌گذاری در این حوزه دارند. هم‌اکنون حدود 7 هزار کیلومتر راه‌آهن در دست ساخت است که در صورت مشارکت خارجی‌ها در کمتر از چهار سال به ظرفیت شبکه ریلی اضافه خواهد شد. بنابراین در صورت حرکت به‌سوی اهداف تعیین شده دورنمای کلی صنعت رو به بالا و مثبت خواهد بود.
هم‌اکنون چه میزان از بار جا به جا شده در کشور مربوط به بخش ریلی است؟ چه تحلیلی در این خصوص دارید؟
میزان بار جابه‌جا شده توسط خطوط ریلی در دهه 70 حدود 25 میلیون تن در سال بود و در دهه 80 به 30 میلیون تن و در دهه 90 به 34 میلیون تن در سال رسیده است. طبق برنامه توسعه چهارم تا سال 1404 باید سالانه 76 میلیون تن بار توسط خطوط ریلی جابه‌جا شود. توسعه صنعت ریلی به قدری اهمیت پیدا کرده که چندی قبل سردار رحیم صفوی نیز در اهمیت توسعه این صنعت و عقب ماندگی این صنعت صحبت کرد و این نشان می‌دهد که هم دولت و هم نظام به عقب ماندگی این صنعت و اهمیت توسعه آن پی برده‌اند. شاید بد نباشد بدانید که وقتی سنگ آهن تنی 180 دلار بود فرق زیادی نمی‌کرد هزینه حمل داخلی هشت دلار باشد یا 15 دلار چون اختلاف هفت دلاری هزینه حمل در مقابل قیمت جهانی 180 دلاری می‌شد چهار درصد قیمت سنگ آهن؛ اما در حال حاضر قیمت جهانی سنگ آهن وقتی 50 دلار باشد اختلاف هفت دلاری هزینه حمل می‌شود 14 درصد قیمت محصول. هر چه قیمت جهانی پایین‌تر باشد، نقش عقب ماندگی از فن‌آوری و تکنولوژی بیشتر خود را نشان می‌دهد.
به نکته بسیار خوبی اشاره کردید. در خصوص مقایسه مصرف سوخت ریل نسبت به جاده توضیح دهید؟
سوخت مصرفی در حمل ریلی یک هفتم حمل جاده‌ای است و توسعه این صنعت و افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش خودش در آینده سبب کاهش مصرف سوخت - کاهش آلایندگی هوا - کاهش هزینه حمل برای صنایع تولیدی خواهد شد و به توسعه گردشگری نیز کمک خواهد کرد.
در مقایسه‌ای با دیگر کشورها در صنعت ریلی ایران در چه جایگاهی از این صنعت قرار دارد؟
طول خطوط راه‌آهن در روسیه 128 هزار کیلومتر - در چین تا سال 2000 کمتر از 50 هزار کیلومتر اما هم‌اکنون به بیش از صد هزار کیلومتر رسیده است. در آمریکا 224 هزار کیلومتر راه‌آهن ساخته شده و اولین کشور جهان از حیث طول خطوط راه‌آهن است.
چین 46 درصد از سرمایه‌گذاری طرح‌های زیرساختی کشور خود را به بخش ریلی اختصاص داده است. با این وجود ایران همچنان نسبت به کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از نظر صنعت ریلی فاصله زیادی دارد و این بخش پتانسیل خوبی برای سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذار خارجی دارد.
