شرط ایران برای از سرگیری واردات گاز از ترکمنستان

معاون وزیر نفت در امور گاز با بیان اینکه اگر ترکمنستان قیمت گاز را در آینده پایین بیاورد، از این کشور گاز می‌خریم، اعلام کرد: در صورت موافقت نکردن عشق آباد با درخواست‌های ما، از اقدام این کشور در قطع گاز، به دیوان داوری بین‌المللی شکایت می‌کنیم.

حمیدرضا عراقی درباره اختلاف گازی با ترکمنستان و ارجاع به دیوان داوری بین‌المللی افزود: مقدمات کار را برای ارجاع به دیوان داوری آماده می‌کنیم. مدیرعامل شرکت ملی گاز ادامه داد: اگر آنها درباره مطالبی که داریم، حاضر به مذاکره شوند و مسائل ما را بپذیرند، به دیوان داوری نمی‌رویم اما اگر نپذیرند، موضوع به دیوان داوری ارجاع داده می‌شود.

عراقی درباره دریافت جریمه از ترکمنستان بابت قطع یکباره گاز در فصل زمستان نیز گفت: ادعای خود را در این باره مطرح کرده ایم. مدیرعامل شرکت ملی گاز درباره رقم جریمه افزود: رقم آن را اکنون نمی‌شود اعلام کرد. وی درباره درخواست ترکمنستان برای از سرگیری صادرات گاز به ایران گفت: با آنها قرارداد داریم، اگر در آینده قیمت را پایین بیاورند حتما از آنها گاز می‌خریم. معاون وزیر نفت یادآور شد: البته اکنون سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان در حال انجام است. شرکت «ترکمن گاز» در دی سال گذشته، برخلاف قرارداد، به یکباره، صادرات گاز را به ایران متوقف کرد.

میزان گاز صادراتی این کشور به ایران روزانه حدود پنج میلیون مترمکعب بوده است. شرکت «ترکمن گاز» در حالی خواستار طلب 8/ 1 میلیارد دلاری از شرکت ملی گاز ایران بابت صادرات در سال‌های 1386 و 1387 شده که تهران آن را قبول ندارد و خواستار ارجاع موضوع به داوری بین‌المللی است. در دی سال 1386 که سرمای زمستان به اوج خود رسید و بیش از 20 استان کشور با افت شدید دمای هوا و یخبندان مواجه شدند، «ترکمن گاز» با سوءاستفاده از این فرصت اعلام کرد قیمت گاز صادراتی خود به ایران را 9 برابر بالا برده و از 40 دلار به ازای هر هزار مترمکعب به 360 دلار افزایش می‌دهد.

دولت وقت ایران، به هر دلیلی در آن مقطع زمانی با این درخواست موافقت کرد و به این ترتیب براساس محاسبات ترکمن‌ها، طلبی حدود 8/ 1 میلیارد دلار به حساب ایران نوشته می‌شود. البته با گذشت زمان و پس از افت قیمت گاز در بازارهای جهانی، قیمت گاز صادراتی این کشور به ایران کاهش می‌یابد که همچنان ادامه دارد. زمانی که ایران آماده پرداخت بدهی گازی می‌شود، تحریم‌ها شدت یافته و مراودات بانکی قطع می‌شود و به این ترتیب روند پرداخت بدهی به این کشور بلاتکلیف باقی می‌ماند.

پس از استقرار دولت یازدهم، ایران به‌صورت ماهانه اقدام به تسویه بدهی گازی خود با ترکمنستان کرده و بنابراین مبلغ دیگری به این طلب افزوده نشد. ایران گرچه گاز بخشی از استان‌های شمالی و شمال شرقی را از محل واردات گاز از ترکمنستان تامین می‌کرد، اما به گاز این کشور وابسته نیست به‌طوری که اکنون گاز این مناطق از سوی منابع داخلی در حال تامین است. قرار است با راه‌اندازی خط لوله نکا به دامغان در فصل تابستان، مشکل کمبود و افت فشار گاز در استان‌های شمالی برای همیشه رفع شود.